Sağlık Hizmetlerinde İletişim ve Halkla İlişkiler 14. BÖLÜM Sağlık Sektöründe Halkla İlişkiler Uygulamaları www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr Kurum İçi İletişim ve Halkla İlişkiler Uygulamaları Sağlık işletmelerinde kurum içi iletişim ve halkla ilişkiler çalışmaları: • Sağlık personeli için çalışmaktan mutluluk duyulan bir çalışma ortamı yaratılması, • İşletme içi motivasyonunun sağlanması, • Tüm işgörenlerin işletme amaçlarıyla bütünleşmesinin sağlanması, • Kurumsal bağlılığın sağlanması, • Hedef kitle ile olan iletişime işlerlik kazandırılması, • Kurum içi ve kurum dışı çalışmalarla kurumsal imaj oluşturulması ya da var olan imajın güçlendirilmesi vb. aktivitelerden oluşmaktadır. www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr Kurum İçi İletişim ve Halkla İlişkiler Uygulamaları Sağlık işletmeleri kurum içi iletişim ve halkla ilişkiler faaliyetleri çerçevesinde Tıp Bayramı, Sağlık Haftası, Hemşirelik Haftası, Kanser Haftası gibi hafta ve günleri kutlamak için etkinlikler düzenlemektedirler. Bu etkinliklerde ilgili konu hakkında bilgi vermek için konferanslar, sempozyumlar ve çalıştaylar; eğlenmek, tanışmak ve kaynaşmak için yemekler, kokteyller ve eğlenceler tertiplenmektedir. www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr Kurum İçi İletişim ve Halkla İlişkiler Uygulamaları Önemli gün haftalar haricinde sağlık işletmesinde yeni bir biriminin hizmete girmesi için merkezi ve yerel yönetimlerden üst düzey kamu görevlilerinin katılımlarıyla, sağlık çalışanlarının birlikte iştirak ettiği açılış törenleri düzenlenebilmektedir. Sağlık işletmesinin hizmete giriş tarihinin yıldönümlerinde yıldönümü kutlamaları da yapılabilmektedir. Yıldönümü kutlamaları aynı zamanda sağlık işletmesinin geçirmiş olduğu aşamaları iç hedef kitleye göstermesi açısından önemlilik arz etmektedir. www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr Kurum İçi İletişim ve Halkla İlişkiler Uygulamaları Konferans, seminer gibi eğitici ve bilgilendirici etkinlikler sağlık çalışanlarının alandaki yeni gelişmeler hakkında bilgi almasını, sektördeki kişileri tanımalarını ve yöneticilerle bir arada bulunmalarını sağlamaktadır. Sağlık çalışanlarının motivasyonlarını artırmak ve yarışma heyecanlarını dinamik tutmak için resim, şiir, futbol ve fotoğraf gibi kurum içi halkla ilişkiler etkinlikleri düzenlenebilir. Bu tür etkinlikler sağlık işletmesinde ekip ruhunun gelişmesine katkı sağlamaktadır. www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr Kurum Kimliği Oluşturmaya Yönelik Uygulamaları Sağlık işletmeleri aynı işlemi farklı hizmet anlayışı, teknoloji ve imajla sunarlar ki bu değişiklikler, bir sağlık işletmesinin rakiplerinden farkını ortaya koyar. Teşhis ve tedavi işlemleri hemen hemen bütün sağlık işletmelerinde aynı olmakla birlikte; kullanılacak teknolojinin farklı olması yanında, hastanın karşılanması, hastanın kabulü, personelin hitabeti ve yaklaşımı vb konular sağlık işletmeleri arasındaki farkları oluşturmaktadır. www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr Kurum Kimliği Oluşturmaya Yönelik Uygulamaları Vatandaşların hastane tercihinde etkili olan faktörlerin başında “iyi ve başarılı bir kurum imajının olması” gelmektedir. Bunun yanı sıra tanıdık tavsiyesi, kamuoyunda prestijinin olması, ulaşım kolaylığı ve ekonomik açıdan cazip olması da hastane tercihinde göz önünde bulundurulan faktörlerdir. www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr Kurum Kimliği Oluşturmaya Yönelik Uygulamaları Kamuoyunda ve hedef kitlede olumlu bir kurum imajı oluşturmak için sağlık işletmelerinin dikkat etmesi gereken hususlar: Temizlik Personel Ulaşım kolaylığı Randevu sistemi Fiziki ve mimari yapısı Hızlı teşhis ve tedavi Bina içi yönlendirme levhaları Teşhis ve tedavi hakkında bilgilendirme Danışma birimi SGK ve özel sigorta şirketleri ile anlaşma Muayene odaları Toplumda saygın ve iyi bir imaj Hasta odaları Toplum yararına faaliyetler düzenleme Bekleme alanları Hastalara toplum içinde prestij sağlama Medyada yer alma www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr Kurum Kimliği Oluşturmaya Yönelik Uygulamaları Kurumsal kimliğin ilk şartı kurumsal dizayndır. Kurumsal dizayn çalışması yapacak sağlık işletmesi, rekabet içerisinde bulunduğu rakiplerine göre farklılaşabilmek, bilinirliğini artırmak ve imaj oluşturmak için, öncelikle kendine has markasını yaratarak işe başlamalıdır. Bu amaçla akılda kalıcı, telaffuzu kolay, dikkat çekici, vermiş olduğu hizmetle örtüşen ve yaratılmak istenen imajla doğru orantılı olan bir marka ismi seçmelidir. www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr Kurum Kimliği Oluşturmaya Yönelik Uygulamaları Kurumsal dizaynı oluşturan bir diğer unsur iletişim dizaynıdır. Bu kapsama, sağlık işletmelerinin iletişimde kullanmış oldukları tüm görsel malzemelerdeki bütünlük girmektedir. Bunun için sağlık işletmesinin kullanmış olduğu renk, logo, işaret, slogan, yazı karakteri ve şablonu sağlık işletmesinin basılı malzemelerinin fiziki tasarımlarında bir bütünlük oluşturacak şekilde yer almalıdır. www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr Kurum Kimliği Oluşturmaya Yönelik Uygulamaları Kurumsal kimliği oluşturan bir diğer unsur, kurumsal iletişimdir. Sağlık işletmelerinin kurumsal iletişimi içerisine; hastalarla tedavi sonrası iletişim-takip, randevu sistemi, hastaların “hasta hakları” hususunda bilgilendirilmesi, sağlık işletmesi içinde bölümlere ulaşım, hasta bilgilerinin gizliliği ve mahremiyete uyma, sağlık işletmesinin halka yönelik eğitim çalışmaları düzenlemesi, verilen sözlere sadakat, yöneticilerinin kendi çalışanları ile iletişimi, hastalara hekim seçme hakkı verilmesi gibi konular girmektedir. www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr Medya İlişkileri Uygulamaları Toplumun hemen her kesimine hizmet sunan sağlık işletmeleri çok geniş hedef kitleye sahip oldukları, toplumu ilgilendiren sağlıkla ilgili konularda açıklama yaptıkları, yaralanma ve ölümle sonuçlanan kazalarla ilgili olayların yaşamsal boyutu hakkındaki kamuoyu ve basın açıklaması yaptıkları için medya ile ilişkilerini en üst seviyede tutmak durumundadırlar. www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr Medya İlişkileri Uygulamaları Özellikle salgın hastalık riskinin arttığı zamanlarda, yaralanma ve ölümle sonuçlanan büyük kazalarda ve üst düzey bürokratların ve siyasetçilerin sağlık durumlarıyla ilgili açıklamaların gerekli olduğu ortamlarda medyanın en fazla dikkat kesildiği yerler sağlık işletmeleridir. Çünkü bu türden olaylar kamuoyunun merak ettiği ve bilgi almak istediği olaylardır. www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr Medya İlişkileri Uygulamaları Sağlık işletmelerinde medya ilişkileri, genellikle hastane yönetiminin belirlemiş olduğu üst yöneticiler ve halkla ilişkiler birimince yürütülmektedir. Bu durum hastane adına tek sesliliği ve tek merkezliliği sağlarken, medya açısından da güvenilir ve doğru habere ulaşmayı sağlamaktadır. Sağlık işletmelerinde halkla ilişkiler ve dolayısıyla medyayla ilişkileri yürütecek kişilerin belli bir düzeyde sağlık bilgisine ve halkla ilişkiler bilgisine sahip olması gerekmektedir. www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr Kurumsal Reklam Uygulamaları Sağlık işletmelerinin kendilerini ifade edebilme imkânlarının diğer sektörlerde faaliyette bulunan işletmelere göre daha sınırlı boyutta olması, kurumsal reklam uygulamalarının önem kazanmasında büyük paya sahiptir. Diğer işletmeler reklam yapabilme, fiyatta ve kalitede rekabete girişebilme, çeşitli pazarlama faaliyetlerine girişebilme imkânına sahipken, sağlık işletmelerinin bu imkânları bulunmamaktadır. www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr Kurumsal Reklam Uygulamaları Sağlık hizmetlerinin tanıtılması ve reklamının yapılması, Tababet ve Şuabatı San'atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun, Türk Tabipleri Birliği Kanunu, Tıbbi Deontoloji Nizamnamesi, Hekimlik Meslek Etiği Kuralları, Türk Tabipleri Birliği Disiplin Yönetmeliği, Özel Hastaneler Yönetmeliği ve Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelikle engellenmektedir. www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr Kurumsal Reklam Uygulamaları Sağlık hizmetlerinin normal reklamlarında yaşanan bu türden kısıtlamalardan sonra, karşılaşılan birçok sorunun üstesinden gelebilmek ve krizleri aşabilmek için kurumsal reklamcılık sağlık kuruluşlarının en önemli iletişim aracı haline gelmektedir. Hedef kitleye ulaşmak için medyada yer almak isteyen sağlık işletmeleri basın bülteni sunmak haricinde ücretini ödeyerek yerini, zamanını, büyüklüğünü, tekrarını ve şeklini kendilerinin belirlediği kurumsal reklamcılık çalışmalarına yönelirler. www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr Sosyal Sorumluluk Uygulamaları Sağlık işletmeleri herhangi bir ticari işletmeye göre farklı özelliklere sahip işletmelerdir. Hizmet üretme yapısı ve üretilen hizmetin türü bu farklılığın temel nedenini oluşturmaktadır. Ortaya çıkan farklılıklar, halkla ilişkiler çalışmalarında da kendisini gösterdiğinden sıradan bir işletmede uygulanabilen halkla ilişkiler çalışmaları ve çeşitliliği sağlık işletmelerinde uygulanamamaktadır. www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr Sosyal Sorumluluk Uygulamaları Sağlık işletmelerinin taşıdığı farklı özellikler, onları sosyal sorumluluk uygulamalarında seçici davranmaya itmektedir. İmkanları ölçülerinde yapabildikleri, işletmeye ve topluma fayda kazandırdıkları en temel sorumluk çalışması, sağlıkla ilgili olanlardır. Sağlık işletmeleri, sağlıkla ilgili sosyal sorumluluk kapsamında toplumun bilinçlendirilmesi için kampanyalar düzenleyebilmekte, sağlık taramaları yapabilmekte, salgın ve ölüm riski olan hastalıkların tespiti için laboratuar hizmetleri verebilmektedir. www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr Sosyal Sorumluluk Uygulamaları Sağlık işletmeleri tarafından uygulanan diğer sosyal sorumluluk uygulamaları çevreyle ilgili sorumluluk ve temel insan ihtiyaç ve arzularıyla ilgili sorumluluklardır. Bunlardan çevreyle ilgili sorumluluk, sağlık kuruluşlarının çevreye duyarlı olması, doğal yaşamın korunması, tıbbi atık bırakılmaması, küresel ısınma ve çevre felaketlerinden insan sağlığının korunması gibi etkinliklerden oluşmaktadır. www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr Sosyal Sorumluluk Uygulamaları İçinde faaliyette bulundukları topluma karşı sorumluluklarını yerine getirmek isteyen sağlık işletmeleri sosyal sorumluluk çalışmaları kapsamında değişik etkinliklere yönelirler. Bunda iki tür amacı gözetirler. Birincisi, toplumun ihtiyacı olan alanlara katkıda bulunmak; İkincisi ise, katkıda bulunduğu alanlar üzerinden kendisine olumlu imaj ve sempati sağlamaktır. www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr Sponsorluk Uygulamaları Sağlık işletmelerinde yapılan sponsorluk faaliyetleri daha çok işletmeye yönelik sempatinin, olumlu imajın, işletmenin toplumsal kabulünün, işletmenin hedef kitlesiyle karşılıklı güveninin ve karşılıklı iletişiminin sağlanması amacını taşırken; sağlık işletmesinin tanınırlığının artması nedeniyle dolaylı olarak reklamında ve pazarlamasında da katkı sağlaması amacını taşımaktadır. www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr Sponsorluk Uygulamaları Sponsorluk, sağlık işletmelerinin reklam yapma ihtiyacını karşılamaya yönelik en önemli uygulamalardan birisidir. Sağlık işletmelerinin en çok yöneldikleri sponsorluk faaliyeti ise genellikle spor sponsorluğudur. Sağlık işletmelerinin spor sponsorluğuna yönelmelerinin temel nedenleri, insanların ve medyanın spor etkinliklerine göstermiş oldukları yoğun ilgi ile spor etkinliklerinin “sağlıklı yaşam” anlayışına eş değer olmasında yatmaktadır. www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr Sponsorluk Uygulamaları Sağlık işletmeleri vermiş oldukları sponsorluk desteği karşılığında, reklam panolarında isimlerinin yazılmasını, medyaya düzenlenen basın toplantılarındaki mekanda isimlerinin ve logolarının yer almasını, sahada veya yarışma alanında işletmenin isminin ve logosunun yer aldığı ambulansının hizmet vermesini, görev yapacak sağlık personelinin kuruluşun isminin, logosunun ve renginin yer aldığı kıyafetleri giymesini ve araç gereçte işletme isim ve logosunun yer almasını isteyebilmektedirler. www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr Lobicilik Uygulamaları Sağlık işletmelerinin yapmış olduğu lobicilik faaliyetleri daha çok sessiz ve gürültüsüz bir şekilde, kamuoyuna mal edilmeden, doğrudan lobicilik şeklinde yapılmaktadır. Sağlık işletmelerinin maddi gücünün birçok sektöre göre daha iyi durumda olması; doktor, hemşire, ebe gibi eğitimli mesleklerin istihdamının sağlanmış olması ile nüfuzlu çevrelere ulaşmada sıkıntı yaşanmaması doğrudan lobiciliğin nedenleridir. www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr Lobicilik Uygulamaları Endüstri işletmeleri gibi birbirlerinden farklı alanlarda faaliyet göstermeyen; girdisi, çıktısı ve pazarı aynı olan sağlık işletmeleri, neredeyse aynı ortak sıkıntı ve mağduriyetleri yaşamaktadırlar. Bu nedenle; tüm lobilerin birbirleriyle etkileşim içerisinde bulunduğu, birbirlerini bilgilendirdiği, ortak stratejilerin geliştirildiği ve güç birliğinin yapıldığı kolektif lobiciliğe de yönelmektedirler. www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr Lobicilik Uygulamaları Özellikle hükümetin sağlık politikasının belirlenmesinde ve sağlıkla ilgili düzenlemelerin yapılmasında güç birliği yapmayı daha uygun bulmaktadırlar. Bu nedenle sağlık işletmeleri bireysel lobicilik çalışması yapmak yerine, Özel Hastaneler ve Sağlık Kuruluşları Derneği gibi üst dernekler ve birlikler aracılığıyla lobicilik faaliyeti yapmayı daha uygun bulmaktadırlar. www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr Lobicilik Uygulamaları Yüksek düzeyde lobicilik, sağlık işletmeleri açısından mümkün olan bir lobicilik çeşididir. Sağlık işletmelerinin sahiplerinin ve yöneticilerinin üst düzey bürokratlarla, yargı mensuplarıyla ve seçilmişlerle (milletvekilleri/bakanlar, il genel meclis üyeleri, belediye meclis üyeleri ve belediye başkanları) ilişki içerisinde olmaları birçok sorunu hiç gündeme taşımadan çözebilmelerine imkân tanımaktadır. www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr Lobicilik Uygulamaları Bilgi lobiciliği de, sağlık işletmelerinin sıklıkla kullanmış olduğu bir lobicilik çeşididir. Buna göre alınacak veya alınması istenen bir kararın sonuçları, araştırma bulgularıyla, istatistikî verilerle, ülkeden veya dünyadan örneklerle ortaya konulmaktadır. Söz konusu durumun gerçekleşmesi/gerçekleşmemesi halinde sonuçlarının neler olacağı verilerle desteklenerek savunulan konuya uygun hale getirilmektedir. www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr Kriz Yönetimi Uygulamaları Sağlık işletmelerinde teşhis ve tedavi hizmeti sunumu sırasında birtakım olumsuz gelişmeler de yaşanabilmektedir. Yanlış teşhis ve tedavi sonucu hastanın zarar görmesi, hastane enfeksiyonları, yataktan düşme, yangın, su basması, elektrik kesilmesi dolayısıyla ameliyatların durması veya ertelenmesi gibi olumsuz gelişmelerin yaşanabilmesi ihtimali, sağlık işletmelerinde kriz yönetimini daha önemli bir konu haline getirmektedir. www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr Kriz Yönetimi Uygulamaları Çalışanların olumsuz tavır ve davranışlarda bulunması, sağlık işletmesinin ekonomik durumunun kötüleşmesi, sağlık işletmesi aleyhindeki asılsız söylentiler, işten çıkartmalar gibi nedenler krizin çıkmasını tetikleyebilirlerken; sağlık işletmelerinin medya açısından haber değeri taşıması da krizin boyutunu artıran önemli bir etkendir. www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr Kriz Yönetimi Uygulamaları Krizleri atlatabilmenin ilk koşulu, kriz planının yapılması ve kriz anında ortaya çıkabilecek iletişim probleminin çözümüdür. Kriz planında “Kriz Komitesi”nin belirlenmesi ise önemli bir gerekliliktir. Kriz komitesinin işlevleri: 1) İşletme içi ve işletme dışı kuruluşlar ile işbirliği içinde etkin planlar oluşturmak, 2) Kriz planlarını yılda en az bir kez tatbikat yoluyla sınama ve geri bildirimler doğrultusunda planları revize etmek, 3) Gerektiği zaman planları uygulamak ve yönetmek, 4) Konu ile ilgili eğitim faaliyetlerini planlamak, örgütlemek ve geri bildirimi almak. www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr Kriz Yönetimi Uygulamaları Kriz planında yer alması gereken hususlar: Kriz durumunda ilk yapılması gerekli işlem rutin teşhis ve tedavi sisteminin terk edilmesidir. Önemli tesis, tıbbi cihaz ve girdilerin korunması ve yedeklenmesi yapılmalıdır. Kriz yönetim planında, hangi durumlarda kurulacak kriz merkezinde görev alacak personel isimleri (ve yedekleri) yetki ve sorumlulukları ile hangi sürede, nerede hazır bulunacaktan tanımlanmalıdır. Hastane kayıt sistemi oluşturulmalıdır, tüm hastaların bilgileri buraya kayıt edilmelidir. Binaların krokileri kriz merkezinde ve kriz planının ekinde hazır bulundurulmalıdır. www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr Kriz Yönetimi Uygulamaları Diğer hastanelerle ve sağlık kurum, kuruluş ve meslek örgütleri ile hangi durumlarda, ne türlü bir işbirliği yapılabileceğine yönelik olarak bir yardım işbirliği protokolü hazırlanmalıdır. Hastanenin en güvenli bir bölgesinde sığınak yapılmalıdır. Bu sığınakta her türlü ihtiyaç malzemesi hazır bulundurulmalı, periyodik olarak kontrol edilmelidir. Olağan dışı durumlarda bir diğer önemli konu medya ile ilişkilerin düzenlenmesidir. Kriz planında medya ilişkileri düzenlenerek kriz komitesi bu amaçla bir “basın sözcüsü” belirlemelidir. Olağan dışı durumlarda kullanılmak üzere Personel Bilgi Formu hazırlanarak, bu bilgiler kriz merkezine periyodik olarak bildirilerek her an kullanıma hazır tutulmalıdır. Olağan dışı durumlarda telefonların kullanım dışı kalabileceği düşünülerek; radyo, telsiz ve bilgisayar ağıyla dışarıyla haberleşme olanakları önceden hazırlanmalıdır. Hastaneye gelen hastalar için triaj alanı oluşturularak krokisi plana eklenmelidir. www.hkirilmaz.sakarya.edu.tr