haftanın ekonomik görünümü - İstanbul Kültür Üniversitesi

EKONOMİK GÖRÜNÜM
Haftalık Ekonomi Bülteni
İktisat Bölümü|EKOMER
23-29 KASIM 2015/20
GEÇEN HAFTADAN...
Yurtiçi Gelişmeler
İşsizlik
oranı
gerçekleşti
%10,1
seviyesinde
Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı
yaştakilerde işsiz sayısı 2015 yılı Ağustos
döneminde geçen yılın aynı dönemine göre
. 114 bin kişi artarak 3 milyon 58 bin kişi oldu.
İşsizlik oranı ise değişim göstermeyerek
%10,1 seviyesinde gerçekleşti. Aynı
dönemde; tarım dışı işsizlik oranı 0,1
puanlık artış ile %12,4 olarak tahmin edildi.
15-24 yaş grubunu içeren genç işsizlik oranı
0,6 puanlık azalış ile %18,3 olurken,15-64
yaş
grubunda
bu
oran
değişim
göstermeyerek %10,3 olarak gerçekleşti.
Kaynak: TÜİK
Kadınlardaki işsizlik oranı geçen yılı göre 0,4 puan artış göstererek %12,7 seviyesinde
gerçekleşirken, erkeklerdeki işsizlik oranı 0,1 puan düşerek %10,1 düzeyinde gerçekleşti. (TÜİK)
Tüketici Güven Endeksi kasım ayında
%22,9 arttı
Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye
Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliği ile
yürütülen
tüketici
eğilim
anketi
sonuçlarından hesaplanan tüketici güven
endeksi, Kasım ayında bir önceki aya göre
%22,9 oranında arttı; Ekim ayında 62,78
olan endeks Kasım ayında 77,15 oldu.
(TÜİK)
Kaynak: TÜİK
1
BETAM’ın “İşgücü Piyasası Görünümü: Kasım 2015” raporuna
göre: Mevsimsellikten arındırılmış sektörel verilere göre Ağustos
2015 döneminde Temmuz 2015 dönemine kıyasla sanayide
istihdam 84 bin kişi azalmıştır. Sanayide Haziran 2015'ten bu
yana devam eden istihdam kayıpları 150 bin civarına ulaşmıştır.
Sanayi kesiminde istihdamdaki daralmanın sürekli hale gelmiş
olması, yetersiz kalan “dönemsel” çözümlerin niteliksel bir
dönüşüme doğru dönüşmesi gereğini ortaya çıkarmaktadır.
Yurtdışı Gelişmeler
Avro Bölgesi Enflasyon Oranı
Avro Bölgesi enflasyon oranı Ekim ayında yüzde 0,1 olarak revize edildi. Sebze, meyve ve restoran
fiyatları artarken, petrol fiyatları kayda değer bir düşüş gösterdi. Tahminler ise, gıda fiyatlarındaki
yükselişi dengeleyen petrol fiyatlarındaki düşüş nedeniyle sıfır enflasyon idi. Düşük seyreden fiyatlar,
Avrupa Merkez Bankası’nın para politikasını gözden geçirmesi konusunda baskı yaratıyor. Ekimde
sebze fiyatları yüzde 9,4 artarken meyve fiyatları yüzde 6,2 yükseldi. Restoran fiyatlarında ise yüzde
1,5 artış kaydedildi. Fiyatların daha fazla artmamasındaki esas faktör enerji fiyatlarının 12 ay öncesine
göre yüzde 8,5 düşük olması olarak görülüyor. (bbc.com)
ABD Enflasyon Oranı ile Kapasite Kullanım Oranı Açıklandı
ABD enflasyonunun önemli göstergelerinden fabrika üretiminde artış yaşandı. Tüketici fiyatlarında ise
Ekim ayında iki aylık düşüşün ardından, sağlık harcamaları ve diğer hizmet maliyetlerindeki artış
nedeniyle yükselişe geçti. Ekonomik iyileşmeye dair bir diğer gösterge, iki aylık düşüş sonrası
yakalanan imalat üretimdeki sağlam artış oldu. Kapasite kullanım oranı ise eylül ayındaki seviyesi olan
yüzde 77,70’ten ekim ayında yüzde 77,50’ye düştü. (Reuters, tradingeconomics.com)
ZEW Ekonomik Duyarlılık Endeksinde Artış
Almanya ZEW Ekonomik Duyarlılık Endeksi, 2015 yılının Kasım ayında arttı. Bir önceki aya göre 8,5
puan kazanan endeks 10,4 olarak ölçüldü. Endeks 7 aylık düşüşün ardından ilk kez yükselişe geçti.
Almanya için, mevcut ekonomik durum değerlendirmesi ise büyük oranda değişmedi. Çok az bir düşüş
ile endeks 54,4 olarak gerçekleşti. (http://www.zew.de/)
2
İngiltere enflasyon oranı bu ay da düşüşte
İngiltere tüketici fiyatları 2015 yılının Ekim ayında, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 0,1 düşüş
göstererek, yarım yüzyılın en uzun düşüş dönemini devam ettirdi. Enflasyondaki bu düşüş, zayıf
küresel emtia fiyatlarının yansıması olarak görülüyor. (bloomberght.com)
Çin konut fiyatları
Çin’de yeni konutlarda ortalama fiyat ekim ayında, 6 aylık yükselişi takip ederek yüzde 0,7 oranında
arttı. Konut fiyatları ağustos ayında yüzde 0,17 artarken eylül ayında yüzde 0,20 artış göstermişti. Yıllık
bazda ise, eylül ayında yüzde 2 gerileyen fiyatlar ekim ayında yüzde 1,1 düştü. Yıllık bazdaki bu düşüş
2014 yılının eylül ayından bu yana devam ediyor.
FOMC toplantı tutanakları yayımlandı
Fed ’in para politikalarını belirleyen Federal Açık Piyasa Komitesi’nin (FMOC) 27-28 Ekim’de
düzenlenen toplantısına ilişkin tutanaklar yayımlandı. Faizlerin sabit tutulması ile ilgili kararın verildiği
toplantıda, ilk faiz artışının ne zaman olacağı konusunda fikir ayrılığı yaşanmasına rağmen, üyelerin
çoğunluğunun faiz artışı için, bir sonraki toplantı olan aralık ayını işaret ettiği belirtiliyor. Fed’in bir
sonraki toplantısı 15-16 Aralık’ta gerçekleşecek. (bloomberght.com, radikal.com)
Japonya dış ticaret dengesi
Japon ekonomisi 2015 yılının Ekim ayında, 111,5 milyar yen dış ticaret fazlası verdi. Otomobil ve
bilgisayar ihracatındaki artışa rağmen, Japon toplam ihracatı yüzde 2,1 oranında düşüş gösterdi. Ancak
ihracattaki bu düşüş, ithalattaki yüzde 13,4’lük gerileme tarafından gölgelendi. Hammadde yoksunu ve
2011 yılında gerçekleşen nükleer felaket sonrası enerji santrallerini kapatmış bir ekonomi olarak
Japonya’nın enerjide dışa bağımlılığı, Japon ticaretinde petrol fiyatlarının önemini arttırıyor.
(abcnews.go.com)
BU HAFTANIN EKONOMİK GÜNDEMİ
Fed Başkan yardımcısı Stanley Fisher’in faiz artırımı konusunda yaptığı açıklamalar, “Fed faiz artırımını
Aralık toplantısında gerçekleştirecek mi?” sorusunun sorulmasına neden oluyor. Fisher’in “artırımcı”
kanatta olması bu açıklamada etkiliyken, 2016 bahar aylarına yönelik beklentilerin bir iki ay öne doğru
çekilmesi de mümkün gözüküyor. Bu durum uluslararası piyasalarda doların yönünü yeniden yukarı
doğru çevirmesine neden olabilir.
Kurulmakta olan yeni hükümette ekonomi ile ilgili bakanlık koltuklarının kimler tarafından doldurulacağı,
bu hafta hem yurtiçi hem de yurtdışı yatırımcıların dikkatlerinin odaklanacağı temel konu olacak.
Salı günü açıklanacak TCMB faiz oranının yanı sıra Perşembe günü açıklanacak ekim ayı dış ticaret
dengesi de piyasalar tarafından takip edilen veriler arasında olacak.
3
HAFTANIN YORUMU
Pariteler
Önceki Önceki
hafta
Değ(%)
FiyatFiyat
Değ(%)
fiyatı
hafta fiyatı
Pariteler
DOLAR/TL
2,8309
DOLAR/TL
2,91542,8724
2,911-1,44▼
0,15▲
Prof.Dr. Zafer Tunca
z.tunca@iku.edu.tr
.
Türkiye’nin Öncelikli Ekonomik Sorunları
EURO/TL
EURO/TL 3,01203,2093,0811
0,27▲
3,2003-2,24▼
Bu günlerde Dünya ekonomisinde cevabı merakla beklenen en önemli iki
soru var. Bunlardan birincisi önümüzdeki dönemde Fed’in ne yönde karar
alacağı, ikincisi ise Çin’deki ekonomik gelişmelerin nasıl sonuçlar
EUR/USD
-1,24▼
EUR/USD1,0639
1,10041,0773
1,1006
-0,02▼
USD/JPY 122,92
120,62122,61
121,520,25▲
-0,74▼
USD/JPY
GBP/USD1,5188
1,54271,5237
0,59▲
1,5337
GBP/USD
-0,32▼
doğuracağı. Çünkü bu iki, bilinmeyen sonuç uluslararası alanda fon
EUR/JPY
EUR/JPY 130,86
132,74132,09
-0,76▼
133,75-0,93▼
akımlarının yönünü etkileyecek ve Türkiye’deki ekonomik koşulların
USD/CHF
USD/CHF1,0186
0,98791,0061
1,01▲
0,978 1,242▲
önemli oranda belirleyicisi olacaktır.
Konuya daha ayrıntılı baktığımızda 2016 yılının barındırdığı belirsizlikler
Hisse Senedi Piyasaları
Hisse Senedi Piyasaları Önceki
açısından 2015’e göre daha iyi olduğunu söyleyemeyiz. Belirsizliklerin bu
kadar çok olduğu bir ortamda ülkemizin ekonomik sorunları da bunlara
eklenerek belirsizliği daha da arttırmaktadır.
BIST
BIST
10030
Şimdi yukarıda sözü edilen sorunları kısaca özetleyelim. Son 3-4 yıla
bakacak
olursak
düşürülemediği
büyümenin
izlenmektedir.
yavaşlamasına
Siyasal
BIST 100
ve
rağmen
ekonomik
cari
BIST 30
açığın
dengesizlikler
ülkemize fon akışını olumsuz etkilemektedir. İşsizlik ve enflasyon
S&P 500
Nikkei
S&P
500
hafta Değ(%)
Seviye Önceki
seviyesi
hafta Değ(%)
Seviye
79.409seviyesi
80.125 -0,89▼
98.213 81,879
98.470
-0,26▼
80,682
-1,46▼
Önceki
99,265 100,821
-1,54▼
hafta
Değ(%)
Seviye Önceki
seviyesi
hafta
Değ(%)
Seviye
2.079,36seviyesi
2.075,15
0,2▲
19.083,10
18.825,30
1,37▲
2,089
2,023
3,26▲
sorunlar yeni kurulacak hükümetin ekonomik alanda belli başlı uğraşları
BOVESPA 19,860
45.868,82 19,596
47.596,59
-3,63▼
Nikkei
1,35▲
Shanghai
BOVESPA
48,139
3,5▲
3.661,98 46,517
3.661,98
300
Shanghai
3,662
3,662
4.923,64 -0,53▼
300CAC Paris 4.897,66
olacaktır. Bunun çözümü için 4 yıllık bir süre vardır ve bu süre gerekli
CAC Paris
yapısal reformları uygulamaya koyabilmek açısından tarihi bir fırsattır.
Önceki
Değ(%)
hafta fiyatı
ALTIN ONS 1.142,07 1,164,25 -1,91▼
HAM
46,40
44,71 3,78▲
Emtia
PETROL
arzulanan düzeye düşürülememektedir. Ekonomi potansiyel büyümesinin
altında büyümekte ve orta gelir tuzağından çıkamamaktadır. İşte bu
Haftanın Veri Takvimi
24.11.2015
24.11.2015
24.11.2015
25.11.2015
25.11.2015
25.11.2015
26.11.2015
27.11.2015
27.11.2015
27.11.2015
27.11.2015
27.11.2015
09:00
11:00
14:00
09:45
15:30
17:00
17:00
01:30
01:30
10:00
11:00
12:00
3. Çeyrek büyüme oranı – Almanya
IFO Beklentiler Endeksi (Kasım) – Almanya
TCMB Faiz Oranı kararı – Türkiye
Tüketici Güven Endeksi (Kasım) – Fransa
Kişisel gelir ve harcamalar (Ekim) – ABD
Tüketici Güven Endeksi (Kasım) – ABD
Yeni ev satışları (Ekim) – ABD
Enflasyon Oranı (Ekim) – Japonya
İşsizlik Oranı (Ekim) – Japonya
Dış Ticaret Dengesi (Ekim) – Türkiye
Gelen turist sayısı (Ekim) – Türkiye
İş Güven Endeksi (Kasım) – Avro Bölgesi
-
-
Emtia
4,911
4,808
2,14▲
Fiyat
BAKIR
BRENT
ALTIN ONS
GUMÜŞ
HAM
PETROL
-
95,85Önceki 95,85
Değ(%)
Fiyat
hafta
49,41 fiyatı 48,05 2,83▲
1,078
1,083 -0,46▼
15,55
14,79 5,1▲
41,49
40,74 1,84▲
BAKIR
95,8
95,8
-
BRENT
44,42
43,61
1,85▲
GUMÜŞ
14,19
14,20
-0,07▼
Ekonomik Görünüm Haftalık Ekonomi Bülteni, TC İstanbul Kültür Üniversitesi, İktisat Bölümü ve Ekonomik ve Finansal Araştırmalar Merkezi
(EKOMER) tarafından hazırlanmaktadır. Bültende yer alan değerlendirmeler herhangi bir yatırım önerisi olmayıp görüş niteliğindedir.
Yayın Koordinatörü: Doç.Dr. Sinan Alçın
Editörler: Ar.Gör. Zehra Atik, Ar.Gör. Derya Zayim, Ar.Gör. Ady. Tuğba Aynacı
Yayın Kurulu: Prof.Dr. Durmuş Dündar, Prof.Dr. Zafer Tunca, Yrd.Doç.Dr.Nebile Korucu Gümüşoğlu,
Öğr.Gör.Dr. Deniz Dereli, Öğr.Gör. Raif Bakova, Ar.Gör. Özgür Atılgan, Ar.Gör. Ady. Deniz Çolak
İletişim: ekonomikgorunum@iku.edu.tr
4