Şahin GÖKÇEARSLAN Yazılım Türleri Bilgisayar Yazılımları Yazılım türleri (İşletim sistemleri, paket programlar, programlama dilleri) Yazılım lisans türleri (Açık lisanslı ve ücretli yazılımlar) İnternetten indirilebilen yazılımlar (shareware, freeware ve demo yazılımlar) Yazılım kurulumu ve güncellemeler Güvenlik yazılımları Orijinal ve korsan yazılım kullanımı Yazılım Türleri Sistem (İşletim Sistemi) Uygulama (Paket Programlar) Programlama Dilleri (Program yazmak için Program) Yazılım Lisansı Telif Hakkı veya Fikri Mülkiyet Hakkı basitçe “Bir fikir, bilim veya sanat eserini yaratan kişinin, bu eserden doğan haklarının hepsi” olarak tanımlanabilir. Çıkış noktası eser sahibinin yaratım sürecinin korunması ve desteklenmesidir. Telif hakları sistemi matbaanın keşfi ile eşzamanlı gelişmiştir. Yazılım Lisansı Bilgisayar teknolojisindeki gelişime paralel şekilde fiyatların ucuzlamasıyla birlikte bilgisayarların yaygınlaşması, bilgisayar programlarında korsanlığı gündeme getirmiştir. Bilgisayar programlarına ait ilk hukuki düzenleme 1980 yılında Amerika'da yapılmıştır. Lisans Türleri The GNU General Public License (Genel Kamu Lisansı) :Özgür Yazılım Vakfı (FSF) tarafından kaleme alınan GNU Genel Kamu Lisansı, dört temel özgürlüğü güvence altına almayı amaçlar. Bu dört temel özgürlük sırasıyla şunlardır: Özgürlük 1: Programı sınırsız kullanma özgürlüğü. Özgürlük 2: Programın nasıl çalıştığını inceleme ve amaçlara uygun değiştirme özgürlüğü. Özgürlük 3: Programın kopyalarını sınırsız dağıtma özgürlüğü. Özgürlük 4: Programın değiştirilmiş halini dağıtma özgürlüğü. Lisans Türleri The GNU Lesser General Public License (Sınırlı Genel Kamu Lisansı) LGPL bir yazılımözgür olmayan lisans çeşitlerinden biri ile lisanslanmış bir yazılım ile entegreedilebilir. Bu lisansın amacı çok kullanılan kitaplıkların, yani ara yazılımların, ticari yazılımlarda kullanılmasını serbest bırakmaktır Lisans Türleri The GNU Free Documentation License (Özgür Belgeleme Lisansı) Lisans; el kitapları, ders kitapları ve diğer kaynak ve yol gösterici materyaller içintasarlanmıştır. Ancak, konusu ne olursa olsun herhangi bir ders temelli çalışma için kullanılabilir. Materyalin herhangi bir kopyasının, değiştirilmiş dahi olsa, aynılisansı taşımasını şart koşar. İnternetten indirilebilen yazılımlar Bazı programları doğrudan satın almak yerine belli bir süre deneyebilir ve daha sonra beğenirseniz salın alabilirsiniz. Bu yazılımlara genelolarak shareware denir. Bir yazılımı temin etmenin tek yolu satın almak değildir. Freeware programlar size ücretsiz bir şekilde yardımcı olabilirler. Bu programlarda üretici firma ya da kişiler telif ücretlerinden vazgeçmişlerdir. Bazı yazılım üreticileri programların deneme amaçlı özel sürümlerini piyasaya sürerler ve ücretsiz olarak dağıtırlar. Bu sürümlere demo denir. Yazılım kurulumu ve güncellemeler Kurulumdan diğer bilisayara yükleme yapılabilir mi? Güncelleme nçin gereklidir? Güvenlik yazılımları Antivirüs Güvenlik Duvarı (Firewall) Casus Yazılım engelleyici Spam, Sahte mail, şifre avı Spam (istenmeden alınan e-posta Sahte (fake mail) Şifre avı yöntemleri Sorunlar Orijinal ve korsan yazılım kullanımı sorunları neler olabilir? İşletim Sistemleri Kullanıcı Ara Birimine Göre İşletim Sistemleri : 2’ye ayrılır i. Metin Tabanlı İşletim Sistemleri : Bu tür işletim sistemlerinde görsel bir ara yüz bulunmamaktadır. Komutlar klavyeden girilir. Bu tür işletim sistemlerine M.S. DOS ve ya UNIX işletim sistemi buna örnek gösterilebilir. ii. Görsel İşletim Sistemleri: Bu tür işletim sistemlerinde görsel bir ara yüz mevcuttur. Kullanıcı işlemleri görsel öğeler kullanarak gerçekleştirir. (Windows, Linux) Windows Linux türleri Windows: Windows 7, Windows Vista, Windows XP, windows 2000, 98, 95.... DOS Linux:Pardus, Redhat, yüzlerce....