Slayt 1 - İstanbul Sağlık ve Beslenme Bienali

GIDALAR KANSERİN
NERESİNDE?
PROF. DR. İSMAİL ÇELİK
HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ KANSER ENSTİTÜSÜ
Alkol
%4-6
Diğer
%10-15
Tütün
%30-35
Şişmanlık
%10-20
Enfeksiyon
%15-20
Beslenme
%25-30
Kansere Yol Açan Faktörler









Tütün
Diyet/Kilo/Fizik aktivite
Alkol
Enfeksiyonlar
UV radyasyon
Pestisitler
İlaçlar
Çözücüler
Fiber, küçük partiküller, toz










Polisiklik aromatik hidrokarbonlar
Metaller
Aflatoksinler
Reaktif kimyasallar
Benzidin
Klorinasyon yanürünleri
Nitrozaminler
Dioksinler
Poliklorine bifeniller
Polibromine difenil eter
WCRF/AICR Expert Report
Food, Nutrition, Physical Activity and the
Prevention of Cancer: a Global Perspective
Çalışma ekibi: 5000 kişi
•Expert Panel
•Investigators
•Peer Reviewers
•Observers
•Executive Team
•Secretariat
500,000 araştırma
25 sene
Rapor: 537 sayfa
http://www.dietandcancerreport.org/
1-Et, et ürünleri
2-Yağlar
3-Tahıl ürünleri
4-Şeker ve Tuz
5-Sebze, meyveler
II) SU VE İÇECEKLER
Environ Res. 2008 Sep;108(1):48-55
Arsenik


ABD, Belçika ve Tayvan'ın belli
bölgelerinde yeryüzünün derin
katmanlarından içme suyuna
karışan arseniğin uzun süre
tüketilmesinin kanser yapıcı
etkileri tanımlanmıştır.
Türkiye'deki içme suyunda
arsenik düzeylerine ait bilgiler
yetersizdir.
III) ALKOL
IV) VİTAMİN, MİNERALLER
IV) VİTAMİN, MİNERALLER
Likopen
V) ÜRETİM/SAKLAMA/İŞLEME/PİŞİRME
1. Üretim: Pestisit, Genetiği değiştirilmiş gıdalar, Organik
gıdalar
2. Saklama: Dondurulmuş gıda, Fermentasyon, Konserve,
Pastörizasyon, Kimyasallar (benzoat, nitrit, sülfit)
3. İşleme: Katkı maddeleri (Tatlandırıcı, Renklendirici,
Çözücü), Paketleme ürünleri
4. Pişirme: Haşlama, Fırında pişirme, Kızartma, Mangal,
Mikrodalga
GDO vs Organik gıdalar

Genetiği değiştirilmiş gıdaların, kanser riskini
arttırdığına, organik gıdaların kanserden koruduğuna
dair bilimsel bir bulgu yoktur.
GDO: Sağlık açısından öne çıkan kavramlar


GDO’lu bitkilere eklenen genlerin kısa, orta ve uzun vadede sorun
oluşturma potansiyeli, önemli bir araştırma konusudur.
Sağlık açısından öne çıkan soru(n)ların başlıca toplandığı alanlar
şunlardır:
1. DNA’nın transferi
2. Allerji
3. Toksisite

GDO’nun kansere yol açabileceği iddiası bilimsel çevrelerce kabul
görmemiştir.
Gıdalarla alınan DNA vücutta ne olur?





DNA yüzyıllardır beslenmede önemli bir gıda maddesidir.
600 kiloluk bir inek günde yaklaşık 600 mg DNA yer.
İnsanda günlük DNA alımı 0.1-1 gr’dır.
Gıda ile alınan DNA hızla sindirilir.
Mide ve kolon mukozası ile etkileşimde bulunup vücut sıvılarına
geçebilecek bir etkileşim söz konusu değildir.
Nitrozaminler



Nitrat suda çabuk ve tamamen erir. Bu
özelliğinden dolayı yaprak ve damla sulama
gübresi olarak da geniş miktarda kullanılır.
Ayrıca et ve şarküteri ürünlerinde (salam,
sosis vs.) de koruyucu olarak kullanıldığı
bilinmektedir.
Nitrat, nitrite ve daha sonra da kanserojen
bir madde olan nitrozamine dönüşür.
IARC 1
Katkı maddeleri

Hazır gıdalardaki katkı maddelerinin, belirlenmiş
olan uygun oranlarda kaldığı takdirde kanser yapıcı etkisi
mevcut değildir.
Polisiklik aromatik hidrokarbonlar (PAH)



Yiyeceklerin pişirilmesi sırasında
erimiş yağların kömüre damlaması
sonucu meydana gelen PAH, etin
üzerine yapışır.
Mangaldaki kömür ve kömür tozları,
pişirilen besinlerin üzerine sinerek
karsinojen etkiyi arttırmaktadır.
Et+Yağ+PAH+Kömür tozu
YAĞ = Gereksiz ve zararlı bir yük!
BESLENME VE KANSER
KANSERDEN KORUNMAK İÇİN TEK VE
GEÇERLİ BESLENME ÖNERİSİ:
1.
2.
3.
4.
GÜNDE EN AZ 5 PORSİYON MEYVE VE SEBZE İÇEREN,
YAĞDAN DÜŞÜK,
LİFÇE YÜKSEK DİYETE EK OLARAK
KIRMIZI ETİN HAFTADA BİRDEN FAZLA YENMEMESiDİR.
ŞİŞMANLIK/FİZİK AKTİVİTE
ÖNERİLER:

Sağlıklı kiloya ulaşın ve kilonuzu koruyun.


Şişmanlığın çoğu kanser çeşidini arttırdığı gösterilmiştir.
Fiziksel olarak aktif olun.

Haftanın çoğu günü günde en az 30 dakika orta derecede
(yürüyüş temposunda) egzersiz yapın. “Kışın da domates yiyin
ama onu satın almaya lütfen yürüyerek gidin”
Televizyondan Canlı Canlı..
Uzmanlık Alanı: Radyasyon Onkolojisi
Televizyondan Canlı Canlı..
Uzmanlık Alanı: Kalp-Damar Cerrahi
Televizyondan Canlı Canlı..
Televizyondan Canlı Canlı..
Uzmanlık Alanı: Kardiyoloji
SÜTTÜR...