YENİ YÜZYIL ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK HİZMETLERİ MESLEK YÜKSEK OKULU AMELİYATHANE HİZMETLERİ PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ SHMY101 ANATOMİ VE FİZYOLOJİ Anatomi insan bedeninin yapısını tanımlar. Fizyoloji ise bedenin fiziksel ve kimyasal işlevleri ile ilgilenir. Bu işlevlerin normal seyrini kavramaya ve tanımlamaya çalışır. Yapı ve işlev ise birbirine bağlı ve etkileşim içerisindedir. Bu konularda bilgi sahibi olmak patolojik durumların anlaşılması için alt yapı oluşturacaktır. Dersin ana başlıklarını hareket sistemi, sinir sistemi, solunum sistemi, dolaşım sistemi, sindirim sistemi, boşaltım sistemi, üreme sistemi Anatomisi ve Fizyolojisi oluşturacaktır. SHMY103 TIBBİ TERMİNOLOJİ Tıbbi Terminoloji, tıp ve sağlık hizmetleri alanlarında, çoğunlukla Latince ve Yunanca’dan gelen ve özel anlam kazanmış sözcük dağarcığı ile ilgilenir. Bu sözcükler hakkında dilbilimsel anlamda öğretim görmek alan içerisinde iletişimi sağladığı gibi araştırma, eğitim ve arşivleme yapabilmek için gerekli altyapıyı sağlar. Dersin amacı, anlam bilgisi kazandırmanın ötesinde, terimlerin okunuşunu, çekimlerini, ön ve son ek kullanımını öğretmektir. Dolayısı ile, ders, ezbere dayalı olmamak ile birlikte, anlamlandırmaya yönelik özel beceri kazandıracaktır. Özellikle hareket sistemi, sinir sistemi, solunum sistemi, dolaşım sistemi, sindirim sistemi, boşaltım sistemi ve üreme sisteminin terimleri öğretilecektir. . SMAH101 CERRAHİ HASTALIKLAR BİLGİSİ I Belli hastalıklar ancak ameliyat yolu ile tedavi edilebilir, hastanın sağlık sorunu giderilebilir veya hayatı kurtarılabilir. Ameliyathane Teknikerlerinin hangi durumlarda ne tür bir operasyonla müdahale edildiğini, müdahale sırasında hangi cihaz ve ekipmanın kullanıldığını bilmelidir. Bunun gerçekleşebilmesi için ders cerrahi hastalıkları öğretmeyi hedeflemektedir. Dersin ana başlıklarını cerrahi hastalıkların tanımı, etiyopatogenezi, ameliyat sırasında yaşanması olası komplikasyonlar oluşturmaktadır. Bunların yanı sıra cerrahi hastalıkların yaygınlığı ve bunlara bağlı ölüm riski konuları ele alınacaktır. SMAH103 AMELİYATHANE TEKNOLOJİSİ Ameliyathane Teknolojisi terimi ameliyatlarda kullanılan tüm alet, cihaz, ekipman ve sarf malzemesi kapsar. Bunlara sterilizasyon ve dezenfeksiyonda kullanılan tüm malzeme ve prosedürler de dahildir. Teknikerler söz konusu alet ve ekipmanı nasıl ve ne zaman kullanmaları gerektiğini bilmekle yükümlüdürler. Dahası, cihazların bakımını yapabilmelidirler. Dolayısı ile bu derste temiz hava teknolojisi, ışıklandırma sistemleri ve gaz sistemleri öğretilecektir. Makaslar, vakum pompaları ve aspiratörler gibi genel ameliyat ekipmanı derste işlenecek başlıklardandır. Bunların yanı sıra göz ve beyin ameliyatlarında olduğu gibi özel ameliyat prosedürlerinde kullanılan özel ekipman da öğretilecektir. SMAH102 STERİLİZASYON ESASLARI VE YÖNTEMLERİ Dezenfeksiyon ve sterilizasyon küçük veya büyük ölçekte olsun, özellikle invazif tedavi veya teşhis yöntemlerin kullanıldığı alanlarda uygulanır. Amaç hastayı patojenlerden ve diğer hastalardan kaynaklanan tıbbi atıklardan korumaktır. Sterilizason yöntemleri doğru uygulanmadıklarında sonuçları hayati tehlike oluşturabilir. Ameliyathane odaları ise bu riskin en yüksek düzeye çıktığı alanlardır. Sağlık Hizmetlerinde çalışan personelin bu yöntemleri tanıması ve doğru bir şekilde uygulaması gerekir. Bu sadece hastaları değil aynı zamanda çalışanların sağlığını da korur. Dersin amacı sterilizasyon ve dezenfeksiyon maddeleri ve yöntemleri konusunda bilgi vermektir. SMAH104 AMELİYATHANE UYGULAMALARI I Öğrencilerin öğrenmiş oldukları tüm teorik bilgilerin uygulamalarını yaparak, beceri ve tecrübe kazanmaları gerekir. Bu nedenle bu ders özellikle pratik uygulamaların yapılması için hazırlanmıştır. Bu uygulamalar hem mankenler üzerinde hem de sağlık kuruluşlarının ameliyathane servislerinde gerçekleştirilecektir. Hastanın takibi, ameliyata hazırlanması, ameliyathanenin hazırlanması, hastanın temizliği, ameliyatta kullanılan alet ve malzemelerin kullanımı, dikiş sayımı ve dokümantasyonu, dezenfektasyon ve sterilizasyon konularında bilgi ve beceri kazandırılacaktır. SMAZ108 TEMEL ANESTEZİ Anestezi uygulamaları ameliyatların vazgeçilmez bir parçasıdır. Bu uygulamalar operasyon esnasında hastayı, gerekli uyku ve hareketsizlik halini sağlayarak korurlar. Kullanılan anestezi yöntemi ameliyatın türüne ve hastanın durumuna bağlıdır. Hastanın ameliyat esnasında takibi, hastanın hazırlanması, uyandırılması ve gerekli durumlarda reanimasyon uygulnması da anestezi uzmanlığına girer. Ameliyathanede çalışan teknikerlerin bu yöntemleri bilmeleri ve bu yöntemlerde kullanılan alet, cihaz ve anestetik maddeleri kullanabilmeleri son derece önemlidir. Derste anestezi prosedürleri ve anestetik gaz ve kimyasallar hakkında bilgi, beceri ve tecrübe kazandırılacaktır. SMAH203 AMELİYATHANE UYGULAMALARI II Öğrencilerin öğrenmiş oldukları tüm teorik bilgilerin uygulamalarını yaparak, beceri ve tecrübe kazanmaları gerekir. Bu nedenle bu ders özellikle pratik uygulamaların yapılması için hazırlanmıştır. Bu uygulamalar hem mankenler üzerinde hem de sağlık kuruluşlarının ameliyathane servislerinde gerçekleştirilecektir. Hastanın takibi, ameliyata hazırlanması, ameliyathanenin hazırlanması, hastanın temizliği, ameliyatta kullanılan alet ve malzemelerin kullanımı, dikiş sayımı ve dokümantasyonu, dezenfektasyon ve sterilizasyon konularında bilgi ve beceri kazandırılacaktır. SMTL103 MİKROBİYOLOJİ Mikroorganizmalar insan yaşamında önemli canlılardır. Bu nedenle, mikrobiyoloji dersinde enfeksiyon etkenlerine bariyer olan normal flora ile hastalık yapan bakteri, virüs, mantar ve parazitlerin sınıflandırılması ve enfeksiyon etkeni olarak önemi ele alınacaktır. Hastalık nedeni olan canlılardan arınma yöntemlerinin anlatıldığı sterilizasyon, dezenfeksiyon da dersin önemli konularındandır. Uygulama kısmında ise, mikrobiyoloji ders içeriğini ve mikrobiyolojik tanı yöntemlerini kapsayan deneyler ve laboratuar çalışmaları yapılarak temel beceriler kazandırılacaktır. SMAH202 EKG ANALİZİ Elektrokardiyogram (EKG) kalbin durumu ile ilgili bilgi veren ve tıbbi alanda yaygın olarak kullanılan bir tekniktir. Acil ve kronik durumlarda hayati tehlikeyi tespit ve acilen bertaraf için bu yönteme başvurulur. Bu yöntem ayrıca ileri düzey kalp ve damar hastalıklarının tanısında ön safhayı oluşturur. Sağlık Hizmetlerinde çalışan kişilerin EKG ile ilgili bilgi ve beceri sahibi olmaları gerekir. Bu nedenle ders bu bilgi ve beceriyi kazandırmak amacı ile EKG’deki dalgaların oluşumu, EKG örneklerinin hangi prensiplere göre değerlendirileceği, normal ve anormal EKG örneklerinin tanımlanmasını içermektedir. SMAH207 ENFEKSİYON HASTALIKLARI Mikroorganizmaların neden olduğu enfeksiyon hastalıkları cerrahi dalların önemli bir başlığını oluşturmaktadır. Ameliyatlar sırasında ve sonrasında önlem alınmadığı taktirde hastalar enfeksiyon kapabilirler. Bu durumların engellenmesi için enfeksiyon ajanlarının tanınması ve bunların nasıl bertaraf edileceği bilinmelidir. Bu nedenle derste enfeksiyon hastalıklarının tanımı, mikroorganizmalar, bu hastalıkların epidemiyolojisi, bulaşıcı hastalıkların nasıl önlenebileceği, organ sistemlerine göre bulaşıcı hastalıklar, kan ve kan ürünleri ile bulaşan hastalıklar ve hastane enfeksiyonları öğretilecektir. SMAH106 CERRAHİ HASTALIKLAR BİLGİSİ II SMAH204 AMELIYATHANE UYGULAMALARI III MYOS163 İLK YARDIM Bu derste ilk yardımın önemi ve kuralları öğretilecektir. Toplumda felaket durumları, nedenleri, ortaya çıkan sorunlar ve sivil savunma konularında bilgi verilecektir. Yaralanmalarda, kanamalarda, ilk yardım konusunda, solunum ve dolaşım sistemi ile ilgili ilk yardım uygulamaları şok yönetimi konularında bilgi ve beceri kazandırılacaktır. Ekstremite, omur, kafa, göğüs kemiği kırıkları ve kanamalarda ilk yardım bilgisi verilecektir. Yanık, elektrik çarpması, donma, besin ve kimyasal madde zehirlenmelerinde ilk yardım öğretilecektir. SELECTİVE COURSE SHMY201 HASTALIKLAR BİLGİSİ Sağlık Hizmetleri alanında görev alacak personelin hastalıklarla ilgili genel bilgi sahibi olması şüphesiz son derece önemlidir. Bunun iki nedeni vardır: çalışanın hastalara doğru bakımı sağlayabilmesi ve kendini koruyabilmesidir. Bunların gerçekleştirilebilmesi için sağlık ve hastalık kavramlarının, hastalıkların hangi yollarla bulaştığının, bulaşmayı önleyici korunma yollarının neler olduğunun bilinmesi gerekir. Dersin amacı özellikle hastalık yapıcı etkenler, akut hastalıklar, hastalıkların sınıflandırılması ve organ sistemlerine göre hastalık bilgilerini kazandırmaktır MYOS161 GENEL BESLENME İLKELERİ Toplumun sağlığını etkileyen başlıca etmenlerin başında beslenme gelmektedir. Çağdaş sağlık anlayışında fiziksel, zihinsel ve sosyal yönden tam bir iyilik halinin sağlanmasında, koruyucu sağlık önlemlerinin alınmasında dengeli beslenmenin önemi yadsınamaz. Bu dersin amacı sağlıklı ve dengeli beslenme bilgisine sahip kişilerin yetiştirilmesidir. Bu amaç doğrultusunda, beslenme ve besin maddelerinin sınıflandırılması ve tanımlanması, su, protein, lipit, karbonhidrat, vitamin ve mineral metabolizmalarının değerlendirilmesi, beslenme hatalarına bağlı olarak gelişen hastalıkların, besinlerin saklama, pişirme ve kişiye özel ve uygun olan beslenme programlarının hazırlanması bilgisine sahip insan gücü yetiştirilir. MYOS162 HALK SAĞLIĞI Toplum sağlığının korunması ve geliştirilmesini amaçlayan bu derste; Türkiye’de sağlık hizmetlerinin örgütlenme tarihçesi ve sosyalleştirme konuları, halk sağlığına ilişkin temel kavramlar, sağlık ve hastalık kavramları, sağlık hizmetlerinin sınıflandırılması, temel sağlık hizmetleri, sağlık yönetimi, ana sağlığı, aile planlaması, çocuk sağlığı, bulaşıcı hastalıklar, çevre sağlığı, iş sağlığı, sosyal hastalıklar hakkında bilgi verilecektir. MYOS160 ÇEVRE VE SOSYAL SORUMLULUK BİLİNCİ İnsanın içinde yaşadığı doğanın ve sosyal çevresinin ayrılmaz bir parçası olmasının detaylarının işleneceği bu derste; ekolojik kavram ve ilkeler, ekosistemler, besin zincirleri, besin ağı, habitat, rekabet; ortak yaşam ve karşılıklı yaşama, yaşamın devamı, enerji akışı, maddenin dolaşımı, nüfus artışı, ekolojik etki, erozyon, ormanların yok olması, kentsel çevreler, davranış kirliliği, çevre kirlenmesi, bataklıklar ve atık su, duyarlı insanların tepkisi, çevreyle ilgili karar verme, toprak ve su kaynakları ve bunların yönetimi, koruma, kültür ve ilkel yaşam, global bakış, ekolojik konu ve sorunlar, çevre duyarlılığı, dünyada çevre duyarlılığıyla ilgili yapılan çalışmalar konularında bilgi verilerek; Sosyal ve biyolojik çevreye duyarlılık tutumu geliştirilecektir.