11 Aralık 2014 2014’ün Ocak-Ekim döneminde cari işlemler açığı 33.1 milyar dolar Ekim ayında aylık cari işlemler açığı 2 milyar dolar olarak gerçekleşti ve geçen yılın aynı ayına göre azalma kaydedildi. Cari işlemler açığı 2013 yılının aynı ayında 3.3 milyar dolar olmuştu. Ocak-Ekim dönemine bakıldığında ise cari açığın geçen yılın aynı dönemine göre 52.4 milyar dolardan 33.1 milyar dolara indiğini görmekteyiz. Yıllık kümülatif açık ise Eylül ayındaki 46.9 milyar dolardan Ekim ayında 45.7 milyar dolara geriledi. Ocak-Ekim döneminde cari işlemler açığının gerilemesinde dış ticaret açığındaki daralma, net hizmet gelirlerinin artması ve gelir dengesi açığının azalması etken oldu. Yılın ilk on aylık döneminde dış ticaret açığı 50.4 milyar dolar olarak gerçekleşti. Altın dış ticaretinde ise 1.4 milyar dolarlık açık kaydedildi. Geçen yılın aynı döneminde dış ticaret açığı 66.7 milyar dolar düzeyindeydi. Hizmetler dengesi fazlası 21.1 milyar dolar olarak gerçekleşti. Turizm gelirleri ise bu dönemde bir önceki yılın aynı dönemine %7.4 artarak 22.4 milyar dolar oldu. Gelir dengesinde ise 8.1 milyar dolarlık bir çıkış oldu. Cari transferlerde kaydedilen giriş ise 931 milyon dolar olarak gerçekleşti. Ödemeler dengesinin sermaye ve finans hesaplarındaki hareketlere bakıldığında, 2013’ün ilk on aylık döneminde 63.2 milyar dolar olan sermaye girişi, 2014’ün aynı döneminde 31.6 milyar dolar girişe geriledi. Net doğrudan yatırımlarda ise bir önceki yılın aynı dönemine göre %36 düşüş gerçekleşti. Ocak-Ekim 2013’de 7.2 milyar dolar olan net doğrudan yatırımlar, Ocak-Ekim 2014’de 5.3 milyar dolara geriledi. Aynı dönemde yabancıların Türkiye’de gerçekleştirdikleri net gayrimenkul alımlarından gelen tutar ise 3.5 milyar dolar oldu. Ocak-Ekim 2013’de 22.7 milyar dolar giriş kaydedilen portföy yatırımları Ocak-Ekim 2014’te 15.4 milyar dolar oldu. Portföy hesabının varlık tarafında, yani yurtiçi yerleşiklerin yurtdışındaki menkul kıymet işlemleri veya Hazine Müsteşarlığı tarafından yurtdışında ihraç edilen menkul kıymetlerden alım-satımlarda, on aylık dönemde 2 milyar dolar azalma oldu. Yükümlülük tarafında ise devlet iç borçlanma senetleri piyasasında Ekim ayında 382 milyon dolarlık net alım oldu; böylece, on aylık dönemde 861 milyon dolar net satım gerçekleşti. Kamu on aylık dönemde 3.2 milyar dolar net dış borçlanma gerçekleştirdi. Hisse senedi piyasasında ise Ekim ayında 432 milyon dolarlık net alımla birlikte on aylık dönemdeki alım tutarı 2 milyar dolar oldu. Bankacılık sektörü Ekim ayında 2.5 milyar dolarlık bir tahvil ihracında bulundu ve Ocak-Ekim döneminde tahvil ihraçları yaklaşık 10.4 milyar dolara ulaştı; diğer sektörlerin on aylık dönemdeki net ihraç tutarı 2.7 milyar dolar oldu. Ocak-Ekim 2013’de 26.6 milyar dolar giriş olan diğer yatırımlar tarafında ise Ocak-Ekim 2014’te 9.7 milyar dolar giriş oldu. Ocak-Ekim 2014’te diğer sektör tarafındaki giriş 3.8 milyar dolar olurken; bankalar tarafında 9.7 milyar dolarlık fon girişi oldu. Bu çerçevede, diğer sektörlerin yurtdışındaki mevduat hesapları 928 milyon dolar azaldı. Diğer sektörlerin net kredi kullanımı ise 3.4 milyar dolar oldu. Genel hükümet aynı dönemde uzun vadeli kredilerde 650 milyon dolar net geri ödeme yaptı. Bankaların yurtdışı efektif ve mevduat varlıkları yaklaşık 408 milyon dolar artarken, bankalar yurtdışından 9.2 milyar dolar net kredi kullandı. Bu dönemde yurtdışı banka ve kişilerin yurtiçi bankalar nezdinde tuttukları mevduat 2.8 milyar dolar arttı. Bankaların yurtdışına açtığı nakit kredilerde de 1.9 milyar dolar azalma oldu. Ocak-Ekim döneminde uzun vadeli dış kredilerin yenilenme oranı, bankalar için %178, şirketler kesimi için %116 olarak gerçekleşti. Özetle, Ocak-Ekim 2014’e ilişkin analitik ödemeler dengesi tablosu incelendiğinde cari dengede 33.1 milyar dolar açık verilirken, sermaye ve finans hesaplarında da 31.6 milyar dolarlık bir giriş olduğu görülmekte. Net hata ve noksan kaleminde ise Ekim ayında kaydedilen 1.9 milyar dolarlık çıkışa rağmen, on aylık dönemde 5.9 milyar dolarlık bir giriş oldu. Merkez Bankası rezervlerinde ise Ekim ayında görülen 1.5 milyar dolarlık artış ile birlikte; Ocak-Ekim döneminde 4.4 milyar dolarlık yükselme kaydedildi. Sonuçta, Ocak-Ekim 2013’de 12.4 milyar dolar artış kaydedilen rezerv hareketlerinde, Ocak-Ekim 2014’de 4.4 milyar dolarlık artış meydana geldi. Sonuç olarak cari işlemler açığındaki daralma süreci Ekim ayında da devam etti. Düşük büyüme ve enerji fiyatlarında düşüş eğilimi gözönüne alındığında cari açıktaki daralmanın yılın son iki ayında da süreceğini tahmin ediyoruz. Yılsonunda cari açığın 45 milyar dolar civarında gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz. Petrol fiyatlarındaki düşük seyrin kalıcı olması 2015’te de cari açıktaki azalma eğiliminin devam etmesine yol açabilir. ÖDEMELER DENGESİ GELİŞMELERİ (Milyon ABD Doları) Ocak-Ekim 2013 Ocak-Ekim 2014 Cari İşlemler Dengesi Dış Ticaret Dengesi Hizmetler Dengesi Turizm gel. Gelir Dengesi Cari Transferler Sermaye ve Finans Hesabı Doğrudan Yatırım Portföy Yatırımları Diğer Yatırımlar Merkez Bankası Genel Hükümet Bankalar Diğer Sektörler Net hata ve noksan -52,444 -66,744 21,367 20,832 -8,156 1,084 63,247 7,241 22,716 33,386 -1,139 -493 26,552 8,466 1,586 -33,141 -50,375 23,626 22,393 -7,323 931 31,590 5,329 15,440 10,875 -1,721 -850 9,685 3,761 5,916 Rezervler* Resmi Rezervler Fon Kullanımı -12,384 -11,532 -852 -4,365 -4,365 0 * Artı işareti rezervlerde azalışı ifade etmektedir Daha fazla bilgi için: Dr. M.Veyis Fertekligil, Baş Ekonomist e-posta: veyis.fertekligil@tbank.com.tr Tel: 0212 – 368 35 20 UYARI NOTU: Bu rapor Turkland Bank A.Ş. (T-Bank) tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. T-Bank bu raporda yer alan bilgilerin doğru ve tam olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. T-Bank bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan T-Bank hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. 2