Soğuk tedavisi

Soğuk tedavisi
Dr. Özcan SEYYAH
İstanbul 70. Yıl Fizik tedavi ve Rehabilitasyon Eğitim
ve Araştırma Hastahanesi





Tedavi amaçla lokal vucut sıcaklığının
düşürülmesine kriyoterapi (soğuk tedavisi)
denir
Soğuk: 18 ve altı
Serin: 18-24
Ilık: 24-33
Nötral: 33-35
Tarihçe





Hipokrat : ateşi düşürmek ve kanamayı
durdurmak
Galen: mide rahatsızlıklarını gidermek
1955 : buz imal eden makinalar
geliştirilmiş
1960: FT’de kas tonusunu azaltmak
1970: ağrı giderici olarak romatolojik
vakalarda kullanılmış
Soğuk tedavisi ( Kriyoterapi )






Cold-pack ( silika jel paketleri )
Buz torbaları ( ice bag )
Buz masajı
Spreyleme
Soğuk suya daldırma ( immersiyon )
Soğuk whirlpool
Soğuğun dokuya geçişini etkileyen faktörler:

Epidermis, dermis, yağ dokusu ve kas kalınlığı

Dokunun su miktarı

Kan akımı hızı
1- İletim ( kondüksiyon )

Sıcak bölgeden soğuk bölgeye ısı iletimi
olur
Soğuk ajan ve doku arasındaki sıcaklık farkı
 Uygulama süresi
 Soğumaya başlayan alanın termal iletkenliği
 Soğuk ajanın tipi

2- Buharlaşma ( evoporasyon )

Buharlaşma ile enerji transferi




Vapokoolan spreyler kullanılır
Deri sıcaklığını 15 ‘ye kadar soğutabilir
Cilt altı ve kas sıcaklğını’da düşürür
10-15 sn analjezi sağlar
Soğuğun fizyolojik etkileri
Metabolizmanın yavaşlaması
Soğuk uygulama
hc’lerin metabolik
aktivitesi azalır
tüketimi azalır
hc enerji ve oksijen
hipoksiye direnç artar
doku hasarı azalır

Isı’da 10 derece düşme metabolizmayı %50 azaltır
Vazokonsrüksiyon
Soğuk ajan
sempatik tonus artar
ciltteki soğuk reseptörleri uyarılır
damar kas tonusunda
artma
vazokonstrüksiyon
azalır
 Kanama, ödem, şişlik azalır

damar permiabilitesi
Hunting cevabı

Soğuğun indüklediği vazodilatasyon ( akson refleksi
sonucu oluşur )
Anti enflamatuvar etki

Kutanöz vk. ve viskozitede artış
Bölgesel kan akımı
Permeabilite
Hc. İnfiltrasyonu, makrofaj aktivitesi, lizozomal
aktivite

Fagositoza etkisi
Analjezik etki



Ağrı eşiğinin yükselmesi
Sinir ileti hızında yavaşlama
Soğuğa duyarlı A-delta ve C liflerinin
uyarılması segmental düzeyde kapı
kontrol mekanizması


Suprasegmental düzeyde endorfinlerin
salınımı
İnflamatuvar reaksiyonun azalması

Spazm ve spastisite
Kas iğciği ve golgi tendon organ uyarı eşiğini
arttırır, gama lif aktivitesi azalır
relaksasyon

Ödem
Kapiller permeabilite azalır
Kan viskozitesi azalır
 Bastırma-kaldırma yöntemi ödemi azalmada daha
etkili

Eklem sertliği
Sinovyal sıvı viskositesi artar
Doku elastisitesi azalır
Soğuk uygulamanın
endikasyonları








Akut ve subakut inflamasyon
Akut/Kronik ağrı
Tendinit, tenosinovit, bursit, kapsülit
Akut travma ( sprain, ödem-72 st )
Myofasial ağrı
Musküler spazm
Spastisite
Ortopedik operasyon sonrası
Soğuk uygulamanın
kontrendikasyonları




Soğuk duyarlılığı, soğuk ürtiker, Reynoud
sendromu, vaskülit, soğuk agglütinasyonu
Duyu bozuklukları
Kalp veya pulmoner problemler
Koruyucu duyunun kaybolduğu durumlar,
bilişsel fonksiyon kaybı, iletişim bozukluğu
(dikkatli uygulanmalı)

Dolaşım bozukluğu
Cold back



Su emdirilmiş silika jeli plastik
torbalara konularak kullanılır
0-8 dereceye kadar soğutabilir
Uygulama


Hastanın toleransına bağlı olarak
kuru veya ıslak havlu üzerinden
kullanılır
Tedavi süresi 15-20 dk dır
Buz torbaları ( ice bag )

Özellikle akut yaralanmalarda
kullanılır

Yaralanma sonrası ağrı ve ödem’de
etkili

Tuzlu sudan elde edilmiş buz
parçaları daha geç erir ve daha
etkilidir

Uygulama


Deriye direkt olarak ugulanabilir
Tedavi süresi: 15-20 dk
Buz masajı

Kronik yaralanma ve kas
spazmında yararlıdır

Uygulama
Uygulama alanında hiperemi
oluşuncaya kadar küçük dairesel
hareketler şeklinde yapılır
Tedavi süresi 10-15 dk veya deride
uyuşukluk hissedilene kadar (7-10
dk)
Spreyleme

Trigger noktaları, subakut veya
kronik burkulmalarda, arı
sokması, kramplarda kullanılabilir

15 ‘ ye kadar soğutabilir

Uygulama
Yüzeye 30 ‘lik açıyla 45 cm uzaktan ve
kas liflerine paralel uygulanır
Uygulama süresi 10-15 sn
SOĞUK WHIRLPOOL


Akut ve subakut durumlarda tercih
edilir
Suyun oluşturduğu türbülans masaj
etkisi yaratır (analjezi, sedasyon )



Isı: 10-18 derece
Süre: 10-20 dk
HT, Kalp hastalığı olanlarda dikkat!
Soğuk suya daldırma


Tedavi edilecek bölgenin direkt olarak
içinde buz parçaları bulunan suya
batırılmasıdır
Whirlpool’a benzer



Daha düşük sıcaklık, türbülans yok
Sıcaklık: <10 derece
Tedavi süresi: 7-10 dk
Klinik uygulama
Muskuloskelatal travmalar
İlk 72 saat içinde şişlik ve hemoraji gelişmeden
önce soğuk uygulama yapılmalıdır.
İlk gün her 2 saatte bir 20-30 dk süre ile
soğutma yapılır.
Ödem ve kanama önlenince tedaviye son
verilir. Çünkü soğuk tedavinin uzaması iyileşmeyi
geciktirebilmektedir.
Akut enflamatuvar durumlar
Akut gut ataklarında osteoartrit ve romatoid
artritin aktif dönemlerinde,tendinit,bursit,
epikondilit gibi durumlarda günde 3-4 kez 10-20
dk uygulanabilir.
Miyofasiyal ağrı sendromu
Aktif tetik nokta, hareket kısıtlılığı ve ağrıya yol
açar.
Latent tetik nokta ise hareket kısıtlılığına
neden olur ve spontan ağrı yoktur ancak
palpasyonla ortaya çıkan ağrı gözlenir.
MAS’ta en önemli tedavi yöntemlerinden biri
kasın pasif gerilmesi ve aynı anda soğuk
uygulanmasıdır.
Hemipleji, parapleji, tetraplejide
spastisitenin azaltılması ve kasın yeniden
eğitilmesi amacı ile kullanılabilir.
Böylece istemli kas kasılmaları
kolaylaştırılmış olur
Kaynaklar
1.
2.
3.
4.
Fiziksel tıp ve rehabilitasyon: Prof. Dr. Mehmet Beyazova, Prof. Dr.
Yeşim Gökçe-Kutsal
Tıbbi rehabilitasyon: Hasan Oğuz, Erbil Dursun, Nigar Oguz
Hareket sistemi hastalıklarında fiziksel tıp yöntemleri: Prof. Dr. Hidayet
Sarı, Doç. Dr. Şansın Tüzün, Doç. Dr. Kenan Akgün
Therapeutic Modalities in Rehabilitation: William E. Prentice ; third edition
Teşekkürler...