T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI KİTAPÇIK TÜRÜ EĞİTİM TEKNOLOJİLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Ölçme Değerlendirme ve Açıköğretim Kurumları Daire Başkanlığı A ADALET BAKANLIĞI PERSONELİNİN UNVAN DEĞİŞİKLİĞİ SINAVI 4. GRUP: JEOFİZİK MÜHENDİSİ 14 MART 2009 Adayın Adı ve Soyadı Aday Numarası (T.C. Kimlik No) Saat:10.00 : : DİKKAT:1. Soru kitapçıklarını kontrol ederek, baskı hatası olan kitapçığın değiştirilmesi için salon sorumlularına başvurunuz. 2. Soru kitapçığındaki açıklamaları okuyunuz. 3. Sınavda hesap makinesi, cep telefonu ve çağrı cihazı kullanılması yasaktır. Bu cihazları sınav başlamadan önce salon başkanına teslim ediniz. CEVAP KÂĞIDI İLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR 1. Cevap kâğıdı üzerine yazacağınız yazı ve yapacağınız işaretlemelerde kurşun kalemden başka kalem kullanmayınız. 2. Size verilen cevap kâğıdında yazılı olan bilgilerin size ait olup olmadığını kontrol ediniz ve kitapçık türünü mutlaka işaretleyiniz. 3. Cevaplarınızı cevap kâğıdına aşağıdaki örnekte olduğu gibi yuvarlağı, dışına taşırmadan işaretleyiniz. Yanlış karalamalarınızı düzeltirken yuvarlağın içini temizce siliniz. ÖRNEK KODLAMA: A B C D SORU KİTAPÇIĞI İLE İLGİLİ AÇIKLAMA 1.Soru kitapçığında 60 soru bulunmaktadır. Kitapçık için verilen cevaplama süresi 75 dakikadır. 2.Her sorunun dört seçeneği vardır. Dört seçenekten sadece bir tanesi doğru cevaptır. 3.Cevaplarınız puanlanırken her doğru cevaba puan verilecek, yanlış cevaplarınız dikkate alınmayacaktır. 4.Size ayrı bir karalama kâğıdı verilmeyecektir. Soru kitapçığınızın içindeki boş alanları karalama yapmak için kullanabilirsiniz. Soracağınız bir şey var mı? Varsa, şimdi sorunuz; sınav başladıktan sonra sorularınıza cevap verilmeyecektir. Hazır mısınız? Sınav, okulun bütün salonlarında aynı anda başlayacağı için başlama zilini beraberce bekleyelim. Hepinize başarılar dileriz. (Salon başkanı başlama ve bitiş saatini tahtaya yazacaktır.) Bu kitapçığın her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, kitapçığın tamamının veya bir kısmının Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğünün yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, bilgisayar ortamına alınması, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması veya başka bir amaçla kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, doğabilecek cezai sorumluluğu ve kitapçığın hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır. BAŞLAYINIZ DENİLMEDEN SORU KİTAPÇIĞINI AÇMAYINIZ. A JEOFİZİK MÜHENDİSİ 1. Gravite ölçümleri aşağıdaki aletlerden hangi- 8. Deniz yüzeyinde yer çekimi ivmesi g= 980 cm/sn2 siyle yapılır? A) Manyetometre C) Kapametre ve yer kürenin yarıçapı R= 6400 km olduğuna göre yer kürenin ortalama yoğunluğu aşağıdakilerden hangisidir? B) Gravimetre D) Pusula A) -3 gr/cm3 C) 15 gr/cm3 2. Gravite yönteminde ölçüler alındıktan sonra aşağıdakilerden hangi düzeltme (indirgeme) verilere uygulanmaz? 9. Yer yüzeyinde periyodu 2 saniye olan bir sarkacın çekim ivmesi 2.45 m/sn2 olan bir gezegendeki periyodu kaç saniyedir? (Yer çekimi ivmesi 9.8 m/sn2) A) Drift düzeltmesi B) Enlem düzeltmesi C) Boylam düzeltmesi D) Yükseklik düzeltmesi A) 30 3. Aşağıdakilerden hangisi manyetik ölçülere A) K= J/H B) K= 3J A) -308.6 mgal C) +308.6 mgal D) K=7J B) +100 mgal D) +1000 mgal 12. Deniz yüzeyinden 1000 metre yükseklikte olan 5. Kayaçların mıknatıslanma alan duyarlılıklarını bir yerde gravite ölçüsü alınsın. Ortamın yoğunluğu 2.5 gr/cm3 olduğuna göre, bu ölçüye yapılması gereken Plaka düzeltmesinin değeri aşağıdakilerden hangisidir? belirlemek için aşağıdaki cihazlardan hangisi kullanılır? B) Voltmetre D) Gravimetre A) -104.75 mgal C) +1000 mgal 6. Aşağıdakilerden hangisi arazide gravite B) +0.0419 mgal D) +100 mgal 13. Meyil açısı (inklinasyon) ekvatorda aşağıdaki ölçümleri alınarak yapılan yoğunluk tayini yöntemlerindendir? hangi değeri alır? B) Nettleton D) Manyetik yöntem A) -100o B) 0o C) 45o D) 90o 14. Gravite ve manyetik anomalilerin değerlendi- 7. Gravite anomali haritalarının birimi aşağıdaki- rilmesinde alçak-geçişli filtre yöntemi hangi amaçla kullanılır? lerden hangisidir? C) Miligal C) K=2JH bir yerde gravite ölçüsü alınsın. Bu ölçüye yapılması gereken Serbest Hava Düzeltmesinin değeri aşağıdakilerden hangisidir? A) Deniz suyunun ısısını belirlemek B) Topoğrafyadaki değişimleri belirlemek C) Yeraltının yoğunluk dağılımını belirlemek D) Yeraltının mıknatıslanma dağılımını incelemek B) Ohm D) 4 11. Deniz yüzeyinden 1000 metre yükseklikte olan 4. Manyetik ölçümler hangi amaç için yapılır? A) Volt C) 10 olan duyarlığı olarak bilinen (K) aşağıdaki hangi bağıntıyla verilir? A) İzostatik düzeltme B) Seküler düzeltme C) Yere bağlı düzeltme D) Zamana bağlı düzeltme A) Rezerv tayini C) Baz düzeltmesi B) 20 10. Manyetik yöntemde cismin mıknatıslanmaya uygulanmayan düzeltmedir? A) Suseptibilitemetre C) Ampermetre B) 5.48 gr/cm3 D) 25.8 gr/cm3 D) Metre A) Sığ etkiyi arttırmak B) Derin etkiyi azaltmak C) Derin ve sığ etkiyi azaltmak D) Yüksek frekanstaki etkileri ve gürültüyü bastırmak 2 A JEOFİZİK MÜHENDİSİ 15. Gravite ve manyetik anomalilerin değerlen- 22. Aşağıdakilerden hangisi kayaçların kalıcı mık- dirilmesinde yukarı uzanım yöntemi hangi amaçla kullanılır? A) B) C) D) natıslanma kazanma yollarından biri değildir? A) Isıl yolla C) Basınçla Derin etkiyi arttırmak Derin etkiyi azaltmak Sığ etkiyi arttırmak Sığ ve derin etkiyi azaltmak daki sistemlerden hangisi ile sağlanır? A) Astatik sistem B) Proton sistemi C) Spinner sistemi D) Helmholtz bobin sistemi hangi amaç için yapılır? Genişlik hesaplanması Boy hesaplanması Derinlik hesaplanması Farklı koordinatlardaki etkiyi gidermek için 24. Doğada bulunan en yaygın manyetik mineral hangisidir? 17. Manyetik duyarlık nasıl bir büyüklüktür? A) Vektörel C) Fiziksel A) İlmenit C) Hematit B) Skaler D) Matematiksel nelere ne ad verilir? daki bilgilerden hangisine ulaşılamaz? A) Paleomanyetik numune B) Kayaç numunesi C) Yönlü numune D) El numunesi A) Tektonik B) Manyetizma türü C) Katmanlı yer yapısı D) Rotasyon 19. Kayaçların oluşumları sırasında kazandıkları 26. Bir yörede yermanyetik alan anomalileri üze- mıknatıslanma aşağıdakilerden hangisidir? rinde kalıntı mıknatıslanma etkisini belirleyebilmek için ne tür bir çalışma yapılmalıdır? İkincil mıknatıslanma Kalıntı mıknatıslanma Doygun mıknatıslanma Gerçek mıknatıslanma A) B) C) D) 20. Aşağıdaki yöntemlerden hangisiyle kayaçlar Paleomanyetik analiz Potansiyel alan ölçümü Elektromanyetik analiz Manyetometre ölçümü 27. Ferromanyetik maddeler içerisinde homojen üzerindeki parazitik mıknatıslanma temizlenebilir? ve şiddetli mıknatıslanma gösteren küçük bölgelere ne ad verilir? A) Isıl demanyetizasyon B) Yıkama-eleme yöntemi C) Curie demanyetizasyonu D) Mineral zenginleştirmesi A) Manyetik hücre C) Manyetik oda B) Manyetik domen D) Manyetik kanal 28. Konisberger oranı nedir? 21. Mıknatıslanmanın yitirildiği sıcaklık aşağıdakilerden hangisidir? A) Celcius sıcaklığı C) Curie sıcaklığı B) Manyetit D) Kolemanit 25. Paleomanyetik analiz amaçlı toplanan numu- 18. Paleomanyetik çalışmalar sonucunda aşağı- A) B) C) D) B) Viskoz yolla D) Zamanla 23. Yermanyetik alanın yok edildiği ortam aşağı- 16. Manyetik anomalileri kutba indirgeme işlemi A) B) C) D) A) B) C) D) B) Fahrenhayt sıcaklığı D) Oda sıcaklığı 3 Manyetik şiddetin bir derecesidir. Isıl kalıcı mıknatıslanmanın bir çeşididir. Birim hacim başına düşen manyetik momenttir. Kalıcı mıknatıslanmanın indüklem mıknatıslanmaya oranıdır. A JEOFİZİK MÜHENDİSİ 29. Kuzey manyetik kutupta eğim açısı kaç dere- 37. Poisson Oranı hangi parametreleri ilişkilendi- cedir? A) 0o rir? B) 60o C) 90o D) 180o A) Hız ve yoğunluğu B) R ve L dalga hızlarını C) P ve S dalga hızlarını D) Yansıma ve kırılma dalga hızlarını 30. Manyetik alanın diverjansı nedir? A) 90o B) 50o C) 45o D) 0o 38. Sismik Yansıma Katsayısı hangi değerler arasında değişir? 31. Akselerometre neyi ölçer? A) B) C) D) A) -1 ile +1 C) 0 ile +0.5 Parçacık ivmesini Sismik dalga hızını Parçacık hızını Parçacık yer değiştirmesini 39. Aşağıdaki özelliklerden hangisi Schlumberger yöntemine ait değildir? 32. Mikrotremor hangi amaçla kullanılır? A) ‘a’ uzaklığı giderek artar. B) Yeraltı derine doğru çözümlenir. C) Ortadan itibaren her iki yana açılınır. D) Akım elektrodlarından biri sonsuzdadır. A) P-dalgalarını ölçmek için B) Deprem dalgalarını ölçmek için C) Zemin emniyet gerilmesini ölçmek için D) Zemin dinamik parametrelerini ölçmek için 40. Aşağıdaki özelliklerden hangisi Wenner yöntemine ait değildir? 33. Yer radarının maksimum nüfuz derinliği kaç metredir? A) 0.5 B) 5 C) 50 B) -0.5 ile +0.5 D) 0 ile +1 A) Yeraltı yanal yönde çözümlenir. B) Fayları görüntülemede başarılıdır. C) Akım elektrodlarından biri sonsuzdadır. D) ‘a’ uzaklığı korunarak yanal kayma yapılır. D) 500 34. Love dalgalarının oluşması için hangi şart gereklidir? 41. IP Yöntemi hangi fiziksel olguyu esas alır? A) Yüzeyde yüksek hız tabakası B) Yüzeyde düşük hız tabakası C) Rayleigh dalgalarının oluşması D) Yatay kaynağın varlığı A) B) C) D) 35. Kırılma dalgalarının sismik kayıtlarda görü- İyonik veya elektronik akım İyonik veya elektronik kutuplaşma İyonik veya elektronik iletkenlik İyonik veya elektronik direnç 42. EM Yöntemleri hangi fiziksel olguyu esas alır? lebilmesi için aşağıdaki şartlardan hangisi gerekmez? A) Yerdeki yapay elektrik potansiyelin ölçülmesi B) Yerdeki doğal elektrik potansiyelin ölçülmesi C) Yerdeki yapay elektromanyetik dalga alanının ölçülmesi D) Yerdeki doğal elektromanyetik dalga alanının ölçülmesi A) Yukarıda düşük hız B) Aşağıda yüksek hız C) Kritik uzaklık D) Üç tabaka 36. Kesme-zamanı nedir? 43. SP Yönteminde hangi fiziksel parametre ölçülür? A) Kırılma yönteminde, zaman-uzaklık eğrisinin zaman eksenini kestiği nokta B) Yansıma yönteminde, yansıma hiperbolunün tepe noktasına karşılık gelen zaman C) Sismek kayıtçının, kaydı almayı kestiği zaman D) Sismik profilin bitiş noktası A) S ve P dalga hızları B) Yerdeki yapay elektrik potansiyel C) Yerdeki doğal elektrik potansiyel D) Atmosferdeki yapay elektrik potansiyel 4 A JEOFİZİK MÜHENDİSİ 44. Yer Radarı Yöntemi kayaçlara ait hangi fiziksel 51. Poisson Oranının 0.25 olması VS/VP oranının parametrenin ölçümüne dayanır? A) B) C) D) hangi değerine denk gelir? Dielektrik permittivite Elastik parametreler Elektrik özdirenç Manyetik suseptibilite A) 0.8 A) Evrişim Teoremi B) Öz-İlişki Teoremi C) Çapraz-İlişki Teoremi D) Zamanda-Kayma Teoremi 53. Aşağıdaki yöntemlerden hangisi mevsimsel yağışlardan etkilenmez? A) Yer Radarı B) Elektromanyetik C) Elektrik Özdirenç D) Jeofizik Kuyu Logları 1 bağıntısı hangi teoremi hatırlatmak2 Δt tadır? B) Hilbert Teoremi D) Nyquist Teoremi 54. Hangi yöntem yağışsız mevsimlerde uygulanmalıdır? 47. Frekans katlanması nedir? A) Yer Radarı C) Gravite A) Katlama Frekansı altındaki enerjinin, Katlama Frekansı üstüne yansıması B) Katlama Frekansı üstündeki enerjinin, Katlama Frekansı altına yansıması C) Yüksek frekanslı gürültülerin bastırılması D) Alçak frekanslı gürültülerin bastırılması ğının çalışma prensibi nedir? A) B) C) D) A) Aralık-Geçişli süzgeç uygulamaktır. B) Aralık-Durdurmalı süzgeç uygulamaktır. C) Yüksek frekanslı gürültüleri bastırmaktır. D) Nyquist frekansı ötesindeki enerjiyi bastırmaktır. Ricker dalgacıklarında bulunmaz? A) B) C) D) lar? C) 2500 D) 3000 B) 234 C) 334 Simetriktirler. Sıfır fazlıdırlar. Doğal olarak oluşurlar. En büyük genlik dalgacığın ortasındadır. 57. Krom aramaları için en uygun yöntem hangisidir? 50. Ses dalgaları havada kaç m/s hızla yayılırlar? A) 134 Sıkıştırılmış suyun aniden salıverilmesi Sıkıştırılmış buharın aniden salıverilmesi Sıkıştırılmış havanın aniden salıverilmesi Çelik bir levhanın manyetik bobinle gerilip salıverilmesi 56. Aşağıdaki özelliklerden hangisi Klauder ve 49. Sismik dalgalar denizde kaç m/s hızla yayılırB) 2000 B) Sismik D) Manyetik 55. Sığ deniz sismiğinde Water-Gun enerji kayna- 48. Notch süzgecin görevi nedir? A) 1500 D) 0.5 A) Yüzey dalgalarının oluşması B) Yüzey dalgalarının derine inmesi C) Yüzey dalgalarının sığda kalması D) Kısa dalga-boylu yüzey dalgalarının önce gelmesi latmaktadır? A) Laplace Teoremi C) Fourier Teoremi C) 0.6 52. Sismolojide Ters Dispersiyon nedir? 45. # x(x) x(t+x)dx entegrali hangi teoremi hatır- 46. f N = B) 0.7 A) Sismik C) Manyetik D) 434 5 B) Elektrik D) Gravite JEOFİZİK MÜHENDİSİ 58. Hayalet tekrarlı yansıması nedir? A) Yer veya deniz yüzeyinde oluşan tekrarlı yansımalar B) Düşük hız tabakası içinde oluşan tekrarlı yansımalar C) Deniz tabanında oluşan tekrarlı yansımalar D) Temel kayada oluşan tekrarlı yansımalar 59. S-jeofonlarının özelliği nedir? A) B) C) D) S-jeofonlarının doğal frekansı küçüktür. S-jeofonlarının sönüm katsayısı büyüktür. S-Jeofonları yatay yöndeki titreşimleri algılar. S-jeofonları yalnızca zemin etütlerinde kullanılır. 60. Sismik Veri-İşlemde “Ters-Evrişim” işleci hangi amaçla kullanılır? A) F-K süzgeci uygulamak için B) Düşey çözünürlüğü arttırmak için C) Aralık-geçişli süzgeç uygulamak için D) Yansıtıcıları gerçek yerlerine taşımak için TEST BİTTİ. CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ. 6 A CEVAP ANAHTARI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. b c a d a b c b d a c a b d a d b c b a 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. c d d b c a b d c d a d c b d a c a d c 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48. 49. 50. 51. 52. 53. 54. 55. 56. 57. 58. 59. 60. b c c a b d b b a c b d d a a c d a c b A