Olumlu Gidiş Göstergeleri-2

AYIRICI TANI-9
Yaygın Gelişimsel Bozukluklar (Otistik Bozukluk):
 Çocuklu ya da bebeklik döneminde başlar
 Belirgin hezeyanlar ve halüsinasyonlar yoktur
 Duygulanımda daha belirgin bozukluklar vardır
 Konuşma ya yoktur ya da çok azdır, basmakalıp yinelemeler
vardır.
Kişilik Bozuklukları:
Şizotipal, şizoid, paranoid ve sınır kişilik bozuklukları, şizofreni ile
bazı ortak özellikler gösterirler
 Şizotipal ve şizoid kişilik bozuklukları, şizofreni ve affektif
olmayan psikozlarla birlikte şizofreni yelpazesi (spektrum)
bozuklukları şeklinde tanımlanmışlardır.
AYIRICI TANI-10
Demans (Bunama):
 Şizofrenide bunamadaki kadar ağır bellek kusuru olmaz
 Geçmişte pozitif belirtilerin olması ayırıcı tanıda yarımcı olur.
Obsesif Kompülsif Bozukluk:
Şizofreni ve şizoaffektif bozukluğu olan hastalarda %60’a kadar
varan obsesif-kompülsif belirti oranları bildirilmiştir.
 Algı bozuklukları görülmez
 Genellikle gerçeği değerlendirme yetisi bozulmaz
 Ağır dereistik düşünce görülmez
AYIRICI TANI-11
Simülasyon (Taklit etme, malingering):
Hastalar parasal ya da adli konulardaki çeşitli “ikincil kazançlar”
nedeniyle şizofreni belirtilerini taklit edebilirler.
Yapay Bozukluk (factitious):
Hastalar sergiledikleri psikotik belirtiler üzerinde simülasyona
oranla daha az kontrol sahibidirler. Hasta için çoğunlukla tam
bilinçli olmayan ya da bilinç dışı isteklere hizmet eden ikincil
kazançlar söz konusudur.
GİDİŞ
HASTALIK ÖNCESİ DÖNEM:
Şizofreniye özgü olmayan belirtiler görülebilir.
 Bunaltı,
 Uyku bozukluğu,
 Çabuk sinirlenme,
 Dikkatini odaklamada güçlük,
 Kendinden beklenen işleri yapamama...
Bu durum bazen birkaç hafta ya da ay sürerken, çoğu zaman ise
2-5 yıl devam eder
GİDİŞ(devam)
HASTALIĞIN BAŞLANGICI:
Tipik olarak pozitif psikotik belirtiler görülür
 Varsanı ve Sanrılar,
 Düşünce bozukluğu,
 Dezorganizasyon...
*İlk psikotik belirtiler kimi zaman aniden, kimi zaman ise sinsi
sinsi ortaya çıkar.
*Başlangıç yaşı açısından cinsiyet farkı bulunmaktadır. En sık
olarak;
 Erkekler için 18 -25 yaşlarda; Kadınlar için 20 -35’li yaşlarda
GİDİŞ(devam)
ORTA DÖNEM:
Hastalık ilk psikozun ortaya çıkmasından sonra çoğunlukla;
 5-10 yıl içinde zaman zaman açık, pozitif (artı) psikotik
belirtilerin görüldüğü alevlenmeler ve arada yatışmalarla
 Yatışma dönemlerinde negatif (eksi) belirtiler genellikle
şiddetlenerek sürer.
GEÇ DÖNEM:
 Pozitif psikotik belirtilerin yoğunluğunda yaşla birlikte azalma
meydana gelir.
 Uzun süreli bozulmalar gösteren hastalarda sosyal ve mesleki
işlevsellik kayıpları gelişir.
GİDİŞ(devam)
PROGNOZ:
Şizofreni çok değişik gidiş ve sonlanış özellikleri gösteren süreğen
bir bozukluktur.
 Hastaneye yatarak sağaltım görmüş hastaların, sürekli ilaç
kullanmış olsalar bile, yaklaşık %35-40’ı ilk yıl içinde ikinci bir
psikoz dönemi geçirirler.
 Depreşme (nüks) sayısı arttıkça süreğenleşme olasılığı artar.
 Erken yaşta başlangıç (örn. 14-18 yaşlar), sıklıkla daha kötü
prognoz sergiler.
 Sinsi başlangıç da, ani başlangıca oranla daha kötü prognozla
birliktelik gösterir.
GİDİŞ(devam)
PROGNOZ:
Hastalığın uzun erimli gidiş ve sonlanışını değerlendirebilmek için
genellikle şu ölçütler kullanılır:
 Hastalığın belirtileri,
 İş uyumu,
 Toplumsal uyumu,
 Yaşam niteliği,
 Hastaneye yatış sayısı ve süresi,
 Bilişsel yetiler,
 Genel sağlık durumu,
 Özkıyım eğilimi.
GİDİŞ(devam)
PROGNOZ:
 Başlangıçtaki klinik görünüm temel olarak negatif belirtilerle
karakterize ise prognozun gerek kısa, gerek uzun dönemde
kötü olması beklenebilir.
 Renkli psikoz ve ani başlangıç iyi prognozla birliktelik gösterir
 İzleme çalışmaları şizofreni hastalarının en az %30-40’ının
orta ve iyi derecede düzeldiklerini, aile, iş ve sosyal uyum
yapabildiklerini göstermektedir.
GİDİŞ(devam)
PROGNOZ:
10 yıldır süren şizofreni olgularında;
 %25’inin tamamen iyileştiği,
 %25’inin büyük oranda iyileştiği
 %25’inin durumlarının görece düzeldiği,
 %15’inin iyileşme göstermeksizin hastanede kaldığı
 %10’unun da büyük ölçüde intihar sonucunda kaybedildiği.
GİDİŞ(devam)
PROGNOZ:
30 yılı aşan sürede ise hastaların;
 %25’inin tamamen iyileştiği,
 %35’inin belirgin derecede iyileştiği,
 %15’inin durumlarının daha iyiye gittiği,
 %10’unun iyileşme göstermeksizin hastanede kaldığı,
 %15’inin de büyük ölçüde intihar sonucu olmak üzere
kaybedildiği bildirilmiştir.
Şizofren hastalardaki artmış mortalite oranı intihar, kazalar ve
hastalıkların sonucudur. Başta gelenleri enfeksiyonlar, tip II
diyabet, kalp hastalığı ve kadınlar için ise meme kanseridir.
GİDİŞ(devam)
Olumlu Gidiş Göstergeleri -1;
 Kadın olma,
 Ailede şizofreni öyküsünün bulunmaması,
 Ailede duygudurum bozukluğunun olması,
 Hastalığın geç başlaması,
 Öncesinde toplum, iş ve cinsel yaşamında göreceli iyi uyum,
 Evli olma,
 Yüksek zeka düzeyi,
 Başlangıcın birden, renkli artı belirtilerle gelişmesi,
 Sanrı ve varsanıların baskın olması.
GİDİŞ(devam)
Olumlu Gidiş Göstergeleri-2;
 Bozuk aile ortamı, aile ve toplum içinde denge bozukluğu
belirtilerinin ve duygu dışavurumunun (expressed emotions) yüksek
olması,
 Hastanın kendisinden, ailenin ve çevrenin hastadan beklentileri
yüksek ve aşırı baskılı olması,
 Alevli hastalık dönemlerinin az sayıda ve kısa süreli olması,
 Hastalığın ortaya çıkmasında ağır çevresel zorlanma etkenlerinin
olması,
 Katatonik ve paranoid türler,
 Kırsal kesimde yaşama,
 Sağaltıma erken dönemde başlanması ve düzenli sürdürülmesi,
 Ailelerin sağaltım ekibi ile yakın işbirliği kurabilmesi.
GİDİŞ(devam)
Olumsuz Gidiş Göstergeleri-1;
 Hastalığın erken yaşta başlaması,
 Hastalık öncesi kişiliğin şizoid ya da şizotipal oluşu,
 Belirtilerin sinsi ve yavaş ortaya çıkması,
 Hastaneye yatma sayısının çok, yatma sürelerinin uzun,
iyileşme dönemlerinin kısa olması,
 Baskın eski belirtiler ile düşünce ve davranışlarda dağınıklılık
belirtilerinin olması,
 Başka tür hastalıkların ektanı olarak bulunması,
 Kalıtımsal yüklülüğün olması.
GİDİŞ(devam)
Olumsuz Gidiş Göstergeleri-2 ;
 Aile ortamının bozuk olması,
 Aile ve toplum içinde denge bozukluğu belirtilerinin ve duygu
dışavurumunun (expressed emotions) yüksek olması,
 Hastanın kendisinden, ailenin ve çevrenin hastadan
beklentilerinin yüksek ve aşırı baskılı olması.
GİDİŞ(devam)




Genel anlamda, günümüzde şizofreninin prognozu önceki
yıllara oranla daha iyidir. Bu durum büyük oranda
farmakolojik tedavilerdeki gelişmeler, bir oranda da
psikososyal tedavi stratejilerindeki değişimlerle
gerçekleşmiştir.
1980’lerde konvansiyonel antipsikotiklerin rutin kullanımının
yaygınlaşması ile pozitif semptomlarda iyileşme sağlanmış.
1990’larla birlikte atipik antipsikotikler geliştirilmiş ve pozitif
semptomların ötesinde, negatif semptomların da kontrol altına
alınması mümkün olmuştur.
2000’li yıllarda ise hastaların günlük fonksiyonlarını yerine
getirebilmesi, yaşam kalitelerinin mümkün olduğunca
yükselmesi ve uzun dönemli “remisyon” ön plana çıkmaktadır.
GİDİŞ(devam)
*2005 yılında Andreasen ve arkadaşlarının konu hakkındaki raporu
American Journal of Psychiatry’de yayınlanmıştır. Andreasen ve
arkadaşları remisyon kriterlerini belirlemede öncelikle şizofreninin
psikopatoloji boyutunu ele almışlar ve Gerçek algılamasında
bozukluk boyutu (psikotisizm), dezorganizasyon boyutu
ve psikomotor zayıflık (negativisizm) boyutu şeklinde üç
temel boyut belirlemişler ve bu boyutlara karşılık gelen DSM-IV
tanı kriterleri tanımlamışlardır.
GİDİŞ(devam)

Gerçeklik algılamasında bozukluk boyutuna karşılık gelen
kriterler: Sanrılar (delüzyonlar) ve halüsinasyonlar

Dezorganizasyon
boyutuna
karşılık
gelen
kriterler:
Dezorganize konuşma ve dezorganize veya katatonik
davranış

Psikomotor zayıflık boyutuna
Negatif semptomlar
karşılık
gelen
kriterler:
GİDİŞ(devam)
-Hastada iyilik halinin uzun süre devam ettirilmesi olarak
tanımlanabilecek remisyonu sağlamanın önündeki en büyük engel,
hastanın uzun dönemde tedaviye kısmi uyum gösterme
sorunudur.
-Tüm semptomların tamamen ortadan kaybolması şeklinde ifade
edilebilecek İYİLEŞME ise, şizofreni tedavisinde bugünkü tedavi
seçeneklerimiz ile pek mümkün görünmemekte, gelecekte
ulaşılabilecek bir hedef olarak düşünülmektedir. İleride ortaya
çıkabilecek genetik tedaviler vs. ile şizofrenide tamamen
İYİLEŞME de mümkün olabilir.