Slide 1 - Akdeniz Üniversitesi Akademik Bilgi Sistemi

Program Geliştirmede
Temel Kavramlar
Doç.Dr. Mehmet Erdogan
Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı
Program Geliştirme (Curriculum
development):
Eğitim programlarının hedef, içerik,
öğretme-öğrenme süreci ve değerlendirme
öğeleri arasındaki dinamik ilişkiler bütünü.
PROGRAM GELİŞTİRME MODELİ
Kaynaklar
Birey
Toplum
Bilgi
Alanlar
Bilişsel
Duyuşsal
Psikomotor
Amaçlar
(NİÇİN?)
İçerik
(NE?)
Değerlendirme
(NE KADAR?)
Öğretim
Süreçleri (NASIL)
Ders planı
Öğretim Yöntemleri
Öğretim İlkeleri
Görsel-İşitsel Araçlar
Sınıf içi İletişim
Disiplin
Eğitim Programı
Eğitimi düzenleyen ve yönlendiren sistem
(TDK)
 Okulun rehberliği ve gözetiminde çocuklar
için düzenlenen tüm faaliyetlerdir (Caswell
ve Campbell)
 Öğrenme programıdır (Hilda Taba)

Eğitim Programı

Öğrenme yaşantılarının planlanmasına
rehberlik eden, istenen sonuçların
sistematik olarak yeniden yapılanmasıyla
bilgi ve yaşantıların formüle edilmesi ve
okulların kontrolünde öğrenene
kazandırılmak istenen kişisel ve sosyal
amaçlar ve değerler bütünü (Tanner)
Eğitim Programı

Yetişek: öğrencide geliştirilecek davranışların
önceden kararlaştırılıp bir sıraya konması; bu
davranışları geliştirici öğrenme yaşantılarını
gerçekleştirecek eğitim durumlarının
düzenlenmesi; eğitim durumlarını (ve öğrenme
yaşantılarını) istendik ve beklendik davranışları
geliştirmedeki etkililik derecelerinin araştırılması
yani değerlendirmedir (Selahattin Ertürk)

Bir eğitim kurumunun çocuklar, gençler ve
yetişkinler için sağladığı, milli eğitimin ve
kurumun amaçlarının gerçekleşmesine dönük
tüm faaliyetlerdir (Fatma Varış)
Eğitim Programı



Öğrenene, okulda ve okul dışında planlanmış etkinlikler
yoluyla sağlanan öğrenme yaşantıları düzeneği (Özcan
Demirel)
Kişide gözlenmesi kararlaştırılan hedefleri, bunları
gerçekleştirebilecek düzenli eğitim ve sınama
durumlarını içeren dirik bir bütün (Veysel Sönmez)
Öğrencilerde beklenen öğrenmeyi meydana
getirebilmek için planlanmış faaliyetlerin tamamı (Hıfzı
Doğan)
Eğitim Programı
 Öğrenene,
okulda ve okul dışında
planlanmış etkinlikler yoluyla sağlanan
öğrenme yaşantıları düzeneği
 İstendik hedef ve davranışların
kazanılması için stratejilerin belirlendiği
yazılı döküman ya da eylem planı
 Eğitimi düzenleyen ve yönlendiren sistem
 Okulun rehberliği ve gözetiminde çocuklar
için düzenlenen tüm faaliyetler
 Öğrenme programı
Ders
Programı
Örtük
Program
Diğer
ders dışı
etkinlikler
Öğretim
Programı
Kurslar,
geziler,
toplantılar
Eğitim Programı
Posner`in Eğitim Programı
Sınıflaması
Resmi
(kuramsal,
açık, yazılı)
program
İşlevsel
(gözlenen,
gerçekleşen,
uygulanan)
program
İhmal edilen
(geçersiz,
görmezden
gelinen)
program
Örtük (gizli,
yazılı
olmayan)
program
Ekstra
program
Resmi (Kuramsal, Açık, Yazılı)
Program
Tanımlanmıştır.
 Yazılı bir doküman haline getirilerek eğitim
otoritelerince onaylanmış ve okullara
gönderilmiştir.
 Eğitim felsefesini ve politikasını yansıtır,
resmidir, teoriktir, açık ve ilan edilmiştir.
 Tasarıdır, varsayımsal olarak olması
gerekeni ortaya koyar.

İşlevsel (Uygulanan) Program





Okulda öğretmenler aracılığıyla
uygulamaya konulan programdır.
Okuldan okula farklılık gösterebilir.
Kuramın uygulamaya dönüşmesidir.
Resmi programın okula, çevreye ve
öğretmene göre farklılaşmasıdır.
Resmi programın uygulamada yaşama
geçirilmiş biçimidir. Bu nedenle daha
somuttur.
İhmal Edilen (Görmezden Gelinen)
Program
Resmi programın atlanan, eksik bırakılan,
üstünkörü geçiştirilen yanlarını oluşturur.
 Bu durum okulun sahip olduğu
olanaklardan ya da öğretmen yeterlik,
tutum ve davranışlarından da
kaynaklanabilir.

Örtük (Gizli, Yazılı Olmayan)
Program
Resmi programda yazılı olarak yer
almayan, kasıtlı olarak düzenlenmemiş ve
planlanmamış öğrenmeleri içeren
programdır.
 Resmi programı destekleyen ya da
engelleyen daha çok okul kültürü ve
ikliminden kaynaklanan, kurumdaki
bireylerin sahip olduğu inanç, değer,
tutum ve yaklaşımlardan doğan program
türünü yansıtır.

Ekstra Program





Resmi program dışı olan örtük programdan
farklı olarak planlı olan; sportif, sanatsal,
kültürel etkinlikleri kapsar.
Öğretmenlerin gözetim ve rehberliği
altındadır.
Katılım, gönüllülük esasında dayalıdır.
Okulun fazladan düzenlediği çalışmalardır.
Okul korosu, öğrenci toplulukları,
konferanslar, vb.
ÖĞRETİM PROGRAMI

Eğitim programının amaçlarına hizmet
edecek biçimde, belli bir öğretim
kademesinin çeşitli sınıflarında bireye belli
bilgi kategorileriyle ilişkili olarak okul
içinde ya da dışında ne tür yaşantıların
sağlanacağını gösteren düzenektir.

Okulda ya da okul dışında bireye
kazandırılması planlanan bir dersin
öğretimiyle ilgili tüm etkinlikleri kapsayan
yaşantılar düzeneğidir.
Döngüsel İlişki
Hedefler
Ölçme ve
Değerlendirme
İçerik
Öğrenme-öğretme süreci
Eğitim Programlarının Özellikleri








Milli Eğitimin Amaç ve İlkelerine Uygunluk
İşlevsellik
Çerçeve
Esneklik
Değişmez ve Genellik
Bilimsellik
Rehber
Uygulanabilirlik
Milli Eğitimin Amaç ve İlkelerine
Uygunluk
İlköğretim programları, ülkenin uzak
hedeflerinin bir yorumu olan genel
hedeflere göre hazırlanmalıdır.
 Örneğin, Temel eğitimin genel
hedeflerinden biri «Her Türk çocuğunu
ilgi, istidat ve kabiliyetleri yönünden
yetiştirerek hayata ve üst öğrenime
hazırlamaktır.» Dolayısıyla ilköğretim
programları bu hedefe hizmet edebilecek
biçimde hazırlanmalıdır.

İşlevsellik
İlköğretim programı, gerçek yaşamda
bireylerin gereksinim duyduğu,
duyabileceği bilgi, beceri ve davranışları
kazandırmalıdır.
 Yaşamında hiç havuz doldurup
boşaltmayacak bir bireye havuz
problemleri çözdürülmemelidir.

Çerçeve
İlköğretim programında yer alan hedefler,
içerik, önerilen öğrenme-öğretme
yaşantıları ve değerlendirme süreçleri
Türkiye`nin tüm okullarında benzerdir.
 Öğretmenler bu ana hattın dışına
çıkmadan görevlerini yerine getirirler.

Esneklik

17 Aralık`ta Atatürk`ün Ankara`ya
gelişinin Ankara`da kutlanıp başka
şehirlerde kutlanmaması ya da enerji
kaynakları ele alınırken Çanakkale`deki
bir Fen ve Teknoloji öğretmeninin rüzgar
enerjisini, Elazığ`daki öğretmenin ise
hidroelektrik santralleri işlemesi
esnekliktir.
Değişmez ve Genellik

Ulusal bayramların ülkenin tüm
okullarında benzer süreçlerle kutlanması
değişmez ve genelliktir.
Bilimsellik

Öğrencilerin zihinsel, bedensel, duygusal
ve sosyal gelişimini öğrenme-öğretme ve
gelişimle ilgili bilimsel verilerden
yararlanarak üst düzeye taşıma.
Rehber
Hazırlanan programlar öğretmenlerin
anlayabileceği bir dil ve anlatımla
yazılmalı, açık ve anlaşılır olmalıdır.
 Öğretmen öncelikle programın
özelliklerini, programın kendisine yüklediği
rol ve sorumlulukları anlamalı daha sonra
uygulamalıdır.

Uygulanabilirlik
Bir program kuramsal düzeyde ne kadar
mükemmel hazırlanırsa hazırlansın,
uygulanan program farklı olabilmektedir.
 İyi program hazırlanış biçimine en yakın
uygulanan programdır.

İLETİŞİM

“Birey veya
bireylerin karşılıklı
bilgi, duygu ve
düşüncelerini
paylaşma süreci”

“İki birim
arasındaki mesaj
alış-verişi”
İletişimin temel özellikleri
Bireylerden biri hazır değilse iletişime
başlanamaz
 İletişim kişiye değil kişi ile yapılır
 İletişimde sözcükler, eller, bakış, duruş,
tepki gibi öğeler önemlidir.

Etkili bir iletişim süreci için…
Mesaj net olarak tanımlanmalı
 Dil anlaşılır bir şekilde kullanılmalı
 Farklı kanallar kullanılmalı
 Dönüt sistemi oluşturulmalı

İletişim Türleri
Sözsüz
İletişim
 Sözlü İletişim
 Yazılı İletişim

1. Sözsüz (Beden Dili) iletişim




Göz ilişkisi /
teması
Yüz ifadeleri
Baş hareketleri
Jestler





Beden Duruşu
Yakınlık
Yöneliş
Bedensel
Temas
Dış görünüş
2. Sözlü İletişim

Sözlü iletişim, karşılıklı olarak konuşma ve
dinleme etkinliklerini kapsar.

Sözlü iletişimin başarısı, konuşan ve dinleyen
arasında ortaklaşa bir temele dayanır.

Sözlü iletişim, her zaman konuşan ve dinleyen
arasında bilgi, beceri, tutum ve davranış
açısından etkileşim olmasını gerektirir (Ergin,
2000). Aksi halde konuşan ve dinleyen arasında
doğru mesaj paylaşımı gerçekleşmez.
3. Yazılı İletişim

Mesajı, katılımcıların
anlayabileceği ortak
simgeler aracılığı ile
(tahta, slayt vb.)
iletmemizdir. Burada
iletişim aracı yazıdır.

İçerik, destek
materyaller ve
ortamlarla sunulur.
İLETİŞİM SÜRECİ
KAYNAK
mesajın ileti birimi
Öğretmen
MESAJ
İletişimin içeriği
ALICI
mesajın gönderildiği birim
Mesaj
Öğrenci
Kanal
Yöntem
KANAL
mesajın sunuluş biçimi
DÖNÜT
Alıcının mesaja verdiği tepki
İletişim Süreci ve Yaşantı Alanı
Yaşantı Alanı
Yaşantı Alanı
Kaynak
Kodlama
Mesaj
Kod Çözme
Alıcı
Ortak Yaşantı Alanı
Dönüt
36