2012 Yılı Ekim Ayı Ödemeler Dengesi

www.tobb.org.tr
www.tobb.org.tr
Gözden Geçirme Notları
2012 Yılı Ekim Ayı Ödemeler Dengesi Göstergeleri
TCMB tarafından 11/12/2012 tarihinde yayımlanan, 2012 yılı Ekim ayına ilişkin “Ödemeler
Dengesi” bültenine göre;
 2011 yılı Ekim ayında 4.501 milyon $ açık veren cari işlemler hesabı, 2012 yılının aynı
ayında %56,5 oranında azalışla 1.960 milyon $ açık vermiştir.
 2011 yılı Ocak-Ekim döneminde 64.967 milyon $ açık veren cari işlemler hesabı, 2012
yılının aynı döneminde %36,7 oranında azalışla 41.095 milyon $ açık vermiştir. 2012
yılı Ağustos ve Eylül aylarında olduğu gibi, Ekim ayında da cari ay değişim oranının,
kümülatif dönem değişim oranının üzerinde olması eğilimi devam etmiştir (Bkz, Grafik
1).
 Dış ticaret açığı, 2012 yılının on aylık döneminde geçen yılın aynı dönemine göre
%27,2 oranında azalarak 55.396 milyon $’a gerilemiştir.
 Dış ticaret açığındaki azalmayla birlikte, hizmetler dengesinden kaynaklanan net
gelirlerin 2011 yılının on aylık dönemine göre 2.529 milyon $ artarak 2012 yılında
19.133 milyon $’a ulaşması ve gelir dengesinden kaynaklanan net giderlerin de 780
milyon $ azalarak 5.895 milyon $’a gerilemesi cari işlemler açığındaki daralmada etkili
olmuştur.
 2012 yılının Ocak-Ekim döneminde yatırım geliri dengesi kaleminde yer alan doğrudan
yatırımlar, portföy yatırımları ve faizlerden oluşan diğer yatırımlarda geçen yılın aynı
dönemine göre 824 milyon $’lık azalışla, toplam 5.721 milyon $’lık net çıkış
kaydetmiştir.
 2011 yılının Ocak-Ekim döneminde bankacılık sektörü 11.850 milyon $ net kredi
kullanıcısı iken, 2012 yılının aynı döneminde %86,6 gibi çok ciddi bir oranda azalış
göstererek 1.583 milyon $ net kredi kullanmıştır. 2012 yılı Eylül ayında dokuz aylık
birikimli değere göre bankaların net kredi kullanım oranı %81,2 gibi Ekim ayındaki
Sayfa 1
İKTİSADİ RAPORLAMA VE İSTATİSTİK MÜDÜRLÜĞÜ
Sayı: E.18.22/364
11.12.2012
TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ
Eskişehir Yolu 9. Km Dumlupınar Bulvarı No: 252 06530 ANKARA Tel: 0312 218 20 00- 21 90 Faks: 0312 218 20 64 E-posta: irim@tobb.org.tr
TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ
www.tobb.org.tr
www.tobb.org.tr
vadeli kredilerde net geri ödeyici olduğu dikkati çekmektedir.
 2012 yılının on aylık döneminde diğer sektörlerin net kredi kullanımı, 2011 yılının aynı
dönemine göre %22,3 oranında 1.364 milyon $ azalarak 4.744 milyon $’a gerilemiştir.
 Turizm gelirleri, 2011 yılının on aylık dönemine göre %2,1 oranında azalarak 20.074
milyon $; turizm giderleri de %15,2 oranında azalarak 3.417 milyon $ olmuştur. Turizm
net geliri ise 2011 yılının Ocak-Ekim döneminde 16.465 milyon $ iken, 2012 yılının aynı
döneminde giderlerdeki azalışın, gelirlerdeki azalışın çok üzerinde olmasının bir
sonucu olarak %1,2 oranında artış göstererek 16.657 milyon $’a yükselmiştir.
(10 6 $)
20.000
15.000
10.000
5.000
0
-5.000
-10.000
-15.000
-20.000
-25.000
-30.000
-35.000
-40.000
-45.000
-50.000
-55.000
-60.000
-65.000
-70.000
-75.000
19.133
16.604
589
673
-428
-560
-6.675
-5.915
658
-4.804
1.189
1.955
-5.277
1.875
-7.013
2.859
-437
-560
-759
-917
-6.139
-5.788
-657
-6.428
3.421
-4.521
3.290
-427
-566
-5.415
2.624
-4.096
-584
-5.895
-55.396
Mal Dengesi
Hizmetler Dengesi
Gelir Dengesi
Kaynak: TCMB.
Grafik 1. Dönemler İtibarı ile Cari İşlemler Hesabı ve Dış Ticaret Dengesi
2011 yılının ikinci yarısından itibaren başlayan cari işlemler dengesindeki iyileşme eğilimi,
2012 yılının on aylık döneminde de devam etmiştir. 2011 yılı Ocak-Ekim döneminde 64.967
milyon $ açık veren cari işlemler hesabı, 2012 yılının aynı döneminde %36,7 oranında azalışla
41.095 milyon $’a gerilemiştir. Cari işlemler açığındaki bu iyileşmede, yine büyük ölçüde dış
ticaret açığındaki azalmayla birlikte, hizmetler dengesinden kaynaklanan net gelirlerin 2.529
milyon $ artarak 19.133 milyon $’a ulaşması ve gelir dengesinden kaynaklanan net giderlerin
780 milyon $ azalarak 5.895 milyon $’a gerilemesi etkili olmuştur (Bkz, Tablo 1).
Sayfa 2
İKTİSADİ RAPORLAMA VE İSTATİSTİK MÜDÜRLÜĞÜ
Sayı: E.18.22/364
11.12.2012
ciddi azalışa yakın bir değerde gerçekleşmiştir. Bankaların bu dönemde uzun ve kısa
Eskişehir Yolu 9. Km Dumlupınar Bulvarı No: 252 06530 ANKARA Tel: 0312 218 20 00- 21 90 Faks: 0312 218 20 64 E-posta: irim@tobb.org.tr
TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ
www.tobb.org.tr
www.tobb.org.tr
yılının aynı döneminde %27,2 oranında 20.734 milyon $ azalarak 55.396 milyon $’a
gerilemiştir.
Hizmetler Dengesi kalemi altında yer alan turizm gelirleri, 2011 yılının on aylık dönemine
göre %2,1 oranında azalarak 20.074 milyon $; turizm giderleri de %15,2 oranında azalarak
3.417 milyon $ olmuştur. Turizm net geliri ise 2011 yılının Ocak-Ekim döneminde 16.465
milyon $ iken, 2012 yılının aynı döneminde giderlerdeki azalışın, gelirlerdeki azalışın çok
üzerinde olmasının bir sonucu olarak %1,2 oranında artış göstererek 16.657 milyon $’a
yükselmiştir.
Tablo 1. Ödemeler Dengesi
(106 $)
2011
Ocak-Ekim
CARİ İŞLEMLER HESABI
İhracat F.o.B
İthalat F.o.B
Mal Dengesi
Hizmetler Dengesi: Gelir
Hizmetler Dengesi: Gider
Mal ve Hizmet Dengesi
Gelir Dengesi: Gelir
Gelir Dengesi: Gider
Mal, Hizmet ve Gelir Dengesi
Cari Transferler
SERMAYE HESABI
FİNANS HESABI
Yurt dışında Doğrudan Yatırım
Yurt içinde Doğrudan Yatırım
Portföy Hesabı-Varlıklar
Portföy Hesabı-Yükümlülükler
Hisse Senetleri
Borç Senetleri
Diğer Yatırımlar-Varlıklar
Merkez Bankası
Genel Hükumet
Bankalar
Diğer Sektörler
Diğer Yatırımlar-Yükümlülükler
Merkez Bankası
Genel Hükumet
Bankalar
Diğer Sektörler
Cari, Sermaye ve Finansal Hesaplar
NET HATA VE NOKSAN
GENEL DENGE
REZERV VARLIKLAR
Resmi Rezervler
Uluslararası Para Fonu Kredileri
Kaynak: TCMB.
-64.967
118.494
-194.624
-76.130
33.587
-16.983
-59.526
3.470
-10.145
-66.201
1.234
-29
57.458
-1.770
12.053
2.413
14.087
-920
15.007
10.583
2
-264
-437
11.282
20.092
-1.655
1.736
10.161
9.850
-7.538
11.337
3.799
-3.799
-1.707
-2.092
2012
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
-5.825
11.046
-16.961
-5.915
1.959
-1.370
-5.326
358
-918
-5.886
61
0
785
-65
936
1.249
100
556
-456
-3.037
0
0
-3.112
75
1.602
-91
121
2.166
-594
-5.040
2.369
-2.671
2.671
2.671
0
-4.327
12.435
-17.239
-4.804
1.922
-1.249
-4.131
461
-889
-4.559
232
0
4.380
-206
788
-133
945
266
679
1.832
0
0
2.536
-704
1.154
-67
122
956
143
53
1.640
1.693
-1.693
-1.114
-579
-6.337
13.973
-20.112
-6.139
2.331
-1.673
-5.481
469
-1.386
-6.398
61
0
6.269
-2.016
2.801
-359
3.373
98
3.275
312
1
184
2.088
-1.961
2.158
-96
-68
-22
2.344
-68
2.315
2.247
-2.247
-2.247
0
-4.708
13.477
-18.754
-5.277
2.759
-1.570
-4.088
271
-1.030
-4.847
139
0
5.848
-241
446
-396
1.434
-145
1.579
13
0
-1
-465
479
4.592
-130
-307
4.072
957
1.140
-826
314
-314
-314
0
-5.533
13.972
-20.985
-7.013
3.696
-1.741
-5.058
401
-961
-5.618
85
0
8.874
-94
1.415
21
361
-435
796
1.934
0
-31
1.340
625
5.237
-151
-184
2.870
2.702
3.341
-1.855
1.486
-1.486
-912
-574
Haziran
-4.276
14.008
-19.796
-5.788
3.819
-1.944
-3.913
429
-866
-4.350
74
0
8.884
118
1.770
-448
4.221
898
3.323
759
0
0
655
104
2.464
-140
348
814
1.442
4.608
-204
4.404
-4.404
-4.404
0
Temmuz Ağustos
-4.160
13.719
-20.147
-6.428
4.798
-1.939
-3.569
427
-1.084
-4.226
66
0
6.778
-157
683
1.668
5.384
726
4.658
322
0
0
204
118
-1.122
-293
132
221
-1.182
2.618
-98
2.520
-2.520
-2.520
0
-1.385
13.703
-18.224
-4.521
5.134
-1.713
-1.100
299
-726
-1.527
142
0
7.814
-93
753
768
1.784
429
1.355
1.665
0
0
1.179
486
2.937
-406
49
2.703
591
6.429
891
7.320
-7.320
-6.895
-425
Eylül
Ekim
-2.584
13.879
-19.294
-5.415
4.905
-1.615
-2.125
517
-1.083
-2.691
107
0
1.698
-390
494
-190
4.976
287
4.689
-606
0
0
-59
-547
-2.586
-368
-50
-2.862
694
-886
1.654
768
-768
-768
0
-1.960
14.127
-18.223
-4.096
4.501
-1.877
-1.472
259
-843
-2.056
96
0
5.752
-220
498
1.355
4.540
359
4.181
158
0
-500
1.907
-1.249
-579
-229
-223
1.304
-1.431
3.792
697
4.489
-4.489
-4.489
0
Ocak-Ekim
-41.095
134.339
-189.735
-55.396
35.824
-16.691
-36.263
3.891
-9.786
-42.158
1.063
0
57.082
-3.364
10.584
3.535
27.118
3.039
24.079
3.352
1
-348
6.273
-2.574
15.857
-1.971
-60
12.222
5.666
15.987
6.583
22.570
-22.570
-20.992
-1.578
Sayfa 3
Bileşenler
İKTİSADİ RAPORLAMA VE İSTATİSTİK MÜDÜRLÜĞÜ
Sayı: E.18.22/364
11.12.2012
Dış ticaret dengesi, 2011 yılının Ocak-Ekim döneminde 76.130 milyon $ açık verirken, 2012
Eskişehir Yolu 9. Km Dumlupınar Bulvarı No: 252 06530 ANKARA Tel: 0312 218 20 00- 21 90 Faks: 0312 218 20 64 E-posta: irim@tobb.org.tr
TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ
www.tobb.org.tr
www.tobb.org.tr
yatırımlar, portföy yatırımları ve faizlerden oluşan diğer yatırımlarda gerçekleşen net çıkış,
geçen yılın aynı dönemine göre 824 milyon $’lık azalışla 6.545 milyon $’dan, 5.721 milyon $’a
gerilemiştir (Bkz, Grafik 2).
(Milyon $)
20.000
15.000
10.000
5.000
0
-5.000
-10.000
-15.000
-20.000
-25.000
-30.000
-35.000
-40.000
-45.000
-50.000
-55.000
-60.000
-65.000
-70.000
-75.000
19.133
16.604
589
673
-428
-560
-6.675
-5.915
658
-4.804
1.189
1.955
-5.277
1.875
-7.013
-5.788
3.421
2.859
-437
-560
-759
-917
-6.139
-657
-6.428
-4.521
3.290
-427
-566
-5.415
2.624
-4.096
-584
-5.895
-55.396
Mal Dengesi
Hizmetler Dengesi
Gelir Dengesi
Kaynak: TCMB.
Grafik 2. Mal, Hizmet ve Gelir Dengesi
Yurt dışında yerleşik kişilerin, yurt içinde yaptıkları net yatırımlar, 2012 yılının Ocak-Ekim
döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre 1.469 milyon $ azalarak 10.584 milyon $’a
gerilemiştir. Aynı dönemde, yurt içinde yerleşik kişilerin, yurt dışında yaptıkları net yatırımlar
bir önceki yılın aynı dönemine göre 1.594 milyon $ artarak net 3.364 milyon $ olmuştur.
Yurt dışında yerleşik kişiler, hisse senedi piyasasında 2012 yılının Ekim ayında gerçekleştirilen
359 milyon $ tutarındaki alımla birlikte, on aylık dönemde toplam 3.039 milyon $ tutarında
net alım yapmıştır.
Yurt dışında yerleşik kişiler yılın on aylık döneminde, Ekim ayındaki 1.431 milyon $
tutarındaki alımla birlikte toplam 13.610 milyon $ tutarında Devlet İç Borçlanma Senedi
(DİBS) alımı gerçekleştirmiştir.
Bankalar, yurt dışında gerçekleştirdikleri tahvil ihraçlarıyla ilgili olarak, Ekim ayında yapılan
2.250 milyon $ tutarındaki ihraçla birlikte, on aylık dönemde 5.863 milyon $ tutarında net
borçlanma gerçekleştirmiştir.
Sayfa 4
İKTİSADİ RAPORLAMA VE İSTATİSTİK MÜDÜRLÜĞÜ
Sayı: E.18.22/364
11.12.2012
2012 yılının Ocak-Ekim döneminde yatırım geliri dengesi kaleminde yer alan doğrudan
Eskişehir Yolu 9. Km Dumlupınar Bulvarı No: 252 06530 ANKARA Tel: 0312 218 20 00- 21 90 Faks: 0312 218 20 64 E-posta: irim@tobb.org.tr
TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ
www.tobb.org.tr
www.tobb.org.tr
varlıkları, 2012 yılının Ocak-Ekim döneminde Türk Lirasındaki 1.525 milyon $ tutarındaki
artışa rağmen, yabancı paradaki 8.157 milyon $ tutarındaki düşüşün etkisiyle toplam 6.632
milyon $ tutarında düşüş, diğer sektörlerin yurt dışındaki mevduat varlıkları ise gösterge
niteliğinde kullanılan bankaların yurt dışı şubelerinin mizanlarındaki ilgili hesaplara ilişkin
Temmuz-Ekim 2012 dönemi verilerinin dahil edilmesiyle birlikte Ocak-Ekim döneminde
toplam 1.447 milyon $ tutarında artış göstermiştir.
Genel hükümet, 2012 yılı Ekim ayında yurt dışına 500 milyon $ tutarında kredi
kullandırmıştır.
2011 yılının Ocak-Ekim döneminde bankacılık sektörü 11.850 milyon $ net kredi kullanıcısı
iken, 2012 yılının aynı döneminde %86,6 gibi önemli bir oranda azalış göstererek 1.583 milyon
$ net kredi kullanmıştır. Bu dönemde, bankaların hem uzun vadeli, hem de kısa vadeli
kredilerde net geri ödeyici olduğu dikkati çekmektedir.
2012 yılının Ocak-Ekim döneminde diğer sektörlerin net kredi kullanımı, 2011 yılının aynı
dönemine göre 1.364 milyon $ azalarak 4.744 milyon $ olmuştur.
Yurt dışında yerleşik Türk vatandaşlarınca Merkez Bankası nezdinde açılan mevduat
hesaplarında 2012 yılının on aylık döneminde 1.971 milyon $ tutarında net çıkış
kaydedilmiştir.
2012 yılının Ocak-Ekim döneminde yurt dışı bankaların yurt içinde sahip olduğu yabancı para
mevduatları, Ekim ayındaki 2.087 milyon $, on aylık dönemde de 6.675 milyon ABD $
artmıştır.
Finans hesaplarının son kalemi olan rezerv varlıkların içinde bulunan resmi rezervler, 2011
yılının Ocak-Ekim döneminde 1.707 milyon $ tutarında artış gösterirken, bu yılın aynı
döneminde 20.992 milyon $ tutarında artış kaydetmiştir.
Bu konuyla ilgili bir sonraki haber bülteninin yayımlama tarihini www.tobb.org.tr adresinde İSTATİSTİKLER
başlığı altında, Takvimden görebilirsiniz.
Sayfa 5
İKTİSADİ RAPORLAMA VE İSTATİSTİK MÜDÜRLÜĞÜ
Sayı: E.18.22/364
11.12.2012
Bankaların yurt dışında sahip olduğu yabancı para ve ¨ cinsinden efektif ve mevduat
Eskişehir Yolu 9. Km Dumlupınar Bulvarı No: 252 06530 ANKARA Tel: 0312 218 20 00- 21 90 Faks: 0312 218 20 64 E-posta: irim@tobb.org.tr