Ürün Belgelendirme Merkezi Başkanlığı (ÜBM) “BELGELENDİRMEDE ÖNCÜ VE LİDER KURULUŞ” TSE’nin Faaliyet Alanları Standard Hazırlama Kalibrasyon Belgelendirme Gözetim ve Muayene Laboratuvar 2 ULUSAL KALİTE ALTYAPISI İhtiyari veya Teknik Mevzuatla Düzenlenmiş Alanlarda Kalite Altyapısı (MSDK) Sistemi Aşağıdaki Unsurlardan Oluşmaktadır: Metroloji ve Kalibrasyon Standardizasyon Deney (Laboratuvar hizmetleri) Kalite • Personel -Personel Belgelendirme Hizmetleri • Ürün Kalitesi–ürün Belgelendirme Hizmetleri • Mümkün olan her alanda - Kalitede Sürekliliğin Temini – Kalite Yönetim Sistemlerinin Etkin Olarak Tesisi – Kalite Yönetim Sistemleri Belgelendirme Hizmetleri 3 Kalite ve Ürün Belgelendirme TSE, Ulusal Kalite Altyapımızın (MSDK) Kilit Kuruluşudur. Türk Standardlarının kabulü için yetkili tek kuruluş olmanın yanında ulusal Kalite sisteminin diğer alanlarında en etkin kuruluştur. Ürün belgelendirme hizmetleri Kalite Altyapımızın çok önemli unsurlarından biridir. TSE’nin Ürün Belgelendirme Hizmetlerinde, Ulusal Kalite Altyapımızın tüm unsurlarının sonuçları, aktif olarak kullanılmaktadır. 4 Ürün Belgelendirme Merkezi Enstitümüz belgelendirme faaliyetlerine 1964 yılında Ürün Belgelendirme birimini kurarak başlamıştır. İlk Türk Standardlarına Uygunluk Belgesi ve TSE Markası kullanma hakkı 1964 yılında bakır tel için verilmiştir. Günümüzde çeşitli sektörlerde 50 bine yakın üretim ve hizmet yeri TSE Belgelendirme hizmetlerinden yararlanmaktadır. Bu güne kadar bu kapsamda verilen ve güncelliğini koruyan TSE Belgeleri 60 bini aşmış bulunmaktadır. 5 Uygunluk Değerlendirmesi Ürün Belgelendirme TS EN ISO/IEC 17000 standardının 2.1 Maddesinde: Uygunluk değerlendirmesi; bir ürün, proses, sistem, kişi veya kuruluş ile ilgili belirli şartların karşılandığının ispat edilmesiyle ilgili işlemler olarak tarif edilmektedir. Ürün; madde, mahsul, mamul veya hizmet olabilir. Belirli Şartlar; standard, kriter, şartname, mevzuat olabilir. “Ürün belgelendirme” hizmeti bir uygunluk değerlendirme işlemidir. 6 Belgelendirme Temel İlkelerimiz TSE tarafından Belgelendirme işlemleri; TS EN 45011 Ürün Belgelendirmesi Yapan Belgelendirme Kuruluşları İçin Genel Şartlar Standardı’nın belirlediği şartlara Sosyal sorumluluk ilkesine (şeffaflık, gizlilik, teknik olarak yetkinlik, uluslararası, bölgesel ve ulusal alanlarda etkinlik...) Bilimsel ve etik olarak insan sağlığı ve can güvenliğinin korunması temini ilkesine, Dürüstlük ilkesine, İlgi çelişkisi yaratmama ilkesine (tarafsızlık, bağımsızlık) Müşteriler arasında serbest ticaret ve rekabet şartlarının gözetilmesi ilkesine (hizmet alanlar eşittir, önce gelen önce hizmet alır, hizmet ücretleri pazarlıkla indirilmez...) Yürürlükteki Kanunlara ve diğer mevzuata, uygun olarak gerçekleştirilir. 7 Belgeler TSE tarafından düzenlenen Belgeler, uygunluk değerlendirme işlemlerinin TSE’ye 132 sayılı Kanunla verilen göreve, teknik gereklere ve temel etik ilkelere uygun bir şekilde tamamlandığını gösteren bir dokümandır. 8 Belgelendirme Yapılan Alanlar Ürün Belgelendirme tarafından; Merkezi Başkanlığı İhtiyari Alanda ve Mevzuatla Düzenlenmiş Alanda belgelendirme faaliyetleri yürütülmektedir. 9 Belgelendirme Yapılan Alanlar Her iki alanda da yürütülmekte olan hizmetlerin etkinliğini ve güncelliğini sağlamak amacıyla ilgili uluslararası, bölgesel ve ulusal gelişmeler ÜBM uzmanları tarafından yakından takip edilmektedir. Bu çerçevede, TSE ürün belgelendirme sistemi günün ihtiyaçları dikkate alınarak sürekli olarak güncellenmektedir. 10 Belgelendirme Yapılan Alanlar Bu çalışmalar, sürekli ve sürdürülebilir olarak Ürün Belgelendirme Merkezinin, TSE Laboratuvarının ve TSE ile çalışan diğer laboratuvarların personelinin eğitimini, hizmet verilen ve yeni hizmete açılan alanlarda sürekli yatırım yapılmasını gerektirmektedir. 11 İhtiyari Alanda Belgelendirme Hizmetleri Elektroteknik Sektöründe; Türk Standardlarına Uygunluk Belgesi (TSE Markası), TSE Kritere Uygunluk Belgesi (TSEK Markası), Deney Belgesi, TSE Elektromanyetik Uyumluluk Belgesi, CB Deney Belgesi, CCA- NTR Belgesi, TSE-HAR Markası Kullanma Belgesi(Kablo ve kordonlar), ENEC Markası ve Belgesi (Elektrikli ev aletleri), Ortak Kriterlere uygunluk Belgesi, (Yazılım Güvenliği) Birim Doğrulama Belgesi 12 İhtiyari Alanda Sunulan Hizmetler Makine Sektöründe; Türk Standardlarına Uygunluk Belgesi (TSE Markası), TSE Kritere Uygunluk Belgesi (TSEK Markası), TSE-εx Kritere Uygunluk Belgesi, Birim Doğrulama Belgesi Yapı Malzemeleri Kimya ve Gıda Sektörlerinde; Türk Standardlarına Uygunluk Belgesi (TSE Markası), TSE Kritere Uygunluk Belgesi (TSEK Markası), 13 İhtiyari Alanda Ürün Belgelendirme Markalarımız EMU ◄► TSE ◄►EMC 14 Mevzuatla Düzenlenmiş Alanda Sunulan Hizmetler Motorlu araçlar ve römorkları, tarım ve orman traktörleri ile motosiklet ve mopet üreticilerinin ürünlerinin yasal mevzuata uygunluğunun tescili için yapılan işlemler homologasyon olarak tanımlanmaktadır. Bu süreç imalatçı, teknik servis ve onay kuruluşunun ortak çalışmasıyla sonuçlandırılmakta olup konu ile ilgili bazı kavramları şöyle açıklayabiliriz. 1. AT Direktifleri (Yönetmelikler) Avrupa Birliği tarafından direktif olarak yayımlanan; Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca uyumlaştırılarak yönetmelik olarak yürürlüğe konulan motorlu araçlarla ilgili yönetmeliklerdir. Tip onay işareti olarak "e" kullanılır. 2. BM/AEK Regülâsyonları ECE R- (Teknik Düzenlemeler) Motorlu araçlarla ilgili Birleşmiş Milletler/Avrupa Ekonomik Komisyonu (BM/AEK) Teknik düzenlemelerdir. Tip onay işareti olarak "E" kullanılır. 3. Araç Tip Onay Bilgesi Araçlara MARTOY (2007/46/AT), TORTOY (2003/37/AT), MOTOY (2002/24/AT) ÇERÇEVE YÖNETMELİKLERİNE GÖRE Onay kuruluşlarınca verilen belgedir. Bu belgeyi almak için araçlara ait aksam, sistem veya ayrı teknik ünite ile ilgili AT yönetmeliklerine veya BM/AEK teknik düzenlemelerine uygunluğuna dair Teknik Servis raporu gerekmektedir. 15 Mevzuatla Düzenlenmiş Alanda Sunulan Hizmetler 4. Onay Kuruluşu ve Teknik Servis Türkiye'de Onay kuruluşu Sanayi ve Ticaret Bakanlığı olup, mevcut yönetmelik ve Teknik düzenlerden hepsinden atanmış tek Teknik Servis TSE-ATOM'dur. 5. Tip Onay Çalışmasında İzlenecek Adımlar İmalatçı ya da İmalatçının tam yetkili temsilcisi, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'na (2010/1 Tebliği gereği) ilgili yönetmelik ve teknik düzenlemelerden, hazırlamış olduğu teknik dosya ile birlikte başvurur. Firma başvuru esnasında çalışmak istediği Teknik Servis'i belirtir. Sonrasında Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, seçilen teknik servise bir yazı ile firma müracaatını ve ekinde teknik dosyayı TSE-ATOM'a iletir. TSE-ATOM başvuru yapılan yönetmelik ve teknik düzenlemelerle ilgili muayene ve deneyleri yapar ve Teknik Servis Raporu hazırlar. TSE-ATOM onayladığı dosya ve raporları Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'na gönderir. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı gerekli incemeleri tamamladıktan sonra tip onayını verir. AİTM kapsamındaki teknik servis hizmeti müracaatları TSE-ATOM'a direkt olarak yapılabilir. 6. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'ndan TSE-ATOM'a gelen başvurular için firmanın yapması gereken işlemler; Firma Onay Kuruluşu'na yaptığı başvurusundaki tip ve yönetmelikleri, TSE'nin resmi internet sitesi olan www.tse.org.tr adresindeki Ürün Belgelendirme Merkez başkanlığı ONLINE başvuru işlemleri kısmına girerek TSEATOM'a başvurusunu yapar. 16 Mevzuatla Düzenlenmiş Alanda Sunulan Hizmetler Araç Tanıtım Numarası ve WMI Kodu Üretilen her araç üzerine, imalatçısı tarafından VIN (Araç Tanıtım Numarası) numarası vurulmalıdır. 17 haneli bu numaranın ilk üç karakteri (Yılda 500 araçtan az üretim yapan imalatçılar için ayrıca 12, 13 ve 14. karakterler) WMI (Dünya İmalatçı Kodu) olarak tanımlanmaktadır. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? Enstitümüzün görevlerinden biri olan ve ISO ile ortaklaşa yürütülen diğer bir konuda ISO’nun tayin ettiği, yine Uluslararası bir ajans olan SAE - Society of Automative Engineers Inc. tarafından araç imal eden firmalara Dünya İmalatçı Kodu (WMI)’nun verilmesi işlemidir. Ülkemizde WMI kodunu tahsis etmeye yetkili kuruluş TSE olup, işlemler Araç Tip Onay Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir. WMI kodu tahsisi için başvuru formu www.tse.org.tr adresinden alınabilir. Başvuru için numaranın kullanılacağı araçlarla ilgili üretici olduğuna dair Kapasite Raporu istenmektedir. 17 Mevzuatla Düzenlenmiş Alanda Sunulan Hizmetler CE İşareti Uygunluk Değerlendirme işlemleri konusunda 1783 onaylanmış kuruluş numarasıyla; • Yapı Malzemeleri Direktifi, • Asansör Direktifi • Basınçlı Ekipmanlar Direktifi • Gaz Yakan Cihazlar Direktifi • Kişisel Koruyucular Direktifi • Oyuncaklar Direktifi • Yeni Sıcak Su Kazanları • Ölçü Aletleri Direktifi (MID) konularında yetkilendirilmiştir. Ayrıca; Otomatik Olmayan Tartı Aletleri, Tıbbi Cihaz ve İnvitro Tıbbi Cihazlar Yönetmeliklerinde atama sürecinin tamamlanması beklenmektedir. 18 Mevzuatla Düzenlenmiş Alanda Sunulan Hizmetler Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile 23.12.2003 tarihinde yapılan protokolle Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelik (AİTM) kapsamındaki hizmetler 15.02.2004 tarihinden itibaren verilmeye başlanmıştır. Bu kapsamda verilen hizmet ve belgeler; AİTM Seri Tadilat/Seri İmalat Tip Onay Belgesi, AİTM LPG Seri Tadilat/Seri İmalat Tip Onay Belgesi, AİTM Münferit Araç Uygunluk Belgesi, Araç İthali Öncesi Proforma Fatura Vizesi, Münferit Tadilat Projelerinin Tetkik ve Tasdiki, Karayolu İle Tehlikeli/Tıbbi Atık Taşıyan Araçların Belgelendirilmesi, Karayolu İle Tehlikeli Madde (LPG) Taşıyan Araçların Belgelendirilmesi 19 İhtiyari alanda ve Mevzuatla Düzenlenmiş Alanda Sunulan Hizmetler 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun gereğince satış sonrası hizmet istenecek ürünlerin bakım onarımını yapan iş yerlerinin Hizmet Yeterlilik belgesi olması gerekmektedir. Kanun kapsamındaki ürünlerin servisini veren firmalara ve ihtiyari olarak talep edenlere, Hizmet Yeterlilik Belgesi (HYB) verilmektedir. 20 İhtiyari alanda ve Mevzuatla Düzenlenmiş Alanda Sunulan Hizmetler İmalatçı ve İthalatçıların Yetkili Servis sayıları T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığının istediği sayıya ulaşınca Garanti Belgesi ve Satış Sonrası Hizmet Yeterlilik Belgesi alabilmekte ve ithal ettikleri ürünleri piyasaya sunabilmektedir. 21 İhtiyari alanda ve Mevzuatla Düzenlenmiş Alanda Sunulan Hizmetler FİRMANIN SERVİSLERİNE AİT TSE HYB BELGELERİ GARANTİ BELGESİ 22 İhtiyari alanda ve Mevzuatla Düzenlenmiş Alanda Sunulan Hizmetler Servis istasyonları Hizmet Yeri Yeterlilik Belgesi TÜKETİCİ MEMNUNİYETİ Garanti Belgesi Satış Sonrası Hizmetleri Yeterlilik Belgesi 23 Taşeron Laboratuvar Hizmetleri ÜBM’ye taşeron laboratuvar hizmeti vermek isteyen kuruluşların laboratuvarlarına TS EN ISO/IEC 17025 standardı esas alınarak Taşeron Laboratuvar Belgesi verilmektedir. 24 BELGELENDİRME HİZMETLERİMİZ 25 BELGELENDİRME HİZMETLERİMİZ 26 Belgelendirme Başvurusu Yapmadan Önce Avrupa Standardlarının %95’i ve Uluslar arası Standardların büyük bir bölümü Türk Standardlarıyla uyumludur. Bu durum sanayicimize, ihracat ve ithalatta önemli olanaklar sunar. Ürünün tasarımında ilgili tüm mevcut standardları tespit edilmesi ve dikkate alınması, Ürünle ilgili standardlarla ilgili gelişmeleri takip edilmesi, mümkünse bu çalışmaları standardların hazırlanması sırasında yapılması, Önemli bir husustur. 27 Belgelendirme Başvurusu Yapmadan Önce TSE sanayicimize bu çalışmaları CEN, CENELEC, ETSI, ISO ve IEC bünyesinde takip etme ve hatta çalışmalara katılma olanağı sunmaktadır. Bu hususlara dikkat edilmesi ürün belgelendirme hizmetlerinden yararlanırken deney sürelerini ve belgelendirme işlemleri için gerekli olan toplam sürenin kısaltılmasında önemli katkılar sağlayacaktır. 28 Belgelendirme Başvuruları Belgelendirme başvurularınız için bir ihalenin açılmasını beklemeyiniz. Belgenin ihtiyaç duyduğunuz zamanında elinizde olmasını istiyorsanız ürünleriniz için belgelendirme başvurularınızın zamanında yapılması, yoğun dönemlerde yapılan başvurular sırasında gecikmelerin olabileceği unutulmamalıdır. 29 TSE Uygunluk Belgeleri Hakkında SORULARINIZ VE TSE’DEN TALEPLERİNİZ 30 Teşekkür Ederiz “BELGELENDİRMEDE ÖNCÜ VE LİDER KURULUŞ”