GDO

GDO
Emine Ekin YAVUZ
gdekin08@hacettepe.edu.tr
GDO
• GDO “Genetiği Değiştirilmiş Organizma”
anlamına gelmektedir
• .Farklı türlere ait genlerin rekombinant
DNA teknolojisiyle bir araya gelerek
oluşturdukları organizmalardır.
• GDO karşmıza farklı alanlarda
çıkabilir.Örneğin ilaç sanayide,tarım
alanında ve tabiki gıdalarda..
Organizmaki bir işlev yada özellik genetik olarak değiştirilebilir
yada genetiği değiştirilmiş bir organizmada ıslah edilebilir, taşınabilir,
kaldırılabilir. Örneğin;Genetik yapısı değiştirilerek mısır kurtlarına
karşı toksin üreten bir bakteri genine sahip mısır, patates böceklerine
karşı toksin üreten bir gene sahip patates üretilebilir ve böylelikle
daha kaliteli nişasta elde edilebilir.
GDO NUN TARİHÇESİ
• 1953 de James Watson
•
ve Francis Crick DNA nın
3 boyutlu çift sarmal
yapısını keşfettikten sonra
bilim adamları genleri bir
organizmadan diğerine
aktarmayı başardılar.
1973 de Herbert Boyer ve
Stanley Cohen
çalışmalarını birleştirerek
ilk başarılı rDNA
organzimasını yaratmayı
başardılar.
1982 de Amerikan Gıda ve İlaç Kurumu (FDA) ilk
genetiği değiştirilmiş ilacı kabul etti.”Genetech’s
Humilin”
1992 de Calagene tarfından ilk genetiği değiştirilmiş
gıda olan domates üretildi ve FDA bu domatesin insan
sağlığına herhangi bir zararı olmadığını belirtti.
Diğer genetiği değiştirilmiş gıda ürünleri:virüslere
karşı dayanıklı olan kabak,BT organik tarım ilacı içeren
patates,soya fasulyesi,mısır ve pamuktur.
GDO LU ÜRÜNLER NASIL ELDE
EDİLİR?
GDO elde etmek için öncelikle istenilen özellikteki gen örnek
hücreden elde edilmelidir.Genomdan DNA segmentlerinin
koparılmasında restriksiyon endonükleaz denen enzimler kullanılır.
Daha sonra bu gen, seçilen bir organizmada çoğaltılır. Genin bir
diğer genomda DNA iplikçiğine eklenmesinde DNA-ligaz
enzimlerinden yararlanılır ve bu işlem sırasında vektörler kullanılır.
Vektör hücreye bağlanır ve yeni geni DNA iplikçiğine ekler.
Organizma artık bu yeni geni basar ve karşılığı proteini
sentezler.Genler doğal yollarla da belli ölçülerde aktarılabilir.
GDO NUN YARARLARI
•
•
•
•
•
•
•
Gen aktarımı ile ürünler daha kaliteli hale getirilebilir ve
daha fazla verim elde edilebilir.
Ayrıca ürün hastalıklara karşı daha dirençli hale
gelebilir.
Ürünün olgunlaşma süresi değiştirilebilir.
Besin öğeleri bakımından daha zengin hale getirilebilr.
Dayanıklılığı artırılabilir.
Yetiştirilme sırasında kullanılan yabancı ot ilaçları ve
kimyasalların miktarı azaltılarak öevre kirliliği önlenebilir.
Hayvanlar için de; doğurganlık, büyüme hızı, süt verimi
gibi özellikler değiştirilebilir.
GDO NUN ZARARLARI
•
•
•
•
•
Toksik ve allargen etki yaratabilmektedirler.
Bağışıklık sistemini olumsuz etkileyebilirler.
Aktarılmış genler doğal bitki ürünlerine atlayarak bulundukları
çevredeki doğal türlerde genetik çeşitliliğin kaybına neden olabilrler.
Yabani türlerin doğal yapılarında sapmalara neden olmaları
dolayısıyla ekosistemdeki tür dağılımını ve dengeleri bozarak küresel
bir çevresel krize yol açabilirler.
Gdolar güvenlik açısından henüz bilinmeyen etkiler sergileyebilir,
insan ve hayvan sağlığı ve çevre ile çatışabilir ve diğer canlılar
üzerine olumsuz etkileri olabilir.
GDO NUN RİSKLERİ
• GDO lu ürünlerin birçok yararı olmasına ragmen
•
bu ürünler bazı alerjik reaksiyonlara,zehir
etkisine,beslenme degerleriyle alakalı birtakım
problemlere sebep olabilirler.
Diğer taraftan GDO lu ürünler oldukça çevre
dostu ürünlerdir. Tarım alanında kullanılan
kimyasalların kullanımını azaltır,traktör
kullanımına gerek duyulmaz.
GDO LU GIDALARIN YOL AÇTIĞI
ALERJİK REAKSİYONLAR
Her tür gıda ürünü alerjik reaksiyonlara sebep
olabileceği gibi GDO lu ürünlerde bu tip
reaksiyonlara sebep olabilir.Son zamanlarda
alerjik hastalıklarda artış gözlenmiştir.Özellikle
astım,egzema,alerjik nezle...Gençlerin %1-2
si,çocukların %2-8 i bu tip gıda alerjilerine maruz
kalırlar.
Genelikle alerjik reaksiyonlara sebep olan
gıdalar:şeftali,kereviz,domates,yumurta,inek
sütü,balık,fındık,yer fıstığı...
KAYNAKÇA
• [1] Burkhardt PK, Beyer P, Wunn J, Kloti A, Armstrong GA, Schledz M,et al.
•
•
•
•
•
Transgenic rice (Oryza sativa) endosperm expressing daffodil
(Narcissuspseudonarcissus) phytoene synthase accumulates phytoene, a
keyintermediate of provitamin A biosynthesis. Plant J 1997;11:1071–8.
James D, Schmidt AM, Wall E, Green M, Masri S. Reliable detectionand
identification of genetically modified maize, soybean, and canolaby
multiplex PCR analysis. J Agric Food Chem 2003;51:5829–34.
Cellini F, Chesson A, Colquhoun I, Constable A, Davies HV, Engel KH,et al.
Unintended effects and their detection in genetically modifiedcrops. Food
Chem Toxicol 2004;42:1089–125
Hughes SS. Making dollars out of DNA. The first major patent in
biotechnology and the commercialization of molecular biology, 1974–
1980.Isis 2001;92:541–75.
Gonsalves D. Control of papaya ringspot virus in papaya: a case study.Annu
Rev Phytopathol 1998;36:415–37.
Conway G, Toenniessen G. Feeding the world in the twenty-first
century.Nature 1999;402:C55–C58.