BAZI ÖNEMLİ BİLGİLER 31 136.Yarı esansiyel amino asit: arginin 137.RNA’nın özellikleri Tek sarmal olması; adenin, guanin, sitozin ve urasil içermesi; riboz içermesi, baz eşleşmelerinin birebir olmaması 138. Okaryotlarda hücresel RNA sınıfları ve özellikleri: rRNA (4 adet, tüm RNA’ların %80’i), tRNA (61 adet, tüm RNA’ların %15’i), mRNA (binlerce, tüm RNA’ların %5’i), snRNA (10 adet, tüm RNA’ların %1’inden az) 139. mRNA özellikleri: DNA’daki genetik bilgiyi alması, 5’ ucunda şapka (metilenmiş GTP) ve 3’ ucunda Poli A kuyruğu (200 kadar adenin nükleotidi) içermesi 140.tRNA özellikleri • Amino asitleri ribozomlara taşıması • En az sayıda nükleotid içermesi • Modifiye bazlar içermesi • Timin içermesi • Antikodon halkası içermesi 141: Ökaryotlarda DNA replikasyonunda gözlenen basamaklar 128: Bazı önemli biyokimyasal yolların hücre içi yerleşimi 129. En fazla triaçilgliserol içeren lipoprotein: şilomikron 130. En fazla kolesterol içeren lipoprotein: LDL (düşük dansiteli lipoprotein) 131. En fazla protein ve fosfolipid içeren lipoprotein: HDL (yüksek dansiteli lipoprotein) 132. Endojen sentezlenen triaçilgliserolün plazmada taşındığı lipoprotein: VLDL (çok düşük dansiteli lipoprotein) 133. Lipoproteinlerin elektroforezle ayrılması, katoddan (- yük) anoda (+ yük) doğru sırasıyla: şilomikronlar, β lipoproteinler (LDL), pre-β-lipoproteinler (VLDL), α-lipoproteinler (HDL) 134. Lipoproteinlerin ultrasantrifüjle dansitelerine göre ayrılması, en alttan en üste doğru: HDL, LDL, IDL, VLDL, şilomikron 135. Esansiyel amino asitler • Dallı zincirliler (valin, lösin, izolösin) • Aromatik halka içerenler (fenilalanin,triptofan, histidin) • Lizin • Treonin • Metionin 1. Replikasyon başlangıcının belirlenmesi 2. dsDNA’nın çözülmesi (denatürasyonu) ile ssDNA kalıbının oluşması 3. Replikasyon çatalının oluşması 4. DNA sentezinin başlaması ve uzama 5. Yeni sentezlenen DNA segmentinin bağlanmasıyla replikasyon kabarcıklarının oluşması 6. Kromatin yapısının oluşması 142.DNA sentezinde görevli protein ve enzimler: • Helikaz • Tek sarmal bağlayıcı proteinler • Primaz • DNA polimeraz • Ribonükleaz • Topoizomeraz • DNA ligaz • Deoksiribonükleozit trifosfatlar www.tusdata.com TUS KAMPI KAPANIŞ HEDİYESİ 32 143: İnsülin ve glukagon tarafından indüklenen ve baskılanan enzimler İnsülin tarafından (toklukta) indüklenen ve glukagon tarafından (açlıkta) baskılanan enzimler Glukagon tarafından (açlıkta) indüklenen ve insülin tarafından (toklukta) baskılanan enzimler • Glukokinaz • Glukoz 6-fosfataz • Sitrat liyaz • Fosfoenolpiruvat karboksikinaz (PEPCK) • Asetil KoA karboksilaz • HMG-KoA redüktaz • Piruvat kinaz 150. Protein sentezinin sonlanması için gerekenler: sonlanma kodonu, salınım faktörü 151.* Polipeptid hormonlar ve epinefrin, hücre membranındaki reseptörlerle reaksiyona girerek hücre içi bileşiklerin (ikincil haberciler) yapı ve konsantrasyonunda bir değişikliğe yol açarlar. Sonuçta hormondan gelen dış uyaran, hücre içi etkilere neden olur. * Steroid hormonlar (ayrıca tiroid hormonu, 1,25dihidroksikolekalsiferol ve retinoik asit) hücre membranını geçer ve hücre içi reseptörlere bağlanır. Sonuçta hormonreseptör kompleksi DNA’ ya bağlanır ve fizyolojik etkilere sahip olan proteinleri üretecek genleri aktive veya inaktive eder. • Fruktoz-l,6-bifosfataz • Fosfofruktokinaz 1 152: İnsülin ve glukagonun etkileri • Fosfofruktokinaz 2 İnsülin 144. DNA sentezinde görev alan enzimlerin etki sırası: • • • Helikaz • Primaz (DNA bağımlı RNA polimeraz) • DNA polimeraz • Ribonükleaz (RNA primerleri kaldırır) • DNA ligaz Beslenme durumunda yükselir Yakıt depolarını arttırır: glikojen ve triaçilgliserol Uyardığı metabolik olaylar • 145.Ökaryotlarda DNA polimeraz çeşitleri: • DNA polimeraz α (seken sarmalın sentezi ve boşlukların doldurulması) DNA polimeraz δ (öncü sarmalın sentezi) • DNA polimeraz β-ε (tamir) • DNA polimeraz γ (mitokondrial DNA sentezi) • 146.Prokaryotlarda DNA polimeraz çeşitleri: • DNA polimeraz I (görevi α ile aynı) • DNA polimeraz III (görevi δ ile aynı) • DNA polimeraz II (görevi β-ε ile aynı) • • • Karaciğer ve kasta glikojen sentezi Karaciğerde TG sentezi ve VLDL’ye dönüşüm Yağ dokusunda TG’in depolanması Kas ve yağ hücrelerine glukozun transportu Protein sentezi ve büyüme Açlıkta yükselir Kanda mevcut yakıtları arttırır (glukoz ve yağ asitleri) Uyardığı metabolik olaylar • • • Karaciğerde fakat kasta değil glikojen yıkımı Glukoneogenez Yağ dokusunda lipoliz 153.Etki mekanizmalarına göre hormonlarn sınıflandırılması 147. Protein sentezinin başlama kompleksinin oluşması için gerekenler • Büyük ve küçük ribozomal alt birimler • met. tRNA • mRNA • Başlama faktörleri • ATP ve GTP 148.Protein sentezinin uzama reaksiyonlarında gerekenler • peptidil transferaz • uzama faktörleri 1 ve 2 • GTP • Amino asit taşıyan tRNA’lar I. Hücre içi reseptörlere bağlanan hormonlar • • • • • • • • Androjenler Kalsitriol (1,25(OH)2-D3) Östrojenler Glukokortikoidler Mineralokortikoidler Progestinler Retinoik asit Tiroid hormonları (T3 ve T4) II. Hücre yüzey reseptörlerine bağlanan hormonlar A. İkincil habercisi cAMP olanlar 1. Adenilat siklazı uyaranlar • • • • • • • • • • • • 149: Replikasyonda rol alan proteinler Protein Glukagon • • Fonksiyonu DNA polimerazlar Deoksinükleotid polimerizasyonu Helikazlar DNA sarmalının çözülmesi Topoizomerazlar Helikazın indüklediği çözülme sonucu oluşan torsiyone sarmalın düzleştirilmesi DNA primaz RNA primerlerin sentezi Tek sarmal bağlayıcı protein dsDNA’nın yeniden oluşmasını önlemek DNA ligaz Seken sarmaldaki okazaki parçalarını birleştirmek Glukagon ß Adrenerjik katekolaminler Adrenokortikotropik hormon (ACTH) Paratiroid hormon (PTH) Tiroid stimülan hormon (TSH) Antidiüretik hormon (ADH) Kalsitonin Human koryonik gonadotropin (hCG) Kortikotropin releasing hormon (CRH) Follikül stimülan hormon (FSH) Luteinize edici hormon (LH) Melanosit stimülan hormon (MSH) 2. Adenilat siklazı inhibe edenler www.tusdata.com • • • • Anjiyotensin II Alfa2-Adrenerjik katekolaminler Somatostatin Asetilkolin B. İkincil habercisi cGMP olanlar • • Atrial natriüretik peptid (ANP) Nitrik oksit (NO) BAZI ÖNEMLİ BİLGİLER 33 155: TCA SİKLUSU C. İkincil habercisi kalsiyum veya fosfatidilinozitol (veya her ikisi) olanlar • Asetilkolin (muskarinik) 156: BİOLOJİK AMİN VE FONKSİYONLARI Aminoasit • α1-Adrenerjik katekolaminler • Anjiyotensin II • Antidiüretik hormon (ADH) • Gonadotropin releasing hormon (GnRH) Tiramin ↑ Kan basıncı, vazokonstriksiyonu, uterus kontraksiyonu ↑ Triptofan 5-OH Triptamin (seratonin) 5-metoksitriptamin (melatonin) ↑ Kan basıncı, vazokonstruksiyon Histidin Histamin Vazodilatasyon Kan basıncı ↓ HCl, pepsin ↑ Serin Etanolamin Fosfolipid sentezi Treonin Propanolamin Vit B12’nin yapısal bileşeni Sistein β-merkaptoetanolamin KoA’nın yapısal bileşeni Aspartat β-alanin Pantotenik asit, karnozin ve anserinin bileşeni Glutamat GABA Beyinde presinaptik inhibisyon DOPA Dopamin E ve NE’nin öncülü Sistein Taurin Safra konjugasyonu Evitasyon Lizin Kadaverin Ornitin Putresin Katyonik molekül, DNA’ya bağlanır Arjinin Agmantin Antihipertansif • Oksitosin • Platelet-kökenli büyüme faktörü (PDGF) • Substance P • Tirotropin-releasing hormon (TRH) D. İkincil habercisi bir kinaz veya fosfataz şelalesi olanlar • Koryonik somatomammotropin • Epidermal büyüme faktörü (EGF) • Eritropoietin • Büyüme hormonu (GH) • İnsülin • İnsülin-benzeri büyüme faktörleri (IGF-I, IGF-II) • Prolaktin (PRL) Biolojik önem Tirozin • Kolesistokinin • Gastrin Amin www.tusdata.com 34 TUS KAMPI KAPANIŞ HEDİYESİ 157: Biyokimyada Hastalıklar, Enzim Eksiklikleri ve Biriken Maddeler Hastalık Eksik olan Enzim Biriken madde (ler) SFİNGOLİPİDOZLAR Tay-Sachs hastalığı.........................Hekzosaminidaz A .............................................Gangliozid GM2 Gaucher Hastalığı ...........................Beta-glukosidaz .................................................Glukozil seramid Fukosidoz ........................................Alfa-L-Fukosidaz ..............................................Pentaheksozilfukoglikolipid Jeneralize Ganliosidoz ...................GM1 - gangliozid: Beta-galaktozidaz .................Gangliozid GM1 Sandhoff hastalığı ...........................Hekzosaminidaz A ve B .....................................GM2 gangliozid, globosid Fabry Hastalığı ..............................Alfa-Galaktosidaz A ...........................................Seramid trihekzosid Metakromatik lökodistrofi .............Arilsülfataz A .................................................Sülfatit Niemann Pick Hastalığı..................Sfingomiyelinaz .................................................Sfingomiyelin Farber Hastalığı ...............................Seramidaz .................................................Sfingozin seramid Krabbe Hastalığı .............................Galaktoserebrozidaz .........................................Galaktoserobrozid MUKOPOLİSAKKARİDOZLAR Hurler sendromu ............................Alfa-L iduronidaz...............................................Dermatan sülfat, Heparan sülfat Hunter sendromu ............................İduronat sulfataz ................................................Dermatan sülfat, Heparan sülfat Scheie sendromu ...........................Alfa-L iduronidaz................................................Dermatan sülfat, Heparan sülfat Sly sendromu ................................ Beta- glukuronidaz.............................................Dermatan sülfat, Heparan sülfat, Kondroitin 4- sülfat, Kondroitin 6-sülfat San Flippo tip A ...............................Heparan sülfat N-sülfataz (Sülfamidaz) ............Heparan sülfat San Flippo tip B...............................Alfa- N-asetil glukozaminidaz ............................Heparan sülfat San Flippo tip C...............................N-asetil transferaz .............................................Heparan sülfat San Flippo tip D...............................N-asetil glukozamin 6-sulfataz ..........................Heparan sülfat Morquio A ........................................Galaktozamin 6 - sulfataz ..................................Keratan sülfat, Kondroitin 6-sülfat Morquio B ........................................Beta-galaktosidaz ..............................................Keratan sülfat Maroteaux - Lamy............................N-asetil glukozamin - 4 sulfataz ........................Dermatan sülfat MUKOLİPİDOZLAR Sialidozis .........................................Sialidaz (nöraminidaz) .......................................Glikoprotein fragmanları I- Hücre Hastalığı.............................UDP-N-asetilglukozamin: glikoprotein N-asetilglukozaminil fosfotransferaz..................Glikoprotein fragmanları GALAKTOZ METABOLİZMASI BOZUKLUKLARI Klasik Galaktozemi .........................Galaktoz-1-fosfat üridil transferaz .....................Galaktoz 1-fosfat Galaktokinaz eksikliği.....................Galaktokinaz .................................................Galaktoz, Galaktitol LAKTOZ METABOLİZMASI BOZUKLUKLARI Laktoz intoleransı............................Laktaz (Beta-galaktozidaz) ................................Laktoz FRUKTOZ METABOLİZMASI BOZUKLUKLARI Esansiyel fruktozüri ........................Fruktokinaz .................................................Fruktoz Herediter Fruktoz intoleransı ..........Aldolaz - B .................................................Fruktoz 1-fosfat www.tusdata.com BAZI ÖNEMLİ BİLGİLER 158: Biyokimyada Hastalıklar, Enzim Eksiklikleri ve Biriken Maddeler (Devamı) Hastalık Eksik olan Enzim Biriken madde (ler) GLİKOJEN DEPO HASTALIKLARI Tip I- Von Gierke Hastalığı ......................Glukoz - 6 - Fosfataz .........................................Glikojen (Karaciğer, böbrek) Tip II - Pompe hastalığı ...........................Lizozomal alfa- glukozidaz ...............................Glikojen (lizozom) Tip III - Forbes - Cori Hastalığı ................Debranching enzim eksikliği ..............................Dallı polisakkarid Tip IV - Anderson Hastalığı......................Dallandıran enzim .............................................Çok az dallı polisakkarid Tip V- Mc Ardle Hastalığı .........................Kas Fosforilazı Glikojen (Kas) Tip VI - Hers Hastalığı .............................Karaciğer fosforilazı...........................................Glikojen (Karaciğer) Tip VII - Tauri Hastalığı ............................Kas ve eritrosit fosfofruktokinazı .......................Glikojen (Kas) AMİNOASİT METABOLİZMA BOZUKLUKLARI Klasik Fenilketonüri ................................Fenilalanin hidroksilaz .......................................Fenilalanin metabolitleri (fenilpürivat, fenillaktat, fenil asetat, fenilasetil glutamin) Atipik Fenilketonüri ............ Dihidrobiopterin redüktaz, Dihidroprotein sentaz, Tetrahidrobiopterin .......Fenilalanin metabolitleri (fenilpürivat, fenillaktat, fenil asetat, fenilasetil glutamin) Alkaptonüri ..............................................Homogentisik asit oksidaz .................................Homogentisat polimerleri Akçaağaç Şurup Hastalığı .......................Alfa-ketoasit dekarboksilaz ................................Alloizolözin İsovalerik asidüri .....................................İsovaleril KoA dehidrogenaz..............................İzovalerikasid Metil malonik asidüri ..............................Metilmalonil KoA Mutaz, Vit. B12 .......................Metilmalonik asid, 3-hidroksi propionikasid, Metil sitrikasid Sistatiyonuri ............................................Sistationaz .................................................Sistatyonin ve metabolitleri Hidroksiprolinemi ....................................Hidroksiprolin oksidaz .......................................Prolin, hidrosiprolin, glisin (plazma) Hiperprolinemi Tip I .................................Prolin dehidrogenaz ..........................................Prolin Hiperprolinemi Tip II ................................Glutamat semialdehid dehidrogenaz .................Prolin Histidinemi ...............................................Histidaz .................................................İmidazolasetat, İmidazollaktat (idrar Homosistinüri tip I ...................................Sistationin beta-sentaz ....................................Homosistin Homosistinüri tip II ...................................Tetrahidrofolat redüktaz ....................................Homosistin Hipermetionemi .......................................Karaciğer metionin adenozil transferaz .............Metionin (plazma) Tirozinemi tip I (tirozinosis) ....................Fumaril asetoasetat hidroksilaz .........................Tirozin (plazma) Tirozinemi Tip II (Richner-Hanhert) .........Tirozin transaminaz ..........................................Tirozin (plazma) Neonatal Tirozinemi.................................p-hidroksifenil pürivat hidroksilaz .....................Tirozin p-hidroksfenil asetat, N-asetil tirozin, tiramin (idrar) ÜRE SİKLUSU DEFEKTLERİ Hiperammonnemi Tip I ...........................Karbamoil fosfat sentetaz I ................................Amonyak (plazma) Hiperammonnemi Tip II ..........................Ornitin transkarbamilaz .....................................Glutamin (plazma), Oratik asit (idrar) Sitrulinemi ...............................................Argininosüksinat sentetaz .................................Amonyak, sitrülin (plazma) Argininosüksinik asidüri ..........................Argininosüksinat liyaz ........................................Amonyak Hiperarginemi .........................................Arginaz .................................................Arginin, amonyak (plazma) PÜRİN METABOLİZMASI BOZUKLUKLARI Lesch - Nyhan sendromu .......................Hipoksantin -guanin fosforiboziltransferaz (HGPRT) ................................... Ürik asit Gut Hastalığı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .HGPRT eksikliği veya PRPP sentaz over aktivitesi..... Ürik asit PİRİMİDİN METABOLİZMA BOZUKLUKLARI Tip I orotik asidüri ....................................Orotat PRT ve dekarboksilaz ............................Orotik asid (idrar) Tip II orotik asidüri ...................................rotidilat dekarboksilaz ........................................Orotik asid (idrar) www.tusdata.com 35 36 TUS KAMPI KAPANIŞ HEDİYESİ MİKROBİYOLOJİ’DE BAZI ÖNEMLİ BİLGİLER 1. Bazı bakteriler penisilin bağlayan protein (PBP) yapılarında değişim yaparak beta laktamlı antimikrobiyallere direnç kazanırlar; başlıcaları stafilokoklar, viridans streptokoklar, pnömokoklar, enterokoklar ve gonokoklardır. 2. Kullanımdaki tek oksazolidinon yapılı antimikrobiyal linezoliddir. Bakterilerin 50S ribozomunun P oluğu bölgesine bağlanır; böylece, ilk aminoasil-tRNA’nın 50S alt birimi ile başlangıç kompleksi oluşturması önlenmiş olur. Dolayısıyla bakteriyel protein sentezi başlayamaz. 3. Akut romatizmal ateş (ARA) A, C ve G grubu streptokokların farenjit yapıcı kökenlerince oluşturulur; farenjitten en erken üç hafta sonra, sıklık sırasına göre artrit (%75), kardit (pankardit) (%55), Sydenham koresi (%15, en geç), subkutan nodüller (%10), eritema marjinatum (<%10) gelişimine tanık olunur. 4. Ürogenital girişimler sonrasında gelişen endokarditlerden en sık izole edilen etken Enterococcus faecalis, intravenöz ilaç bağımlılarında ise Staphylococcus aureus’dur. 5. Gebeliğin ikinci üç ayında akut toksoplazmoz geçiren bir anneden fetusa bulaş sonucunda fetusta ensefalit ve buna bağlı olarak hidrosefali, mikroftalmi gibi post-ensefalitik komplikasyonlar gelişir. 6. Endemik Kaposi sarkomu, multisentrik Castleman hastalığı, multipl miyelom ve primer effüzyon lenfoması ile yakından ilişkisi gösterilmiş olan virüs HHV-8’dir. 7. Hepatit C virüsü infeksiyonunda en fazla görülen ekstrahepatik otoimmün komplikasyon mikst esansiyel kriyoglobülinemidir. 8. İntravenöz ilaç bağımlısı hastalarda endokardite yol açan en sık mantar Candida parapsilosis’dir. 9. Antikor aracılığı ile hücre öldürücülük yeteneği bulunan hücreler; nötrofil, monosit-makrofaj, eozinofil ve natural killer hücrelerdir. 10.CD4+ T lenfositlerde CD40 ligandını kodlayan gende mutasyon varlığında hiper-IgM sendromu gelişir; bunun sonucunda da tüm antijenik uyarımlara sadece IgM yanıtı verilebildiği için tekrarlı piyojenik infeksiyonlar görülür. 11. Popüler güncel hastalıklardan SARS etkeni coronavirus, kuş gribi etkeni influenza A virus H5N1, kırım Kongo etkeni nairovirus 12.Gram pozitif bakteri duvarında teikoik asit; Gram negatif duvarında enzimlerin stoklandığı periplazmik aralık, ve dış membran (LPS, dış membran proteinleri, dış membran porinleri) bulunması temel farkları. Sitoplazmik membran hücre içi geçişi, hücre duvarı sentezi (PBP sentezi), beta laktamaz ile hücre duvarını koruma, septal mezozomla DNA replikasyonu, lateral mezozom ile spor ve plazmid replikasyonunda, ve en önemlisi mitokondri yerine enerji sentezi) gibi fonksiyonlarda 13.Zoonoz bakterilerden Brucellanın hücre içi virulansı, ekzotoksin içermemesi, gram negatif kokobasil oluşu ve kemik iliği boyamanın tanıda önemli oluşu ve tedavide tetrasiklin, streptomisin, gentamisin, rifampisin ve kinolon kullanılabileceği hatırlanmalı ikinci bakteri Bacillus anthracis; sporlu, kapsüllü ve üç fragmanlı toksini (protektif antijen) ile tedavisinin penisilin, proflakside siprofloksasin verilmesi ile hatırlanılmalı. 14. Bazı Bakterilerin Boyamalarda Morfolojik Görüntüleri Gram pozitif kok → Stafilokok (kümeli, katalaz poz) Streptokok (katalaz negatif) Gram pozitif ikili kok → Pnömokok (kapsüllü, Balgam/BOS) Gram negatif ikili kok → Meningokok (BOS) Gonokok (üretral akıntı, eklem) Moraxella Catarrhalis (balgam) Gram neg ince basil → H.influenza (BOS, çikolata besiyeri) Gram pozitif sporlu basil → Bacillus anthracis (Yara), Clostridium (anaerop) Gram pozitif basil monosit içinde → Listerya monositogenes (BOS) Gram pozitif difteroid basil Corynebacterium jeikeum Gram (-) basil Enterobacteriaceae, Pseudomonas (oksidaz poz, non-ferm) Martı kanadı görünümü (gr-) Campylobacter (mikroaerofil, 42 derecede üreme,tavuk eti) Spiral bakteri (karanlık alan) Treponema(sifiliz), borrelia (lyme hastalığı), leptospira (hepatit) Filamentler bakteri Nokardiya (EZN+), Actinomyces Hücre içi bakteri (Giemsa) Chlamydia (inklüzyon cis), riketsiya EZN pozitif Mycobacterium, Rhodococcus, Nokardiya 15.Eşey sporları bazidiospor, askospor, zigospor, oospordur. Eşeysiz üreme sporları makrokonodi, mikrokonidi, blastokonidi, klamidospor, artrokonidi ve sporanjiyospordur. 16.Entamoeba histolytica dört çekirdekli kistlerle bulaşmakta ve eritrosit yutmuş trofozoit patojenitenin en önemli belirtisi. Şişe dibi ülserasyon, kc tutulumu ve metronidazol bilinmeli. Giardia intestinalis duodenumu tutması, yağda eriyen vitaminlerin emilimini bozması ile steatoretik ishal, armut şeklinde iki çekirdekli trofozoidi ve tedavide metronidazol ile bilinmeli 17. Brucella türleri özellikle hayvanlarda infeksiyonlara neden olan fakültatif intraselüler bir bakteridir. Virulansında hücre içinde yaşamasını sağlayan virulans faktörleri etkilidir. Gram boyamada gram negatif kokobasiller görülür. En sık kemik iliği ve kan kültürleri kullanılmaktadır. En sık komplikasyonu osteomyelit, en ölümcül komplikasyonu endokarditttir. Bacillus anthracis gram pozitif, sporlu, kapsüllü ve ekzotoksini olan bir zoonoz’dur. En sık deri şarbonuna neden olmakta. Tanıda hayvan besleme hikayesi, pastörize olmamış süt ve süt ürünleri kullanan bir hastada el ve ayaklarında veziküler bir lezyon ve sporlu/kapsüllü bir bakteriden bahsedilirse akla gelmelidir. 18. Kapsül polisakkarit yapıda bir bakteriyel komponentttir. Kapsül birçok bakteri için önemli bir virulans faktörüdür. Fagositozu inhibe eder. Kapsüllü bakteriler arasında Pnomokok, meningokok, H.influenzae, klebsiella, Bacillus anthracis(protein) gibi bakteriler bulunmakta.Splenektomili hastalarda enfeksiyon sıklığı artmakta. Sitoplazmik membran selektif geçirgenlik, hücre duvarı sentezi (PBP aracılığı ile), beta laktamaz ve IgA proteaz gibi enzim sentezi ve enerji sentezinde (mitokokndri yerine) rol almakta. Sitoplazmik membranda sterol bulunmamakta (mycoplasma hariç) 19.Pnömokok gram pozitif ikili kok, meningokok Gram negatif ikili kok, Haemophilus influenzae Gram negatif kokobasil morfolojisindedir. Bir menenjit sorusunda sorulabilir. 20.Antijen sunumu ve sitokin salınımı tablosuna dikkat!!! Özellikle IL-1, TNF alfa makrofajdan salınır ve inflamasyon ve kazanılmış bağışıklığa geçişte lenfositlerin uyarımında önemli. IL-2 kostimülasyon (CD28-B7 adezyonu) sonucunda salınarak kazanılmış bağışıklığın organizasyonunuda ve sitotoksik T lenfositlerin uyarımında en önemli sitokin. IFN gama hücresel immünitedeki fagositozu sağlayan en önemli sitokin. IL-4, IL5, IL-6, IL-10, IL-13 Th2 den salınır (CD28-B7 adezyonu) ve antikor yapımından sorumludur. En profesyonel antijen sunan hücreler dendritik hücrelerdir (deride langerhans hücreleri). Diğer antijen sunan hücreler makrofajlar ve B lenfositlerdir. Komplemanlardan;C3b (opsonizasyon), C5a (anaflatoksin ve kemotaksi), C5-C9 (hücre lizisi) 21.Peptidoglikan beta 1-4 glikozid bağları ile bağlanmış NAMANAGA iplerinden oluşur. NAMA’lar, birbirlerine aminoasid köprülerinin 3. pozisyonundan başlayan ve PBP’ler aracılığı ile oluşturulan peptid bağları ile bağlanır. Beta laktam antibiyotikler, bu bağların oluşumunu, bağların sonuçlandığı D-alanil D-alanin molekülüne yapısal benzerlik göstererek engellerler. Savaşımlar: a. Bakteri, beta laktamaz ile 6-APA’yı bozar; benzerlik ortadan kalkar (skor bakteri lehine 1-0). www.tusdata.com BAZI ÖNEMLİ BİLGİLER b. İnsan, beta laktamaz inhibitörlerini buldu; beta laktamazlar kandırıldı (skor 1-1). c. Konjugasyon : Seks pilusu aracılığı ile plazmid aktarımı: i. (F+)’ten (F-)’e ... Sadece F plazmidi aktarılır; alıcı da F+’leşir. ii. (Hfr+)’ten (F-)’e ... Çoğunlukla sadece bakteri geni aktarılır; alıcı F+’leşmez c. Bakteri, PBP’sini değiştirdi; artık PBP için benzerlik sorunu kalmadı (S.aureus için metisilin direnci, pnömokoklarda duyarlılığın azalması) (skor bakteri lehine 2-1). d. İnsan, glikopeptidleri bularak bakteri D-alanil D-alanini işgal etti, PBP bağların oluşturamadı (skor 2-2). e. Bakteri, D-alanil D-alanini yerine D-alanil D-laktat (enterokok ve S.aureus için VanA tipi direnç) veya D-alanil D-serin koydu (enterokoklar için) (skor bakteri lehine 32). 22.Genetik aktarımlar: a. Transformasyon b. Transdüksiyon : Kompetans faktörlü bakteriler için aracısız direkt aktarım. : Virülan fajlarla aktarım. 37 23. Sitokinler: a. İstirahat CD4 TL’nin TH1’e dönüşümü ... Makrofajdan salınan IL-12 (rüşvetçi). b. İntrasellüler patojenlere karşı makrofajların uyarımı ... CD4 TL ürünü IFN-gamma i. a ve b şı,klarını birlikte düşünürseniz ... IL-12 –– IFNgamma aksı. c. CD4 TL’nin sunum için makrofajlarca uyarılması ... IL-1 beta (proinflamatuvar sitokin) 33: GRAM POZİTİF KOK İDENTİFİKASYONU www.tusdata.com 38 TUS KAMPI KAPANIŞ HEDİYESİ d. IL-2: i. CD4 TL çoğalma faktörü ii. CD8 TL’yi CTL’ye dönüştürme (IFN-gamma ile birlikte) iii. Hafıza oluşumu e. IL-3 ... Pan-spesifik CSF. f. IL-4 ... B lenfositleri o antijene karşı spesifik olarak çoğaltır, plazmosit adaylarını oluşturur; IgE sentezinin spesifik sitokinidir. g. IL-5 ... Plazmositlerden antikor salınımını sağlar; eozinofil ve IgA sentezinin spesifik sitokinidir. h. IL-6 ... Hepatosit uyarıcı sitokin, AFR sentezi; proinflamatuvar sitokin. i. IL-8 ... Kemoatraktan; proinflamatuvar sitokin. j. IL-10 ... IFN-gamma IL-12 aksını bozar; antiinflamatuvar sitokin. k. IL-13 ... Mukozaların histamin duyarlılığını artırır, astım etiyolojisinde önemlidir. l. TGF-beta ... Kollajen yapımını artırır; (yara) iyileşme sitokinidir. m. TNF-alfa ... Kötü adam; inflamasyonu başlatan sitokindir. n. İnfeksiyon bölgesindeki damar endoteli adezyon moleküllerini artıran sitokinler ... TNF-alfa, IL-1 beta, IL-6. o. İnfeksiyon bölgesindeki damar endoteli geçirgenliğini artıran sitokinler ... TNF-alfa, IL-1 beta, IL-6, C5a, C3a. 24.Vasküler ve hücresel adezyon molekülleri: Endotel Nötrofil a. Nötrofil yuvarlanması, E-selektin CD15 yavaşlaması: b. Nötrofilin durdurulması ICAM-1 LFA-1, CR3 25.Sitoplazmik membran selektif geçirgenlik, hücre duvarı sentezi (PBP aracılığı ile), beta laktamaz ve IgA proteaz gibi enzim sentezi ve enerji sentezinde (mitokondri yerine) rol almakta. Sitoplazmik membranda sterol bulunmamakta (mycoplasma hariç). Antibiyotik direnci sorulabilir. Metisilin direnci (MRSA) PBP direncidir ve bütün beta laktamlara direnç var. 26.Streptokoklar katalaz negatif koklardır. Streptococcus pyogenes basitrasine duyarlı; Strep agalactia yenidoğan enfeksiyonlarında etken; Pnömokok gram pozitif ikili kok, optokine duyarlı; Enterokok %6.5 NaCl dirençli; Viridans streptokoklar subakut bakteriyel endokarditin en sık nedeni. 27.Kırım Kongo kanamalı ateşi etkeni Nairovirus. 28.Trichophyton tümünü tutar dolma kalem şeklinde makrokonidi; Microsporum canis köpeklerden bulaşır; saç ve deriyi tutar. Mekik şeklinde makrokonidi; Epidermaphyton ise deri ve tırnağı tutar; raket şeklinde makrokonidi içerir ve mikrokonidisi yoktur. Candida albicans ise deri ve tırnağı tutmakta iken saçı tutmaz.Mikrokonidi ve makrokonidisi yoktur. 31.Kanser yapan viruslardan Herpes simpleks virus, İnsan papilloma virus, Hepatit B virus, HTLV virus, HHV-8, Epstein Barr virus. Adenovirus insanlarda kanserojen değil. Enteroviruslar (polio, coxackie ve echoviruslar):deri, mukoza (adenovirus gibi), SSS, kalp, salgı bezleri ve kaslara tropizm gösteren bir virus ailesi 32.NK CD16 içeren hücrelerdir. Fc reseptörü içerirler ve antikora bağımlı sitotoksisitede de etkilidirler. CD8 Tc hücrenin yaptığı her şeyi yapabilirler ama bağımsız olarak. NK IL-12,15,18 ve IL-21; ayrıca IL-2 ve IFN gamma tarafından uyarılırlar. İmmunglobulin: IgM (nötralizan, en iyi kompleman aktivasyonu); IgG (opsonin); IgD (reseptör); IgE (Allerjik, paraziter enf). EHEC: Gb3 (globotriasilseramid) reseptörlerine bağlanır. Mycoplasma pnemoniae: P1 adezin faktör virulans faktörü ile yüzeye bağlanır Legionella virulansında: Komplemana (C3b) reseptörlerine bağlanma yeteneği önemli ABOR segmentli viruslar (arenavirus, bunyavirus, ortomiksovirus, reovirus) Füzyon ve sinsitya yapan viruslar: Herpes simpleks virus, suçiçeği virusu ve paramiksovirus (Kızamık, kabakulak, RSV, parainfluenza virus) Çift iplikli, çift kapsitli, segmentli zarfsız RNA virusu: ROTAVİRUS Calcoflour beyazı: Mantar duvarında kitin boyar K iliği transplant hastasında kateter enfeksiyonu: germ tüp+, Glu+, fenol oksidaz-, üreaz- (candida albicans) C glabrata: İYE C.parapsilosis: Hiperalimentasyon Naeglaria fowleri: Amfoterisin B (direkt inokulum) Trikrom boyama: E.histolytica Babesia (kene), plasmodium: Giemsa E.histolytica rezervuarı, Ascaris: İnsan (fekal-oral) 8 çoc ishal, asit fast 4-6 mikrometre: Cryptosporidium (kontamine su) Diphyllobothrium latum: Balık, Ancylostoma düodenale: deri Strongyloides stercoralis: Dışkıda larva atılan nematod (AIDS, deriden girer) 36.Gliserol teikoik asit tüm gram pozitiflerde bulunurken; Ribitol teikoik asit çoğu gram pozitif bakterilerde bulunur. 37. E.coli pilusları özellikle üriner sistem enfeksiyonları açısından en önemli virulans faktörüdür. 38.Hayvan sütü ile geçen hastalıklar arasında Brucella ve coxiella burneti de sayılabilir. 39.Yenidoğanlarda menenjitlerinde Escherichia coli ve Listeria monositogenes unutulmamalı. Ayrıca aspergillusun dar açısını ve zigomisetlerin dik açılı hifasını unutmayalım. Candida albicans pseudohifa, germ tüp, klamidosporla tanımlanmakta. 40.BOS’ta Gram (-) diplokoklar meningokok, Gram (+) diplokoklar pnömokok, Gram (-) ince basiller H. influenza lehine değerlendirilmelidir. 29.Deriden giren ve anemi yapan kancalı kurtlar (Ancylostoma duodenale, Necator Americanus), insandan insana bulaşan tek şerit, erişkini ve larvası barsakta; hem son hem ara konak; hem yumurta hem larva ile bulaşan hymenolepis nana sürpriz soru olabilir. 41.Genital örneklerde Gr (-) ikili kok gonokok lehine, solunum yollarında aynı görüntü Moraxella catarrhalis lehine değerlendirilmeli. 42.Difteri ekzotoksini faj konversiyonu kontrolündedir. 30.AIDS patogenezinde gp120 en önemli glikoprotein; makrofaj virusu vücuda taşıyan en önemli hücre, CCR-5 en önemli koreseptör. HIV infeksiyonunda sıklığı artan infeksiyonlar arasında candida, pneumocystis carini, cryptococcus neoformans, histoplasma capsulatum gibi mantarlar; latent viruslar (Herpes simpleks, varicella zoster, CMV, EBV, HHV-8, HTLV, HPV, JC virus); hücre içi mikroorganizmalar (Mycobacterium tuberculosis ve mycobacterium avium complex, Listeria monositogenes, non-tifoid Salmonella türleri, toksoplasma gondi, Legionella) akla gelmeli. 43.Şarbon biyoterörizm nedeniyle de önemli. Protektif antijen aşısı ve siprofloksasin proflaksisi unutulmamalı 44.Vi kapsül antijenidir. Virulanstan sorumludur ve bakterinin canlı (vital) olduğunu gösterir. Aşı da Vi antijeninden yapılır. Diğer antijenleri örterek Gruber-widal deneyini negatifleştirebilir. 45.c-AMP’yi artıran ekzotoksinler I. V. cholera toksini II. ETEC III. Bordetela pertussis IV. Bacillus anthracis www.tusdata.com BAZI ÖNEMLİ BİLGİLER 39 34: GRAM (-) ÇOMAK İDENTİFİKASYONU 35: ANTİJEN SUNUMU VE SİTOKİNLER 46.Yersinia enterocolitica mezenter lenfadenit yapması nedeniyle apandisit ile karışabilir. Soğukta üreyebilen diğer bakteri Listeria monositogenes. 47.Bartonella henselae ve afipia felis diğer kedi tırmığı hastalığı etkenleridir. İnsan ısırığında Eichenella corrodens. 48.Vibrio vulnificus deniz kabuklularının yenmesi ile bulaşır ve ishal yanında sepsis, pnömoni ve yara infeksiyonuna neden olabilir. 49.Tip 3 aşırı duyarlılık reaksiyonunda en çok rol alan hücre NÖTROFİL. 50.Bakteriyel menenjitlerde BOS proteini artar, Glukoz azalır. Mycobacterium tuberculosis menenjitlerde BOS glukoz düşer ve protein artar. Ancak lenfositoz, ksantokromi ve tüpte örümcek ağı manzarası tipiktir. 51.Sitoplazma ve çekirdekte inklüzyon - Kızamık virusu - CMV (perinükleer) - İnfluenza virus 52.Vezikuler lezyon yapanlar: Coxackie/Echo virus, Herpes simpleks tip 1/2, Varicella zoster virus. www.tusdata.com 40 TUS KAMPI KAPANIŞ HEDİYESİ 53.Arenavirus, Bunyavirus, Ortomiksovirus, Paramiksovirus meşhur (-) polariteli RNA virusları. 54.İnfluenza virus zarfında bulunan Hemaglütinin virusun en antijenik yapısı, sialik asit reseptörlerine tutunmayı sağlayan ve tiplendirmede en önemli yapısı. 55.Revers transkriptaz enzimi retroviruslarda (HIV, HTLV) ve HBV’da bulunmaktadır. 56.Candida makro/mikro konidi içermez. Tanıda Klamidospor kullanılır. 57.Fungus topu tanısında kültür ve mikroskopi faydasızdır. Tanıda indirekt hemaglütinasyon (İHA) kullanılır. Tanıda radyoloji faydalıdır. 58.Aspergillus septalı ve 45° ile dallanan hifalara sahiptir. Mucor, Rhizopus ve Absidia dik açı ile dallanan septasız hifalara sahiptir. 59.Giardia kronik ishal ve malnütrisyona, T. trichura ise çekuma yerleşerek ishal, anemi ve rektal prolapsusa neden olur. 60.Babesia microti artropodlarla bulaşır. Splenektomili hastalarda yaygın infeksiyona neden olur. Eritrosit içi dörtlü bant tanıda değerlidir. 61.İnsana ara konak olarak yerleşen helmintler: 1. E. granulosus (Kist hidatik) 2. E. multiocularis 3. A. brasiliensis (Kutanöz larva migrans) 4. Toxocara canis (Visseral Larva Migrans) 62. Bakteride Protein Sentezi İnhibisyonu Makrolid Streptogramin Linkozamid } Kloramfenikol (50S) Tetrasiklin (30S) inhibe eder. (50 S) translokasyon inhibisyon 65. Vankomisine direnç • Enterokok (kazanılmış) • leuconostoc • Pediokok • Lactobacillus • Gram negatif bakteri (E. Coli) (Porinlerden geçemez). Sadece Chrysebacterium için uygun ilaç Vankomisindir. 66. Koloni yapıları ile ayrım Metalik röfle .............................E.coli Laktoz (-) koloni....................... Salmonella, Shigella Mukoid koloni (kapsül) ...........Klebsiella Yayılan koloni (swarming) ......Proteus Kırmızı pigment .......................Serratia 67. Üreaz Pozitif • Helicobacter pylori (tanı ve virulans) • Brucella (Gr neg kokobasil) • Proteus spp. (taş oluşumu) • Corynebacterium urealyticum • Ureoplasma urealyticum 68. Kistik Fibrozis • Pseudomonas aeruginosa (en sık) • Staphylococcus aureus (neonatal) • Haemophilus influenzae (neonatal) • Burkholderia cepacia (kötü prognoz) • Mycobacterium avium intracellulare 69. Risk gruplarında Pseudomonas aeruginosa İlaç bağımlısı olanlarda .......... Endokardit, Osteoartiküler enfeksiyon Diyabetlilerde .......................... Cilt, yara, yanık infeksiyonu Hastane maniplasyon ............ Üriner,GİS, MSS infeksiyonu Spor yaralanmaları ................. Osteomyelit àPeptidil transferaz inhibisyonu à Aminoaçil-tRNA bağlanmasını Aminoglikozid (30S) à Formilmethiamin tRNAnın ribozoma doğru bağlanmasının engeller. 63. Hücre İçi Mikroorganizmalara Etkili Antibiyotikler • Tetrasiklin (riketsiya, klamidya) • Streptomisin (brucella,tularemi, veba, tüberküloz) • Gentamisin • Makrolid (gebe, emziren, küçük coc) • Siprofloksasin • Rifampisin (Brucella, tüberküloz) 64.Yüksek düzey dezenfektan (Spor + Mycobacterilere etkili) • Glutaraldehit • Formaldehit • Parasetik asit • Hidrojen peroksit • Etilen oksid 70. Sık Sorulan Besiyerleri • Çukulata besiyeri (Haemophilus) • Mac Conkey (Gram negatifler) • Sorbitollü Mac Conkey (EHEC) • Thayer Martin (Meningokok, Gonokok) • Tellüritli besiyeri (difteri) • BCYE agar (Legionella) • Lowenstein Jensen besiyeri (Tbc) • NNN besiyeri (leishmania) 71. Mikolik asit içeren bakteriler • Mycobacterium tuberculosis • Mycobacterium lepra • Nocardia spp. • Rodococcus equi 72. Atipik Pnomoni Etkenleri • Mycoplasma pneumonia • Legionella pneumophila • Chlamydia trachomatis www.tusdata.com