CUMHURİYET ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ DERS BİLGİ FORMU Bölüm Hemşirelik Yıl/yarıyıl III.Yıl / Güz Yarıyılı Dersin adı Sağlık Durumunda Bozulma ve Bakım-II Ders düzeyi (önlisans, lisans,vb) Lisans Dersin türü (Z/S) Zorunlu Dersin dili Türkçe Kodu HEM 3009 T+U saat 14+14 Kredi 21 AKTS --- Varsa ön koşul dersleri Sağlıklı Yaşam Süreci I, Biyolojik Bilimler I, Sağlıklı Yaşam Süreci II, Biyolojik Bilimler II(I.Yıl), E-posta: Tel No: Dersin Koordinatörü Dersi Veren (ler) Dersin amacı Dersin Öğrenim Hedefleri Bu ders öğrencinin; erişkin bireyde sık görülen dahili ve cerrahi hastalıkların fizyopatolojik sürecini, önemli belirti - bulgularını, tanılama ve girişimsel yöntemlerini, komplikasyonlarını ve tıbbi tedavi ilkelerini kavramasına ve dünyada, ülkemizde ve yaşadığımız bölgedeki önemli dahili- cerrahi sorunları yaşayan bireyleri fonksiyonel sağlık örüntülerine göre değerlendirerek bütüncü, sistematik ve bilimsel bakım anlayışı doğrultusunda hasta bireyin hastane - evde bakımında ve rehabilitasyonunda uygun hemşirelik aktivitelerini planlaması, uygulaması ve değerlendirmesine, bunları yaparken hemşirenin bakım verme, eğitim, danışmanlık rollerini geliştirmesine odaklanır. Erişkin alanı hastalıklarını tanıyarak, erişkinde görülen dahili ve cerrahi sorunların farkında olması Erişkinde görülen akut hastalık durumunda; ilk yardım, acil yardım ve yoğun bakım ilkelerine uygun hemşirelik yaklaşımlarını açıklaması Kronik hastalıkların birey, aile ve toplum üzerindeki etkilerini analiz ederek hastalıkların yönetiminde rehabilitasyon ve evde bakımın önemini kavraması, Hastalıkların yönetiminde primer, sekonder ve tersiyer koruma stratejileri doğrultusunda planlamalar yapması Hasta bakımında ortaya çıkan etik sorunları analiz ederek, bakımı insan - hasta hakları, etik ilkeler ışığında değerlendirmesi Yetişkin eğitimi ilkeleri doğrultusunda, hasta gereksinimlerine yönelik spontan ve planlı öğretim yapması, Yetişkin hastada görülen dahili-cerrahi hastalıkları; fizyopatolojik süreciyle açıklayarak, önemli belirti ve bulgularını, komplikasyonlarını ve tıbbi tedavi ilkelerini açıklaması, Dahili ve cerrahi hastalığı olan bireyi fonksiyonel sağlık örüntüleri doğrultusunda değerlendirerek, uygun hemşirelik tanıları geliştirmesi, etkin hemşirelik bakım girişimleri planlaması, uygulaması ve değerlendirmesi, Dünyada, ülkemizde ve yaşadığımız bölgedeki en önemli sağlık sorunlarını tanıması ve hemşirelik hizmetlerinin etkinliğini analiz ederek, çözüm önerileri geliştirmesi Dünyada, ülkemizde ve yaşadığımız bölgedeki en önemli dahili ve cerrahi hastalık durumlarını, vaka analizi yöntemi kullanarak bütüncü bakım anlayışıyla sistematik olarak ele alması, bilimsel problem çözme yöntemiyle etkin hemşirelik aktivitelerini planlaması, değerlendirmesi, Hastalıkların yönetimindeki başarı ve başarısızlıklarda sağlık sistemi ve hemşirelik hizmetlerinin etkinliğini analiz ederek, çözüm önerileri geliştirmesi. Öğretim sistemi Örgün Eğitim DERS PROGRAMI İçerik DERSIN TANITILMASI BÖLÜM I SAĞLIĞIN ALGILANMASI ve YÖNETİMİ ERIŞKIN SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI Erişkin sağlığı, erişkin alanı hastalıkları Dahili-cerrahi hemşireliği Erişkinin dahili ve cerrahi sorunlarının tanıtımı KRONİK HASTALIKLAR ve YÖNETİMİ -Kronik hastalıkların özellikleri, seyri ve evreleri -Kronik hastalıkların birey, ail eve toplum üzerine etkileri -Kronik hastalıklardan korunma ve hemşirenin rolü REHABİLİTASYON -Rehabilitasyon kavramı, amacı/önemi, çeşitleri -Rehabilitasyon hemşireliği EVDE BAKIM -Evde bakım kavramı, amaçları, temel ilkeleri, yararları -Evde bakım hemşireliği KLİNİK ETİK ve HASTA BAKIMINDA ETİK YAKLAŞIM -Klinik etik ve hemşirelik -Hasta bakımında etik ilkeler, etik dışı uygulamalar HASTA EĞITIM SÜRECI -Hemşirenin eğitici rolünün önemi (ön bilgi) -Hasta eğitiminin özellikleri -Hasta eğitimini etkileyen faktörler - Öğrenme Hedeflerinin Belirlenmesi -Hasta Eğitiminde Tanılama, Planlama -Hasta Eğitiminde Uygulama, Değerlendirme - Hasta Eğitim Süreci -Hasta eğitiminin özellikleri -Hasta eğitimini etkileyen faktörler EPİDEMİYOLOJİNİN KULLANIM ALANLARI - Epidemiyoloji kavramı ve kullanım alanları -Ülkemizde ve dünyadan hastalıklara yönelik epidemiyolojik çalışmalarla ilgili örnekler PERİOPERATİF HASTA VE BAKIMI AMELİYAT ÖNCESİ (PREOPERATİF ) DÖNEM -Psikolojik hazırlık -Fizyolojik hazırlık -Yasal hazırlık -Ameliyat öncesi öğretim AMELİYAT SIRASINDAKİ (İNTRAOPERATİF) DÖNEM -Cerrahi ekip -Hastaya verilen pozisyonlar -Anestezi uygulaması ve hemşirenin sorumlulukları AMELİYAT SONRASI (POSTOPERATİF) DÖNEM -Ayılma ünitesinde bakım -Hastanın ayılma ünitesinden kliniğe gönderilmesi -Ameliyat sonrası klinikte bakım -Ameliyat sonrası komplikasyonlar -Taburculuk BÖLÜM II: BESLENME VE METABOLİZMA ÖRÜNTÜSÜ DİYABETES MELLİTUS OLGUSU - Diyabetes mellitusun tanımı, bulguları, patofizyolojisi tanı-tedavi yöntemleri, komplikasyonları -Diabetes mellitusun komplikasyonlarını önlemeye yönelik koruyucu hemşirelik aktiviteleri - Diabetes mellitusun birey ve aile üzerindeki etkileri - Diabetes mellitus olan bireyin fonksiyonel sağlık örüntüleri modeline göre tanılanması - Diabetes mellitus olan bireyin sorunlarının çözümüne yönelik etkin hemşirelik aktivitelerinin planlanması, uygulanması, değerlendirilmesi AKUT BATIN OLGUSU -Akut karın olgusunun tanımı, nedenleri, bulguları, tanı-tedavi yöntemleri -Akut karın sorunu olan bireye acil olarak yapılması ve yapılmaması gereken girişimler -Akut karında tanı tedavi sürecinde hemşirenin danışmanlık, araştırıcı ve eğitici rolü -Akut karın sorunu olan bireyin yaşayacağı sorunlara yönelik hemşirelik girişimleri -Sıvı-elektrolit ve asit- baz dengesizliklerinin nedenleri - Sıvı-elektrolit ve asit- baz dengesizliğini önlemeye yönelik hemşirelik girişimleri ERİŞKİNİN BESLENME ve METABOLİZMA İLE İLGİLİ EN SIK GÖRÜLEN DİĞER HASTALIKLAR -Peptik ülser - Metabolik Sendrom ve obesite - Hipotroidzm/Hipertroidzm)/Guatr - Tiroidektomi - Herniler -Hemoroidler -Kist Hidatik -Safra taşları/ kolesistektomi -Batın travmaları ve ilk ve acil yardım ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM HASTANE ZİYARETİ SUNUMU (Beslenme ve metabolizma örüntüsüne yönelik tanılayıcı ve girişimsel tekniklere ilişkin (laboratuar: Endoskopi,Nükleer tıp ,Hormon lab.OGTT,parasentez) BÖBREK YETMEZLİĞİ -Böbrek yetmezliğinin nedenleri, bulguları, patofizyolojisi, tanı-tedavi yöntemleri, komplikasyonları - Kronik böbrek yetmezliğinin komplikasyonlarını önlemeye yönelik koruyucu hemşirelik aktiviteleri -Kronik böbrek yetmezliğinin birey ve aile üzerindeki etkileri -Kronik böbrek yetmezliği olan bireyin fonksiyonel sağlık örüntüleri modeline göre hemşirelik bakımı - Diyaliz tedavisi (Hemodiyaliz,Peritondiyalizi) BÖLÜM 3:AKTİVİTE EGZERSİZ ÖRÜNTÜSÜ KOAH OLGUSU - KOAH’ın nedenleri, bulguları, patofizyolojisi, tanı-tedavi yöntemleri, komplikasyonları - KOAH’ın komplikasyonlarını önlemeye yönelik koruyucu hemşirelik girİşimleri -Astım nöbeti yaşayan bireye yapılacak acil girişimler, - KOAH’ın birey ve aile üzerine etkisi - KOAH’ı olan bireyin fonksiyonel sağlık örüntüleri modeline yönelik hemşirelik bakımı - Kalp yetmezliği -Pnömoni HEMOPNÖMOTORAKS OLGUSU Gögüs travması ve ilk yardım Gögüs tüpleri ve plevral drenaj Torasente, torakotomi Kanama ve boğulmalarda ilk yardım Göze, burna ve kulağa yabancı cisim kaçması Yabancı cisim aspirasyonları Heimlich manevrası ARITMILER -Aritmilerin etyolojik faktörleri,patofizyolojisi, belirti ve bulguları, komplikasyonları - Aritmili bireyin hemşirelik bakımı. HIPERTANSIYON - Hipertansiyonun etyolojik faktörleri, belirti-bulguları, tanı-tedavi yöntemleri - Hipertansiyonlu bireyin hemşirelik bakımı ANEMILER - Anemilerin belirti-bulguları, tanı-tedavi yöntemleri, hemşirenin rolünü - Anemili bireyin hemşirelik bakımı KORONER ARTER HASTALIĞI ve AÇIK KALP AMELİYATI -Aterosklerozun fizyopatolojisi -KAH’ın kontrol edilebilen ve kontrol edilemeyen risk faktörleri - Anjina pektorisin nedenleri, bulgularını, tanı-tedavi yöntemleri, komplikasyonları ve patofizyolojisi - Anjina pektorisli bireyin hemşirelik bakımı -Akut Myokard İnfarktüsünün nedenleri, bulguları, tanı-tedavi yöntemleri, komplikasyonları, patofizyolojisi - Akut Myokard İnfarktüsü geçiren bir bireyde yapılması gereken ilk yardım uygulamaları - Akut Myokard İnfarktüsünün komplikasyonlarını önlemeye yönelik koruyucu hemşirelik girişimleri KARDIYO PULMONER RESÜSITASYON (CPR ) -Kardiopulmoner resüstasyon ilkeleri -Kkardiopulmoner resüstasyonda hemşirenin sorumlulukları Temel kardiak yaşam desteği ve ileri yaşam desteği CPR UYGULAMASI (Hemşirelik Beceri Lab.) DAMAR HASTALIKLARI Damar hastalıklarının sınıflandırılması -Damar hastalıklarının fizik muayenesi -Ampütasyon kavramı ve ampütasyon yapılmasını gerektiren vakalar -Ampütasyonun birey ve aile üzerindeki etkileri -Ampütasyon yapılan bireyin fonksiyonel sağlık örüntüleri göre değerlendirilmesi, etkin hemşirelik aktivitelerini planlaması, uygulaması -Ampütasyon sonrası bireyin yeni beden imajına alışması için evde bakımı VEN HASTALIKLARI Varis Derin ven trombozu Venöz yetmezlik KIRIK ve KANAMALAR -Kırık çeşitleri, bulguları, tanı ve tedavisi -Kırık, çıkık, burkulma ve incinmelerde yapılacak ilk ve acil yardım ilkeleri -Kırık, çıkık, burkulma ve incinmelerde kullanılan tespit yöntemleri -Kırık yaralanması ile ilişkili genel komplikasyonlar -Kırık iyileşmesi ve kırık yarasının iyileşmesi sırasında ortaya çıkabilecek komplikasyonları önleyecek etkin hemşirelik girişimleri -Güvenli hasta taşıma - Kanamalarda yapılacak ilk yardım ilkeleri CVP ÖLÇÜMÜ -Santral venöz kateterizasyonun (CVP) tanımı - CVP ölçümünde kullanılan araçlar ve solüsyonlar - CVP kateterizasyonu ile ilgili komplikasyonlar ve komplikasyonları önleyici hemşirelik girişimleri HASTANE ZİYARETİ SUNUMU Aktivite ve egzersiz örüntüsüne yönelik tanılayıcı ve girişimsel tekniklere yönelik(solunum fonksiyon testleri, anjiografi, kalp kateterizasyonu, PTCA , pace-maker, kemik iliği aspirasyonu v.s. ilişkin laboratuar,torasentez BÖLÜM 4: UYKU VE DİNLENME ÖRÜNTÜSÜ UYKU APNE SENDROMU - Uyku apne sendromunun etyolojik faktörleri,belirti-bulguları,tanı-tedavi yöntemleri, komplikasyonları - Uyku apne sendromlu bireyin hemşirelik bakımı BÖLÜM 5: ROL VE İLİŞKİLER ÖRÜNTÜSÜ MULTİPLE SKLEROZ (MS) MS’in bulguları, tanı-tedavi yöntemleri, komplikasyonları ve patofizyolojisi -MS’in birey ve aile üzerindeki etkileri -MS Hastalığı olan bireyin mevcut ve olası hemşirelik sorunları, sorunlarının çözümüne yönelik etkin hemşirelik aktiviteleri - MS Hastalığı olan bireyin evde bakım ve rehabilitasyon süreci- BÖLÜM 6: BİLİŞ VE ALGILAMA ÖRÜNTÜSÜ SEREBRO VASKÜLER HASTALIKLAR (SVH), SPİNAL TRAVMALAR ve YOĞUN BAKIM -Bilinç düzeyleri - Bilinç düzeyinde değişim yaşayan bireye yapılması gereken ilk yardım ilkeleri -Bilinç düzeyi değişmiş hastayı fonksiyonel sağlık örüntüleri modeline göre tanılama -Bilinç düzeyi değişmiş bireyin mevcut ve olası sorunlarının çözümüne yönelik hemşirelik aktiviteleri -Bilinç düzeyi değişmiş bireyin evde bakım süreci -Kranioserebral travma geçirmiş bireye yapılması gereken ilkyardım ilkeleri -Spinal kord travması geçirmiş bireyin hemşirelik sorunları, sorunlara yönelik girişimler ve bakımın değerlendirilmesi STOMALAR -Trakeostomi ve trakeotomi -Trakeostomi açılmasını gerektiren durumlar -Trakeostomi komplikasyonları -Trakeostomisi olan bireyin hemşirelik bakımı -Trakeostomi aspirasyonu PARKİNSON MİGREN EPİLEPSİ DİSK HERNİ HASTANE ZİYARETİ SUNUMU (Biliş ve Algı örüntüsüne yönelik tanılayıcı ve girişimsel tekniklere ilişkin laboratuar; EMG, EEG, ) Lomber ponksiyon) TRAKEOSTOMİ UYGULAMASI (Hemşirelik Beceri Lab.) BÖLÜM 7.BENLİK ve KENDİNİ ALGILAMA- KAVRAMA ÖRÜNTÜSÜ YANIK -Yanık nedenleri, risk faktörleri -Yanığın fizyopatolojisi ve gelişebilecek komplikasyonlar -Yanıkta gelişebilecek komplikasyonları önlemeye yönelik hemşirelik bakımı -Bireyin FSÖ’ye göre değerlendirilmesi -Yanığın birey ve aile üzerindeki etkisi -Yanmış bireyin rekonstriktif cerrahisi BÖLÜM 8. STRES VE BAŞ ETME ÖRÜNTÜSÜ KANSER -Onkoloji kavramI -Sık görülen kanserleri etyolojik faktörleriyle açıklaması - Sık görülen kanserlerin patofizyolojisi, belirti ve bulguları, tanı ve tedavi yöntemleri, komplikasyonları - Kronik bir hastalık olarak bireyin kanserle yaşaması için uyumunu arttırmaya yönelik hemşirelik uygulamaları -Kanserin birey ve aile üzerindeki etkileri - Kanserli bireyin öz-bakım aktiviteleri -Onkoloji Hastasında tedavi ve semptom kontrolü KOLOSTOMİLER -Kolostomi/ileostomi açılmasını gerektiren durumlar -Kolostomi irrigasyonunu genel bakım ilkeler -Kolostomili hastanın bakım ilkelerini kullanarak stoma bakımını uygulaması -Kolostomisi olan hastaların karşılaşabilecekleri fiziksel, sosyal ve psikolojik sorunlar -Kolostomisi olan hastanın eğitim gereksinimleri -Gastrostomi açılmasını gerektiren durumlar OSTOMİ UYGULAMASI (Hemşirelik Beceri Lab.) BÖLÜM 9. DEĞER VE İNANÇLAR ÖRÜNTÜSÜ PALYATİF BAKIM-HOSPİS BAKIMI -Palyatif bakım kavramı ve palyatif bakım gerektiren vakalar -Palyatif bakım amacı/ilkeleri -Palyatif bakım alanları (Hospis bakım) Palyatif bakımda hemşirenin rolü TERMİNAL DÖNEM HASTA BAKIMI -Terminal dönem kavramı -Terminal dönemde olan hastada; Fiziksel bakım Emosyonel yaklaşım Spiritüal bakım KLINIK UYGULAMA STAJI DÖNEM SONU SINAVI