II. BAYEZ*T DÖNEM* (1481 * 1512)

* Cem Sultan Olayı :
Cem Sultan II. Bayezit’a karşı Memlükler’in de
kışkırtmasıyla birkaç kez taht mücadelesine
girişmişse de mağlup olarak Rodos şövalyelerine
sığınmış ve onlar tarafından papaya götürülmüştür.
Not : Böylece olay uluslararası bir sorun haline
gelmiştir.
1
2
- Batı’daki seferler duraklamış,
- Endülüs Emevileri’ne gerekli yardım yapılamamış,
- Safevi tehlikesi önlenememiş,
- II. Bayezit döneminin sönük geçmesine sebep
olmuş,
- Papa ve Avrupa tarafından baskı unsuru olarak
kullanılmıştır.
3
• * Karamanoğulları’nın Yıkılması (1483) :
Karamanoğulları’na 1483 yılında II. Bayezit
tarafından kesin olarak son verilmiştir.
* Boğdan’ın Fethinin Tamamlanması (1484) :
Kili ve Akkerman alınarak Boğdan’ın fethi
tamamlanmıştır. Böylece Kırım ile kara
bağlantısı sağlanmış ve Lehistan ile ilişkiler
başlamıştır.
4
• İlişkilerin Bozulma Sebepleri :
- Fatih zamanından beri devam eden Hicaz su yolları sorunu
- Cem Sultanı kışkırtmaları
- Ramazan ve Dulkadiroğulları beylikleri üzerinde hakimiyet
mücadelesi
- Karamanoğulları’nı desteklemeleri
- Hindistan’dan gönderilen hediyelere Memlükler’in el koymaları,
Savaşlardan kesin bir sonuç alınamamış, Ramazanoğulları Beyliği
toprakları vakıf toprağı olduğu için Memlüklü nüfuzuna
bırakılmıştır.
5
• * Osmanlı – Venedik Savaşları (1499 – 1502)
Modon, Koron, İnebahtı ve Navarin alınmıştır.
* Şehzade Selim’in İsyanı : Trabzon sancak beyi
Yavuz, Rumeli’de sancak beyliği istemişse de
verilmemiş ve isyan etmiştir. Başarılı olamamış,
fakat bu savaşta ordunun hayranlığını kazanmıştır.
Ordunun baskısı üzerine II. Bayezit Yavuz’u tahta
geçirmek mecburiyetinde kalmıştır.
6
• *II.Beyazid’in Savaşı sevmeyen kişiliği
• *Cem Sultan olayı
• * Kendisi hayatta iken çocukları arasında taht
kavgası yaşanması
7
8
• * Şehzadeler sorunu : Yavuz kardeşlerini
ve yeğenlerini ortadan kaldırarak rakipsiz
olarak tahtta kaldıktan sonra asıl amacı
olan Safevi tehlikesini önlemek için sefere
çıkmıştır
9
• Sebebi;
• * Şah İsmail’in Anadolu’da Şiiliği yayması ve isyanlar çıkartması
• Sonuçları :
- Belli bir süre için Safevi tehdidi ve Şii tehlikesi önlenmiştir.
- 1515 Turandağ Savaşı’yla Dulkadiroğulları’na son verilmiştir.
- İrandan önemli bilim adamları İstanbula getirilmiştir
Not-1: Anadolu Türk birliği kesin olarak sağlanmıştır.
Not-2: Memlükler’le sınır komşusu olunmuştur.
10
11
12
13
• Sebepleri :
- Memlükler’in Safeviler ile işbirliği yapması
- Ramazanoğulları üzerinde hakimiyet mücadelesi
- Yavuz’un İslam dünyasında birliği sağlamak
istemesi
- Baharat yolunu ele geçirmek istemesi
14
15
Sonuçları :
• - 1516 Mercidabık Savaşı’nda Kansu Gavri mağlup edilerek
Suriye, Filistin ve Kudüs, 1517 Ridaniye Savaşı’nda Tomanbay
mağlup edilerek Mısır ve savaşılmadan Hicaz ele geçirilmiştir.
- Memlüklüler yıkılmıştır.
- Halifelik Osmanlılar’a geçmiştir.
- Osmanlı devlet yönetiminde dini özellik önem kazanmış,
teokratik bir yapıya kavuşmuştur.
- Çok büyük ganimetler elde edilmiş ve hazine altınla dolmuştur.
- Baharat yolu Osmanlı eline geçmiştir.
- İslam dünyasında birlik sağlanmıştır.
- Venedikliler, Kıbrıs için Memlükler’e ödediği vergiyi Osmanlı’ya
ödemeye başlamışlardır.
16
17
• İÇ İSYANLAR :
* Canberdi Gazali İsyanı (1521) Şam – siyasi
* Ahmet Paşa İsyanı (1524) Mısır – şahsi
* Baba Zünnun İsyanı (1526) Yozgat –
ekonomik
* Kalenderoğlu İsyanı (1527) Karaman – dini
18
• Orta Avrupa’nın kapıları Osmanlılar’a açılmıştır.
• Macar kralı Layoş’un Şarlken ve Ferdinand’a güvenerek
Osmanlı aleyhine çalışması üzerine sefere çıkan Kanuni,
Mohaç’ta Macaristan ordusunu imha etmiştir. Erdel
beyi Yanoş, Macar kralı yapılmış, Macaristan
Osmanlı’ya bağlanmış, bu durum Osmanlı-Avusturya
ilişkilerinin bozulmasına neden olmuştur.
19
• Ferdinand’ın Yanoş’un krallığını kabul
etmeyerek saldırması üzerine Kanuni yeni bir
sefere çıkmıştır. Ferdinand karşısına
çıkmayınca Viyana’yı kuşatmış, fakat ordunun
hazırlıksız olması ve mevsimin geçmesi
nedeniyle başarılı olunamamıştır.
20
21
Ferdinand’ın tekrar Macaristan’a saldırması üzerine meseleye köklü
çözüm bulmak amacıyla Kanuni, Şarlken üzerine sefere çıkmıştır.
Karşısına hiçbir ordu çıkmamıştır. Ferdinand’ın barış teklifini İran sorunu
yüzünden kabul etmiştir. 1533 İstanbul Antlaşmasına göre;
¨ Ferdinand, Yanoş’un Macar krallığını kabul edecek.
¨ Avusturya kralı protokolde Osmanlı sadrazamına eşit sayılacak
¨ Barış süresi Avusturya’ya bırakılacak
¨ Avusturya yıllık vergi ve tazminat ödeyecek.
Not: Avusturya ile yapılan ilk antlaşmadır. Osmanlılar Avusturya’ya
üstünlüğünü kabul ettirmiştir.
22
Ferdinand, Yanoş’un oğlu Sigismund’un Macar krallığını
kabul etmeyerek saldırınca sefere çıkan Kanuni Macaristan’ı
3 parçaya bölmüştür. Asıl Macaristan Budin eyaleti olarak
Osmanlı’ya katılmış, Erdel, Sigismund’a, Macaristan’ın küçük
bir bölümü de vergi karşılığında Avusturya’
ya bırakılmıştır.
Ferdinand’ın yerine geçen oğlu
Maximilyen’in saldırısı üzerine Kanuni 13. ve son seferine
çıkmıştır. Kale fethedilmeden bir gün önce ölmüş, kalenin
fethini gerçekleştiren Sokullu Mehmet Paşa sefere devam
etmeyerek geri dönmüştür.
23
•
Kanuni, Şarlken’in Avrupa’da tek güç olmasını
engellemek amacıyla bir taraftan Reform
hareketlerini desteklerken diğer taraftan
yaptığı seferlerle Fransa Kralı Fransuva’yı
kurtarmış ve tahta Şarlken karşısında güçlü
tutabilmek için ekonomik ayrıcalıklar
verilmiştir.
24
- Fransızlar Osmanlı sularında serbestçe ticaret yapabilecekler
- Fransız tüccarlardan düşük gümrük vergisi alınacak
- Osmanlı ülkesinde yaşayan Fransızlar’ın kendi aralarındaki
davalara Fransız hakimler bakacak
- Osmanlı ile olan sorunlarda ise davalara Osmanlı mahkemeleri
bakacak, fakat tercüman bulundurabilecekler
- Aynı haklardan Osmanlı Devleti de yaralanabilecek
- Bu antlaşma iki hükümdar hayatta kaldığı sürece devam
edecektir.
Not : 1740 yılında I. Mahmut zamanında kapitülasyonlar sürekli
hale getirilmiştir.
25
•
Kanuni’nin Avrupa’daki meşguliyetinden faydalanmak isteyen
İranlılar sınırda karışıklıklar çıkarınca Kanuni İran üzerine 3 sefer
düzenlemiştir. Son seferinde kışı Amasya’da geçirerek ertesi yıl İran’ı
ortadan kaldırmayı düşünmüşse de gönderilen elçilerle bir antlaşma
yapılmıştır.
1555 Amasya Antlaşmasına göre ; Bağdat, Nahçivan, Erivan ve
çevresi Osmanlı’ya katılmıştır.
Not : İran ile yapılan ilk resmi antlaşmadır.
26
KANUNİ DEVRİ DENİZLERDEKİ FAALİYETLER
Rodos'ta bulunan Sen Jan
şövalyeleri Türkler'in Akdeniz'deki ticaretine engel
olduğundan Osmanlı Rodos'u fethetmiştir.
Sonuç: Ege Türk gölü haline gelmiştir.
Toprakların hakimi olan Barbaros Osmanı'ya
katılınca Cezayirde topraklarımıza katılmıştır.
27
Osmanlı Devleti'nin Ege ve Akdeniz'de güçlenmesini
istemeyen Haçlı donanmasının saldırısı üzerine yapılmıştır.
Akdeniz bir Türk gölü haline gelmiştir.
Turgut Reis komutasında
Osmarlı donanması Trablursgarb'ı alarak Akdeniz'deki
üstünlüğünü perçinlemiştir.
Haçlı donanması büyük bir bozguna
uğramıştır. Böylece Batı Akdeniz ve Kuzey Afrika da Türk
üstünlüğü kesinleşmiştir.
Bu adadaki Sen Jen
şövalyeleri Osman'lıya çok fazla zarar veriyordu. Osmanlı buna
son vermek için adayı kuşatmıştır, ancak başarılı olamamıştır.
28
• Hint müslümanlarının yardım isteği, bölgedeki Portekiz üstünlüğüne son
vermek, Kızıldeniz’de yeniden üstün konuma gelebilmek için 4 sefer
düzenlenmiştir. 1638 – Hadım Süleyman Paşa, 1551 – Piri Reis, 1552 –
Murat Reis, 1553 – Seydi Ali Reis seferleri gerçekleştiren kaptanlardır.
Sefere gereken önemin verilmemesi, Osmanlı kaptanların tecrübesizliği,
donanmanın okyanuslara dayanıklı olmaması ve Hint müslümanlarından
gerekli desteğin alınamaması üzerine seferlerde istenilen başarı
sağlanamamıştır.
• SONUCUNDA
• Yemen, Aden, Arap yarımadası, Maskat çevresi hakimiyet altına alınmış,
Kızıldeniz’deki Portekiz üstünlüğüne son verilmiş, Kızıldeniz, Basra
Körfezi Osmanlı denetimine girmiştir.
29
30
31
32
)
• Kanunî, II. Selim ve III. Murat'a sadrazamlık
yapmıştır. Devlet yönetiminde etkili olduğu için
döneme adını vermiştir.
ile Doğu Akdeniz kesin
olarak Osmanlı egemenliğine girmiştir, inebahtı
Deniz Savaşı'nın zeminini hazırlamıştır.
33
ispanyolların elinden
alınmıştır.
Lehistan'ın kralın ölmesiyle Osmanlı kendi istediği
kişiyi kral seçtirerek Lehistan'ı himayesi altına aldı.
Fas'ın Osmanlı Himayesi Alınması(1578): Osmanlı
Vadi's Seyl Savaşını kazanarak Portekizliler'i
Fas'tan çıkardılar.
34
Akdeniz ile
Kızıldeniz'i birleştirecek
Hint Okyanusu'na
açılmayı sağlayacak bir
projedir. *Osmanlı bu
sayede Akdeniz ticaret
yolunu tekrar
canlandırmayı
hedefliyordu, ancak bu
kanal 1869'da Fransa
tarafından açılmıştır.
35
Osmanlı bu iki
ırmağı birleştirerek:
*ipek ticaret yolunu
canlandırmayı
*iran'ı deniz yoluyla
kuzeyinden sıkıştırmayı
*Rusya'nın güneye doğru
ilerlemesini engellemeyi
* Hint deniz yolunu
kısaltmayı
36
Marmara
Denizini
Karadeniz'le 2. bir
yolla birleştirmeyi
(Sakarya Irmağı
vasıtasıyla)
düşünüyordu.
37
• Kıbrıs'ın kaybedilmesi üzerine Papa önderliğinde
Haçlı donanması kurulmuştur. Savaş sonunda
Osmanlı donanması Haçlılar'ın karşısında ilk ağır
yenilgisini almıştır. Osmanlı 6 ay gibi kısa sürede
büyük bir donanma kurmuştur. Çekinen
Venedikliler barış istemiştir
38