Slayt 1

Sağlık Hizmetlerinde İletişim
ve Halkla İlişkiler
3. BÖLÜM
İletişim Türleri ve Şekilleri
www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr
İLETİŞİM TÜRLERİ
• Kullanılan kodlara göre:
Sözlü, sözsüz, yazılı ve elektronik iletişim
• Kaynak ve ortamına göre:
Kişisel, örgütsel ve kitle
• İlişkisel anlamda:
İçsel, kişilerarası, grup ve kitle iletişimi
• Toplumsal ilişkiler sistemine göre:
Kişilerarası, grup, örgütsel ve toplumsal iletişim
www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr
İLETİŞİM TÜRLERİ
• Grup ilişkilerinin yapısına göre:
Formel, informel, dikey ve yatay iletişim
• Kullanılan kaynaklara göre:
Görsel, işitsel, telekomünikasyon ve kitle iletişimi
• Zaman ve mekana göre:
Yüz yüze ve uzaktan iletişim
www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr
Sözlü İletişim
Sözlü iletişim, konuşma dili olarak da adlandırılır.
Sözlü iletişim; yüz yüze görüşmeler, toplantılardaki
konuşmalar, brifingler, halka hitaplar, sözlü sunumlar,
telefonla yapılan görüşmeler, eğitim kursları,
konferanslar, resmi konuşmalar gibi çeşitli biçimde
kurulur.
Sözlü iletişim, yüz yüze interaktif biçimde olabileceği
gibi, telekomünikasyon araçları aracılığıyla da olabilir.
www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr
Sözlü İletişim
Sözlü iletişim “dil” ve “dil ötesi” olmak üzere iki kısma
ayrılır.
Dil ile iletişimde kişilerin “ne söyledikleri”, dil ötesi
iletişimde ise “nasıl söyledikleri” önemlidir.
Dil ötesi, iletişimde bulunanların seslerinin niteliği ile
ilgilidir. Sesin tonu, sesin hızı, tonlama, sesin şiddeti,
hangi kelimelerin vurgulandığı, duraklamalar ve benzeri
özellikler dil ötesi iletişim kapsamında
değerlendirilmektedir.
www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr
Sözlü İletişim
Sözlü iletişimde etkinlik bakımından sesin büyük bir
önemi vardır.
Ses insanın tutumunu, duygularını ve iç dünyasını
yansıtır ve insanın iç dünyasının aynasıdır.
Sesli anlatımın başlıca öğeleri; ses hacmi, ses perdesi,
tonlama, kalite, hız, lehçe ve stildir.
Bu unsurlar etkin iletişim için başarılı bir şekilde
kullanılmalıdır.
www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr
Sözlü İletişim
Sözlü iletişimin avantajları:
Sözlü iletişimde verilen mesajın anlaşılma derecesi
denetlenebilir.
Sözlü iletişimde soru sorulabilir.
Sözlü iletişimde sorulara verilen cevaplar kontrol
edilebilir.
Sözlü iletişimde anlaşılamayan bir konu varsa anında
açıklık getirilebilir.
Sözlü iletişimde eşzamanlı olarak geribildirimde
bulunulur.
www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr
Sözlü İletişim
Sözlü iletişimin dezavantajları:
 Sözlü iletişimde, söylenen bir kelimenin yazıyla ifade
edilen bir kelimeye oranla yanlış anlaşılma ihtimali
daha yüksektir.
 Planlar, politikalar ve stratejilerle ilgili kalıcı ve uzun
süreli iletişimler için sözlü iletişim uygun bir iletişim
yöntemi değildir.
 Sözlü iletişimde alınan mesaj, zamanla ya tamamen
ya da kısmen unutulur veya değişikliğe uğrar.
www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr
Sözsüz İletişim
İkincil iletişim biçimidir.
Jestler, hareketler, materyal kullanımı, zaman ve
mekan kullanımı sözsüz iletişimin önemli
unsurlarıdır.
Karşılıklı konuşmalarda mesajın %35’i sesli, %65’i
ise sessiz kanallarla iletilmektedir.
www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr
Sözsüz İletişim
Sözsüz iletişimi kendi içerisinde aşağıdaki gibi
sınıflandırabiliriz:
Vücut hareketleri,
Mesafe
Koku
Dokunma
Elbise ve aksesuar
www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr
Sözsüz İletişim
İnsanlar genellikle üç biçimde sözsüz iletişim
kurarlar:
1)Mekan kullanımı (statü kaynağı olarak
gösterişli odalar)
2)Beden dili (göz bebeğinin büyüyüp küçülmesi)
3)Dilin kullanış biçimi (ses tonu).
www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr
Sözsüz İletişim
Sözsüz iletişimin özellikleri:
Sözsüz iletişim etkilidir.
Sözsüz iletişim duyguları belirtir.
Sözsüz iletişim çift anlamlıdır.
Sözsüz iletişim belirsizdir.
Sözsüz iletişim iletişimsizliği ortadan kaldırır.
www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr
Sözsüz İletişim
Sözsüz iletişimin özellikleri:
Duyguları coşkun biçimde dile getirme
İnsan ilişkilerini tanıma
Sözel içerik hakkında bilgi verme
Güvenilir iletiler sağlama
Kültüre göre biçimlenme
www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr
Sözsüz İletişim
Yöneticiler kurumlarda üç tür sözsüz iletişim
kurmaktadırlar:
İmaj
Mekan kullanımı
Beden dili
www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr
Yazılı İletişim
Yazılı iletişim, bireyler ve gruplar arasındaki iletişimden
ziyade örgütsel iletişimde büyük bir öneme sahiptir.
Yazılı iletişim; mektuplar, kısa notlar, tutanaklar,
makaleler, basın bildirileri ile bilgisayar ağı gibi bir
elektronik ortamda gönderilen çeşitli yazılı mesajları
içerir.
Bunların yanında yazılı iletişim; araştırma raporları,
muhasebe raporları, yıllık raporlar gibi kurumsal
faaliyetlerin sonuçlarını gösteren ve alınan kararlarla
ilgili bilgilendirici raporları içerir.
www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr
Yazılı İletişim
İşletmelerde yazılı iletişimin önemi:
 Bilgi alanında artan uzmanlaşma
 Yönetsel süreçlerin her aşamasında araştırma
faaliyetlerinin artan önemi
 Yönetimin profesyonel bir uğraş alanı olarak gelişmesi
 Ekonomik yapı içerisinde bilgiye duyulan ihtiyacın
artması
www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr
Yazılı İletişim
Alıcının okuması, yorumlaması ve
cevaplandırması nedeniyle yazılı iletişim sözlü
iletişime göre daha gecikmeli olarak kurulur.
Yazılı iletişimi yeniden düzenlemek ve onu
sürekli korumak olanaklıdır.
Görüşmelerde verilen mesajların sözlü iletişimle
birlikte, çoğu kez yazılı da olmasında dikkat edilir.
www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr
Yazılı İletişim
Yazılı iletişim yöneticiler tarafından çok sık
başvurulan bir iletişim biçimi değildir; çünkü
yazılı iletişimde otorite imajı zayıftır.
Yazılı iletişim kurmak zor ve zaman kullanımı
bakımından sözlü iletişime göre bazı
dezavantajları vardır.
Yazılı iletişim, ayrıntıların önemli olduğu
durumlarda tercih edilen bir iletişim biçimidir.
www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr
İLETİŞİM ŞEKİLLERİ
İletişim şekillerini genel olarak;
– Kişinin kendisi ile iletişimi,
– Kişilerarası iletişim,
– Grup iletişimi,
– Örgütsel iletişim ve
– Kitle iletişimi
başlıkları altında incelemek mümkündür.
www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr
Kişinin Kendisi İle İletişimi
Bir bireyin dışa vurulmayacak şekilde kendi içinde
mesajlar üretmesi, iletmesi ve yorumlaması kişinin
kendisiyle iletişimidir. Kişinin kendisiyle iletişimi için
“içsel iletişim” veya “öz-iletişim” kavramları da
kullanılmaktadır.
İçsel iletişim; kişinin duygulanması, kendisinin ve
ihtiyaçlarının farkına varması, iç gözlem yapması, çeşitli
olaylardan kendine mesaj alması ya da kendine sorular
sorarak bunlara cevap üretmesi olarak tanımlanabilir.
www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr
Kişinin Kendisi İle İletişimi
Kişilik, insanları tanımlamada en önemli unsurlardan
biridir. İnsanın kişiliği “düşünsel yapı”, “duygusal yapı”
ve “amaç yapısı”ndan oluşur.
Düşünsel yapı, kişinin sahip olduğu bilgileri ve bu
bilgileri nasıl bütünleştirdiğini ifade eder.
Bir kişinin duyguları, eğilimleri, tutum ve davranışları,
görüş, düşünce ve güdüleri de duygusal yapıyı
oluşturur.
Kişiliğin üçüncü yapısını oluşturan amaç yapısı ise,
kişinin esas güdülerini sağlayan değerler dizisinden
oluşur.
www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr
Kişilerarası İletişim
Kişilerarası iletişim, iki ya da daha fazla kişi arasında
meydana gelen mesaj alışverişidir.
Bir iletişim etkinliğinin kişilerarası iletişim sayılabilmesi
için aşağıdaki faktörlerin bulunması gerekmektedir:
•Kişilerarası iletişime katılanlar belli bir yakınlık içinde, yüz yüze
iletişim halinde olmalıdırlar.
•Katılımcılar arasında tek yönlü değil karşılıklı mesaj alışverişi,
diğer bir ifadeyle çift yönlü iletişim olmalıdır.
•Kişilerarası iletişimde verilen mesajlar, sözlü ve sözsüz nitelikte
olmalıdır.
www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr
Kişilerarası İletişim
Kişilerarası iletişim yüz yüze veya kişisel iletişim
araçlarıyla gerçekleştirilen iletişim türüdür.
Kişilerarası iletişim, sözlü ve yazılı iletişim biçimde
olabilir.
Kişilerarası iletişimde temel unsurlar; kaynak, hedef,
mesaj ve mesaj alışverişinin iletişim araçlarıyla
yapılması durumunda ses ve görüntüdür.
Kişilerarası iletişim, özellikle örgütlerde örgütsel
iletişimin temelidir.
www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr
Kişilerarası İletişim
Kurumsal süreçlerde kişilerarası iletişimin önemi, tüm
etkinliklerin kısmen veya tamamen kişilerarası iletişime
bağlı olmasından kaynaklanmaktadır.
Kişilerarası iletişimin doğru ve etkin kurulması
“destekleyici iletişim” olarak tanımlanmaktadır.
Destekleyici iletişim, sadece mesajın doğru ve hızlı
iletilmesini değil, aynı zamanda kaynak ve hedef
arasında ileti değişimini, hatta geliştirilmesini
kapsamaktadır.
www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr
Grup İletişimi
İki veya daha fazla kişinin interaktif olarak
birbirlerini etkiledikleri ve birbirlerinden
etkilendikleri bir yapı olarak tarif edilen grup
iletişimi, örgüt içinde olduğu gibi örgüt dışında
oluşan informel gruplar arasında da olabilir.
Gruplarda iletişim merkezi ve merkezi olmayan
iletişim şeklinde ortaya çıkmaktadır.
www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr
Grup İletişimi
Merkezi iletişim biçiminde tek kişi, iletişim ağının
neresinde olursa olsun mesajı gönderme ve almada
anahtar rol oynamaktadır.
Merkezi olmayan iletişimde ise, iletişim ağının herhangi
bir yerinde olan kimsenin iletişimi kontrol etmesi veya
merkezi bir rol oynaması söz konusu değildir.
Merkezi olmayan iletişimde mesaj, ağlar yoluyla grup
üyeleri arasında serbestçe dolaşır. Grup üyeleri iletişim
ağı üzerinde eşit statüye ve öneme sahiptir.
www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr
Grup İletişimi
Grup iletişiminin etkinliğini artırmak için göz önünde
bulundurulması gereken hususlar:
 Grup üyesi iletişim sürecinde sözleri ağzında gevelerse, söylenen şey önemli olsa
bile söyleniş biçiminden dolayı etkisiz kalır.
 Açıklamaları ifade ediş biçimi tüm grubu kapsayacak şekilde olmalıdır. Bireysellik ön
plana çıkarılmamalıdır.
 Grup üyesi düşüncelerini ortaya koyarken, grubun diğer üyeleriyle etkileşim halinde
olmalıdır.
 Grup üyesinin düşünce ve görüşleriyle ilgili olarak söyledikleri, bir ihtiyaçla bağlantılı
olmalıdır.
 Belli bir zamanda verilen mesajlar sadece belli bir konu ile ilgili olmalıdır.
 Verilen mesajların grup üyeleri tarafından anlaşıldığından emin olmak için, konuşma
özlü ve üyelerin anlayacağı dille yapılmalıdır.
www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr
Örgütsel İletişim
Örgütsel iletişim, gündelik faaliyetlerin
yürütülmesini sağlamak ve örgütsel amaçları
gerçekleştirmek amacıyla, örgütün unsurları
arasında ve örgütle dış çevre arasında bilgi ve
düşünce alışverişidir.
Örgütsel iletişim, işletme sisteminin unsurlarını
birbirine bağlayan ve bunların kendi aralarında
uyumunu sağlayan süreçlerdir.
www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr
Örgütsel İletişim
İşletmeler bir sistemdir ve bu sistemi oluşturan
unsurların başında insan unsuru gelmektedir. Bu
çerçevede, örgütsel iletişimin ilk aşamasını
kişisel iletişim oluşturmaktadır.
Kişisel iletişim, bireyin işletme hakkındaki öznel
yargılarından oluşur ve birey bu yargıya göre
işletmeye karşı bir tutum ve davranış geliştirir.
www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr
Örgütsel İletişim
Örgütsel iletişimin ikinci aşamasını, işletmedeki
gruplar arasındaki ilişkiler oluşturmaktadır.
İşgörenler işletmede hem formel hem de
informel kanallarla birbirleriyle iletişim kurarlar.
Örgütsel iletişimin üçüncü aşamasını ise, bireyle
grup veya gruplar arasındaki ilişkiler oluşturur.
Kişiyle grup arasındaki ilişki iki biçimde ortaya
çıkar. Bunlardan biri formel gruplarla, diğeri ise
informel gruplarla bireyin ilişkisidir.
www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr
Kitle İletişimi
İletişim alanından yaşanan en önemli
gelişmelerden biri de, kitle iletişim teknolojileri
alanında yaşanan gelişmelerdir.
Kitle iletişim teknolojileri sayesinde kitleler
arasında iletişim sağlanabildiği gibi, tüm dünya
toplumları arasında da iletişim mümkün
olabilmektedir.
www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr
Kitle İletişimi
Kitle iletişiminin başarısı hedef kitlenin özelliklerine ve
beklentilerine cevap vermesine göre değişiklik
göstermektedir. Bunun için hedef kitle hakkında yeterli
bilgiye ihtiyaç bulunmaktadır.
Hedef kitlenin demografik özelliklerini bilmek, onları
tanımanın en önemli yollarından biridir. Hedef kitlenin
hangi yaş grubunda yer aldığı, sosyal statüleri, meslek
ve eğitim durumları kitle iletişiminde analiz edilmesi
gereken demografik faktörler arasında yer almaktadır.
www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr
Kitle İletişimi
Hedef kitlenin özelliklerini belirlemek için
aşağıdaki sorulara yanıt aranmalıdır:
•Hedef kitle kimdir, kimlerden oluşmaktadır, demografik
özellikleri nelerdir?
•Hedef kitlenin iletişim konusundaki inanç ve tutumları nelerdir?
•Hedef kitle konu hakkında ne düzeyde bilgi sahibidir?
•Hedef kitlenin konuya karşı ilgisi nedir?
•Hedef kitleyi dinlemeye getiren temel neden nedir?
www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr
Kitle İletişimi
Kitle iletişiminde bireyler genellikle;
•Kendilerini geliştirmek,
•Bir sorunun çözümü için gerekliyi bilgiyi öğrenmek,
•Uzmanlık bilgilerini geliştirmek,
•Bir sorunun çözümü için cevap aramak,
•Başkalarının düşünce ve görüşlerini öğrenmek veya
•Daha doğru karar vermek için bilgi toplamak gibi
amaçlarla dinleyici olurlar.
www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr
Kitle İletişimi
Kitle iletişimi sırasında konuşmacının dikkat
etmesi gereken hususlar:
Dinleyiciler yetişkin insanlardır ve kaybedecek zamanları yoktur.
Dinleyicilerin uzmanlık düzeyleri ve öğrenme amaçları birbirinden farklıdır.
Dinleyicilerin ihtiyaçlarının hızlı bir şekilde karşılanması gerekmektedir.
Dinleyiciler otoriter ifadeleri severler ancak buyurgan ifadeler olumsuz bir
etki uyandırır.
Dinleyiciler iletişim sürecinde güven verici davranışlar beklerler.
Dinleyicilerin beklenti düzeyleri yüksektir.
Dinleyiciler arkadaşça ilişkiyi tercih ederler.
www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr