26.10.2017 1 Yeni Dış Ticaret Teorileri Leontief

26.10.2017
Yeni Dış Ticaret Teorileri
Leontief Paradoksu
— Güçlü teorik temellere dayanan faktör donatımı
teorisinin test edilmesine dayanır.
— Girdi-Çıktı tablosu denilen teknik geliştirilmiştir.
— Amerika’nın tüm dış dünya ile olan ticareti, bir
milyon dolar değerinde “temsili mal balyaları”
şeklinde ele alınmıştır.
— Beklenti
— Amerika, sermaye-yoğun mallar ihraç eden; emek
yoğun mallar ithal eden bir ülke olmalıdır.
Leontief Paradoksu
Sermaye (dolar, 1947 yılı)
İhraç Malları
(1 Milyon Dolar)
(1)
İthalata Rakip Mallar
(1 Milyon Dolar)
(2)
(2)/(1)
2.550.780
3.091.339
1,2
Emek (çalışma yılı)
182.213
170.004
0,9
Sermaye / emek yılı
14.010
18.180
1,3
— Sonuç
— Amerika emek-yoğun mallar ihraç edip, sermaye-
yoğun mallar ithal eden bir ülkedir.
— Neden
— Amerikan işçileri, dünyanın diğer ülkelerindeki
işçilere göre 3 kat daha üstün niteliktedir.
— Aynı sermaye araçları ile çalışmış olsalar bile
verimlilikleri yüksektir.
1
26.10.2017
Nitelikli İşgücü Teoremi
— Nitelikli işgücü bakımından zengin ülkeler, sanayi
ürünü üretiminde üstünlüğe sahiptir.
— Nitelikli işgücü yoğun mallar, aynı zamanda
sermaye yoğun mallardır.
— Niteliksiz işgücü bakımından zengin ülkeler ise
tarım ürünleri ihraç etmektedir.
Teknoloji Açığı Teoremi
— Sanayileşmiş ülkelerin yaptığı ticaret, yeni mal ve
üretim süreçlerine dayalıdır.
— Yenilikçi firmalar tarafından geliştirilir.
— Yenilikler, patent ve fikri mülkiyet hakları yasaları
ile korunur.
— Yeniliği ilk kez bulan firma onun monopolcüsü
olur.
Not:
Faktör donatımı teorisi, bütün ülkelerin aynı üretim
teknolojilerine sahip olduğunu; erişme ve kullanmada herhangi
bir engel olmadığı varsayımına dayanır.
Teknoloji Açığı Teoremi
— Sanayileşmiş ülkeler, yeni malların ilk
ihracatçılarıdır.
— Teknoloji, zamanla serbest bir mal durumuna
gelerek diğer ülkelerin eline geçer
— Emeğin ucuzluğu veya doğal kaynak üstünlükleri
bulunan ülkeler, yenilikçi ülkeden daha ucuza
üretir.
— Ürün, gelişmekte olan ülkeler tarafından ihraç
olunmaya başlar.
— Yenilikçi ülkeler, bu ülkelerle rekabet edemedikleri
için ithalatçı konumuna gelir.
2
26.10.2017
Ürün Dönemleri Teoremi
— Teknoloji açığı hipotezinin
—
I. Aşama
—
genelleştirilmiş ve geliştirilmiş
şeklidir.
—
— Teknolojik yenilikler, ileri
II. Aşama
—
sanayileşmiş ülkelerde ortaya çıkar.
— Yüksek nitelikli işgücü ve AR-GE
yatırımlarının bir sonucudur.
—
Aşama II
Aşama III
Aşama IV
—
Aşama V
—
Tüketim
İthalat
İhracat
Üretim
İhracat
Üretim
Tüketim
O
Yenilikçi
—
Ülke
Üretim teknolojisi
standartlaşır. Üretim
lisansları verilir. Aynı
zamanda üretime devam
edilir.
IV. Aşama
—
Ülke
Taklitçi
Olgunlaştırma
aşamasıdır. İhracat ikinci
plandadır.
III. Aşama
Miktar
Aşama I
Ürün geliştirme sürecidir.
Sadece iç piyasa talebi
karşılanır.
Lisans alan GOÜ’lerin
üretimi artar. Yenilikçi
ülkenin ihracat payı
azalır.
V. Aşama
—
Yenilikçi ülkenin yurtiçi
talebi giderek daha fazla
ithalatla karşılanır.
Zaman
Tercihlerde Benzerlik Teoremi
— Homojen olmayan sanayi ürünleri ticaretini konu
alır.
— Üretim maliyetlerinden çok ülkeler arasındaki
zevk ve tercihlerin benzerliğine yani talep
koşullarına bağlıdır.
— Zevk ve tercihleri belirleyen temel etken de
göreceli gelir düzeyleridir.
Ölçek Ekonomileri Teoremi
— İçsel ve dışsal ölçek ekonomilerine sahip
endüstrilerde uzmanlaşmayı önerir.
— Ölçek ekonomileri maliyetleri düşürür.
— Ülkeler, iç piyasa için çok sayıda mal üretmek
yerine, ölçek ekonomilerine sahip birkaç
endüstri üzerinde uzmanlaşmalıdır.
— Yurtiçi talebi, ithalat ile karşılar.
— Üretim ve tüketici tercihleri benzer olsa da
ülkeler karlı dış ticaret yapabilir.
3
26.10.2017
Monopolcü rekabet
— Faktör donatımı teoremi, tam rekabet koşulunun devamı
olarak malların homojen olduğunu kabul eder.
— Günümüzde ticaret, homojen olmayan farklılaştırılmış
malların alım satımını kapsar.
— Dünya ticareti, endüstriler arasında değil genellikle
endüstri içi ticaret şeklindedir.
— Monopolcü rekabet hipotezinde, endüstri içi ticaret mal
farklılaştırması ve ölçek ekonomileri ile açıklanmaktadır.
— Bir ürünün farklılaştırılmış şekillerini üreten ölçek
ekonomilerinden yararlanan birçok firma rekabet
halindedir.
— Bir ülke bir ürünün ihracatçısı iken bir benzerinin
ithalatçısı konumunda olabilir.
Endüstri içi Ticaretin Ölçülmesi
𝑇 =1−
𝑋−𝑀
𝑋+𝑀
𝑋 = 𝑖ℎ𝑟𝑎𝑐𝑎𝑡
𝑀 = 𝑖𝑡ℎ𝑎𝑙𝑎𝑡
— Bir ülke ürünü yalnız ihraç ya da ithal ediyorsa
T=0 olur.
— Aynı malın ihraç ve ithal miktarı birbirine eşit ise
T=1 olur.
Monopolcü Rekabet Teoremi
— Faktör donatımı teorisi ya da karşılaştırmalı
üstünlüklerin daha çok sanayileşmiş ülkelerle az
gelişmiş ülkeler arasındaki ticareti açıklamaktadır.
— Monopolcü rekabet hipotezi ise aynı faktör
donatımına sahip sanayileşmiş ülkelerin kendi
aralarında yoğun olarak gerçekleştirdikleri iki
yönlü ticareti açıklamaktadır.
4
26.10.2017
Taşıma Giderleri ve Dış Ticaret
Teorisi
— Dış ticaretin yapılabilmesi için iki ülke arasındaki
fiyat farkının taşıma masraflarından büyük olması
gerekir.
— Bu kritere uyan mallara ticari mallar denir.
— Taşıma masrafları ticaretin hacmini etkiler
— Kuruluş yerlerinin seçiminde etkili olur
— Kaynağa yönelimli
— Piyasaya yönelimli
— Sınır ticaretinin nedeni de taşıma masraflarıdır.
5