ROMA - Alonot.com

ROMA

Roma, İtalyan yarımadasında M.Ö. 8. Yüzyılda şehir
devleti olarak kurulmuştur.

Tarihte pek çok ülkenin dilini, edebiyatını, yasalarını,
yönetim biçimini ve mimarisini etkilemişlerdir.

Aristokratik nitelik taşırlar.
ROMA

Roma şehir devleti, önce İtalyan şehir devletlerini
egemenliği altına almıştır.

Ardından en büyük siyasi rakibi Kartaca’yı ağır bir
yenilgiye uğratarak M.Ö. 1. yy ortalarında bir Akdeniz
imparatorluğu haline gelmiştir.

İlkçağda oluşan uygar dünyanın tamamına yakını
Roma hakimiyetine girmiştir.
ROMA

Kuzeyde İngiltere, güneyde Afrika çölleri, batıda Atlas
okyanusu, doğuda Mezopotamya sınırlarına dayanır.

Tahmini yüzölçümü 5.900.000 km²’dir.

2. yüzyılın ortasında nüfusu 60 milyona ulaşmıştır.

Dünya nüfusunun beşte birine tekabül eder.
ROMA
ROMA

İtalya bölgesi, imparatorluğun en yoğun nüfuslu
bölgesi olmakla birlikte nüfusu 6-8 milyon kadardı.

Ortalama nüfus yoğunluğu 16 kişi idi.

Ölüm oranı yüksek, hayat süresi kısaydı.

Ortalama yaşam 30-35 yıl idi ve çocuk ölümleri de çok
yüksekti.
ROMA

Roma ekonomisi tarım ve ticarete dayanıyordu.

Tarımsal artık ile devlet mekanizması yürüyordu.

Teknik açıdan Roma tarımı geriydi.

Kölelik, yeniliği önleyici bir faktör olarak bu geriliğin
önemli bir nedeniydi.
ROMA

Uzak mesafeli ticaret için denizyolları kullanılıyordu, bu
da bölgesel ihtisaslaşmayı doğurdu.

İtalya’da hayvancılık, bağcılık ve zeytincilik yapılır oldu.

Tahıl ürünleri ise Mısır ve civarından geliyordu.

İtalya’nın kırsal nüfusu, toprak sahibi ve kiracısı
bağımsız köylülerden oluşuyordu.
ROMA

Pön savaşları, Anibal’ın seferleri ve Roma’nın ağır
vergileri ile bu yapı bozulmaya başladı.

Bu vergiler, ekili arazi için önceden belirlenen ve
sabitlenen bir miktar olup altın para üzerinden
alınıyordu.

Bu durum, bağımsız köylülerin azalıp Latifundiya’ların
yayılmasına neden oldu.
ROMA

Latifundiya: Piyasaya dönük olarak kâr amacıyla
üretim yapılan ve işgücü kölelerden oluşan büyük
çiftliklerdir.

Plebler: Küçük toprak sahipleri, kiracı çiftçiler, esnaf
ve tüccarın meydana getirdiği kalabalık sınıf.

Patrici: Yönetimi elinde bulunduran askeri sınıf.
ROMA

Anibal (Hannibal) kimdir?

M.Ö. 3. yüzyılda 100.000 kişilik bir ordu ve fillerle
İspanya üzerinden Roma’ya yürüyen ve Roma
ordularını defalarca ağır yenilgiye uğratan efsanevi
Kartaca’lı mareşaldir.

Bursa şehrinin kuruluşu ile ilişkilendirilir ve mezarının
Gebze civarında olduğu tahmin edilmektedir.
ROMA
ROMA

Sümerlerde olduğu gibi Roma İmparatorluğunda da
nüfusun büyük bölümü tarımda çalışanlar olmasına
rağmen ekonomik ve sosyal yapıyı belirleyen
şehirlilerdi.

Roma İmparatorluğu’nun şehirli nüfus oranı %5
civarındaydı.

Toplam şehir sayısı 2000’i buluyordu.
ROMA

Roma şehirlerinin imalat ve ticaret fonksiyonları çok
sınırlı kalmıştı.

Tarım kesiminden kira ve vergi şeklinde elde ettikleri
gelirlerle varlıklarını sürdürebiliyorlardı.

Ortalama şehir nüfusu 6000’i geçmiyordu. Roma şehri
ise yarım milyon ile bir milyon arası bir nüfusa sahipti.
Eski Roma şehirlerinden bir kalıntı
Temsili bir Roma şehri
Antik Roma şehir merkezi
Roma sembollerinden Kollezyum (Collesium)
ROMA’DA TICARET

Roma İmparatorluğu’nun ekonomik gelişmeye en
önemli katkısı Akdeniz’de uzun bir dönem barış ve
düzeni sağlamasıydı.

Ticaret, Roma şehri ihtiyaçları dışında zenginlerin lüks
ihtiyaçları ve askerlerin taleplerini karşılıyordu.

Roma’ya tahıl ve yiyecek getiren tüccarlara imtiyazlar
tanıyan devlet, bazen büyük filolar kurarak bunu bizzat
kendisi yapıyordu.
ROMA

İmparatorluk, karayolu ağıyla örülmüştü.

Daha çok askeri amaçlı olan bu yollardan mal
sevkiyatı yapmanın maliyeti oldukça yüksekti.

Bu nedenle deniz trafiği daha önemliydi.

Deniz trafiği rüzgar gücü ile işliyordu ancak elverişli
rüzgarlar yılın üçte birinde olabiliyordu.
Roma “Trireme” maketi
ROMA

Gemiler küçüktü ve kapasiteleri 200 tonu aşmıyordu.

Bu nedenlerle gemicilik kârlı bir iş değildi.

Deniz ticaretinde ağırlıkla tahıl, zeytinyağı, şarap, inşa
malzemeleri ve mermer yer almaktaydı.

Kara ticaretinde ise çanak çömlek, cam eşya, kaliteli
yün ve çeşitli süs eşyaları ağırlıktaydı.
ROMA

En önemli ticaret metalarından biri de kölelerdi.

İpek, değerli süs eşyaları ve baharatlar Doğu’dan
gelen lüks mallar olup dış ticaret açığını oluşturan
önemli kalemlerdi.

Ticaret, üstün bir yere sahip olmayıp aşağı sosyal
sınıflara, yabancılara ve kölelere bırakılmıştı.
ROMA

Hukuk sistemine önem veriliyordu.

Özel teşebbüse önemli ölçüde serbestlik
tanınmaktaydı.

Sözleşmelerin uygulanmasına, mülkiyet haklarının
korunmasına ve anlaşmazlıkların süratli olarak
çözüme kavuşturulmasına büyük önem veriliyordu.
ROMA

İmparatorluk, istikrarlı ve sağlam bir para düzenine
sahipti.

Altın para: Aureus

Gümüş para: Denarius

Bu paraların ayar ve ağırlığında uzun süre önemli bir
değişiklik olmamıştı.

Ağırlıkları ortalama 5.4-8.2 gr arasında değişiyordu.
Denarius
Julius Caesar Denarius
ÜST SIRA : MÖ 157 ROMA CUMHURIYETI, M.S. 73 VESPASIAN, M.S. 161 MARCUS
AURELIUS, M.S. 194 SEPTIMIUS SEVERUS;
ALT SIRA: M.S. 199 CARACALLA, M.S. 200 JULIA DOMNA, M.S. 219 ELAGABALUS,
M.S.236 MAXIMINUS THRAX
Gold Coin of Julius Caesar – 8.18 gr
Aureus of Octavian, c. 30 BC.
Aureus minted in 193 by Septimius Severus
İMALAT FAALIYETLERI

Taş ocağı işletmeciliği: inşa faaliyetleri

Kurşun: boru yapımı

Bakır ve kalay: bronz yapımı

Altın ve gümüş: para basımı
İMALAT FAALIYETLERI

En önemli maden kaynakları İspanya ve Alpler
bölgesindeydi.

İtalya’daki Padova’nın bezleri, İspanya ve Galya’nın
yünlü ve keten kumaşları meşhurdu.

İmparatorluğun doğu eyaletlerinde mamül mal
üretilirken, batı eyaletleri daha çok hammadde
yetiştiricisi durumundaydı.
İMALAT FAALIYETLERI

İmalat faaliyetleri, hür esnaf tarafından yürütülüyordu.

Büyük ölçekli işletmeler, silah ve askeri üniforma
üreticileriyle sınırlıydı.

Büyük şehirlerde aynı meslekten esnaf grupları
loncalarda toplanmıştı. (Collegia: ekonomik olmaktan
çok sosyal amaçlı dernekler)
ROMA EKONOMİSİNİN GERİLEMESİ

M.S. 3. ve 5. yüzyıllar arasında Roma’nın Cermenlere
karşı olan askeri üstünlüğü zayıfladı.

Barbar kavimlere karşı sınırları korumakta güçlük
çekilmesi askeri harcamaları ciddi biçimde arttırdı.

Vergiler artarken vergi kaynakları ise aşınıyordu.
ROMA EKONOMİSİNİN GERİLEMESİ

395’te imparatorluğun doğu ve batı olarak ikiye
ayrılması ile düzen iyice bozuldu, çünkü ekonomik
zenginlik doğuda kalmıştı.

Ekonomi ve ekonomik düzen tam anlamıyla bir
faciayla karşı karşıyaydı.
Roma’ya yönelik saldırılar ve ikiye bölünüş
ROMA EKONOMİSİNİN GERİLEMESİ

Tarlalar işlenemiyor, atölyeler işletilemiyor, ocaklar
çalıştırılamıyor, karayollarının bakımı yapılamıyordu.

Diğer yandan denizlerde korsanlarla baş edilemez
hale gelinmesiyle ticaret iyice sekteye uğramıştı.

Ekonomik felaketi kıtlık ve salgın hastalıklar takip etti.

250’lerde 20 milyon insan büyük salgından öldü.
ROMA EKONOMİSİNİN GERİLEMESİ

Bütün bu olumsuz gelişmeleri vergilerin daha da
artırılması ve adaletin temelinden sarsılması izledi.

Roma yönetimi bu şekilde sorunları çözemeyince
paranın ayarıyla oynayarak değerini sürekli düşürmeye
başladı.

Bu durum sonucunda denarius’un değeri, eski
değerinin %1’ine kadar düştü.
ROMA EKONOMİSİNİN GERİLEMESİ

Tavan fiyat politikası da başarısız oldu.

Enflasyon, bakır paralar tamamen değersiz hale
gelinceye kadar devam etti.

Sonuçta imparatorluk tamamen altın bir para
sistemine geçti.

Enflasyonun bu denli yüksek olması, ödemelerin ayni
olarak yapılmasına kadar vardı.
ROMA EKONOMİSİNİN GERİLEMESİ

Mali sorunlar çözülmek istenirken mülkiyet hakları ve
özgürlüklere getirilen önemli kısıtlamalar hür
teşebbüsü de yok etti.

Müdahaleci iktisat politikaları esnafın ve tüccarın
mesleki özgürlüğünü kısıtladı.

Başkentin ihtiyaçlarını karşılayan tüccar ve gemiciler
dernek halinde örgütlenerek bürokratik kontrol altına
alındılar.
ROMA EKONOMİSİNİN GERİLEMESİ

Bu meslekler babadan oğula geçer hale getirildi ve
esnaf loncalarına katılım zorunlu kılındı.

Collegia (Kolejya) denilen esnaf birlikleri (loncalar)
kurularak bunlar devlet organı haline getirildi.

Bu sistem, kırsal kesimde tarım sektörüne de
uygulanarak çiftçiler toprağa bağlı hale getirildi.
ROMA EKONOMİSİNİN GERİLEMESİ

Kolonluk adı verilen bu sistem kapsamında
Latifundiyaların yanı sıra bağımsız köylüler de toprağa
bağlandı.

Toprağından ayrılanlar 30 yıl içinde zorla eski
topraklarına geri getirtilebilecekti.

Sistemin işleyebilmesi için köylülerin evlilik hakları
dahi kısıtlandı ve hür köylüler ile köleler arasındaki
fark minimuma indi. Bu ise, serfliğe giden bir süreçti.
ROMA EKONOMİSİNİN GERİLEMESİ

Roma imparatorluğunun ekonomik çöküşü ve
güvenliği sağlayamaz hale gelmesi siyasi olarak
çözülmeyi kaçınılmaz kıldı.

2. asırdan beri sürekli savaş halinde olan
imparatorluk, Cermen saldırılarına 5. asırda Hun
saldırılarının da eklenmesiyle 476 yılında yıkıldı.