KALP VE DAMAR SİSTEMİ MUAYENESİ İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ABD Çocuk Kardiyoloji Bilim Dalı Prof. Dr. Ayşe Güler EROĞLU ÖYKÜ Terleme Çabuk yorulma Sık solunum yolu enfeksiyonu Gelişememe Beslenme güçlüğü Çarpıntı Nefes darlığı Morarma Göğüs ağrısı Bayılma ÖYKÜ Hastanın tıbbi öyküsü Hastalıklar İlaçlar Doğum öncesi öykü Annenin hastalıklar (şeker hastalığı, lupus) Annenin gebelikte kullandığı ilaçlar Doğum öyküsü Erken doğum Doğum kilosu Aile öyküsü Doğuştan kalp anomalisi Ani ölüm FİZİK MUAYENE İNSPEKSİYON Genel görünüm Kromozom hastalıkları, kalıtsal ve kalıtsal olmayan sendromlar Solukluk Siyanoz Çomaklaşma (clubbing) Venöz dolgunluk Prekordiyal kabarıklık PALPASYON Nabızlar Varlığı Hızı Ritmi Dolgunluğu Göğüs Kalp tepe atımı Yenidoğan ve süt çocuklarında 4. interkostal aralığın midklavikuler hattı kestiği yerde Büyük çocuk ve erişkinlerde 5. interkostal aralığın midklavikuler hattı kestiği yerde Prekordiyal aktivite artışı Tril NABIZLARIN DOLGUNLUĞU Nabız volümünde artma Ateş, anemi, ekzersiz, trotoksikoz Nabız volümünde azalma Sol kalpte darlıkla giden hastalıklar (aort darlığı, aort kapak atrezisi ve hipoplastik sol kalp) Sıçrayıcı nabız PDA, aort yetersizliği Ekstremiteler arası nabız volüm farklılıkları Aort koarktasyonu Pulsus paradoksus Kalp tamponatı, yetersizliği konstriktif perikardit, kalp OSKÜLTASYON Kalbin hızı ve ritmi Kalp sesleri İlave kalp sesleri Üfürümler KALP SESLERİ Birinci kalp sesi (S1): mitral ve triküspidin kapanma sesi, sistolün başlangıcı Sağ dal blok ve Ebstein anomalisinde geniş çift duyulur Ateş, anemi, heyecan, trotoksikoz, kısa PR aralığı, mitral darlığında artar Uzun PR aralığı ve mitral yetersizlikte azalır İkinci kalp sesi (S2): aort ve pulmoner kapakların kapanma sesi, diyastolün başlangıcı Sağlıklı çocuklarda inspiryumda çift; ekspiryumda tek duyulur (fizyolojik çiftleşme) KALP SESLERİ S2’nin geniş çift duyulduğu durumlar Sağ ventrikül volüm yükü (ASD, parsiyel anormal pulmoner venöz dönüş vb) Sağ ventrikül basınç yükü (pulmoner darlık vb) İleti gecikmesi (sağ dal blok vb) Aort kapağının erken kapandığı durumlar (mitral yetersizlik vb) S2’nin dar çift duyulduğu durumlar Pulmoner hipertansiyon Aort darlığı S2’nin paradoksik çift duyulduğu durumlar Ciddi aort darlığı Sol dal blok KALP SESLERİ S2’nin tek duyulduğu durumlar Tek semilüner kapak (pulmoner atrezi, aort atrezisi, trunkus arteriyosus) P2’nin duyulamadığı durumlar (büyük damarların transpozisyonu, Fallot tetralojisi, ciddi pulmoner darlık) Ciddi aort darlığı Pulmoner hipertansiyon Pulmoner hipertansiyonda P2 artar, ciddi pulmoner darlık, Fallot tetralojisi ve triküspid darlığında azalır KALP SESLERİ Üçüncü kalp sesi (S3): erken diyastolde duyulan düşük frekanslı bir sestir. Diyastol başlangıcında ventrikülün hızla dolması ile oluşan titreşimler ile meydana gelir. 2-8 yaş arası çocuklarda normal bir bulgu Bol soldan sağa şant olan KKY'nde duyulabilir Dördüncü kalp sesi (S4): geç diyastolde (presistol) duyulan düşük frekanslı bir sestir. Süt çocuklarında ve çocuklarda nadir Duyulduğunda daima patolojik Ventrikül kompliyansının azaldığı durumlarda duyulabilir İLAVE KALP SESLERİ Ejeksiyon klik: S1’den hemen sonra işitilir. S1 çiftleşmesi ile karışabilir. Aort ve pulmoner kapak darlığı, aort ve pulmoner arterde genişleme Midsistolik klik: geç sistolik üfürüm olabilir. Mitral veya triküspid kapak prolapsusu Açılma sesi (opening snap): diyastolde üçüncü kalp sesinden önce işitilir. Mitral ve triküspid kapak darlığı Perikardiyal sürtünme sesi (frotman): Perikardit Perikardiyal vuru (knock): Konstriktif perikardit KALP ÜFÜRÜMLERİNİN ÖZELLİKLERİ Zamanı Yayılımı Yeri Üfürüm Şiddeti Kalite KALP ÜFÜRÜMLERİNİN ZAMANI Üfürümler Devamlı Sistolik Ejeksiyon (Diamond Crescendodecrescendo) Regürjitan (Holosistolik Pansistolik) Erken Geç Diyastolik Erken Orta Geç Sistolik ejeksiyon üfürümler (Diamond shaped, crescendo-decrescendo) Aort darlığı Pulmoner darlık Aort akım artışı Pulmoner akım artışı Sistolik regürjitan üfürümler (Holosistolik, pansistolik) Ventriküler septal defekt Mitral yetersizliği Triküspid yetersizliği Geç sistolik üfürümler Mitral kapak prolapsusu Triküspit kapak prolapsusu Erken diyastolik üfürümler (Decrescendo) Aort yetersizliği Pulmoner yetersizlik Orta diyastolik üfürümler (Akım üfürümü) ASD, VSD, PDA ve mitral yetersizlikte AV kapaklardan akım artışı sonucu Geç diyastolik üfürümler (Presistolik) Mitral kapak darlığı Triküspit kapak darlığı Devamlı üfürümler Arterlerden kaynaklananlar PDA Koroner arter fistülü Pulmoner AV fistül Sistemik AV fistül Venlerden kaynaklananlar Venöz ham KALP ÜFÜRÜMLERİNİN YERLERİ Pulmoner Aort Triküspid Mitral Aort alanı:sağ parasternal 2. interkostal aralık Pulmoner alan:sol parasternal 2. interkostal aralık Triküspid alanı: sol sternal kenar 4.-5. interkostal aralık Mitral alanı (kalp apeksi): 5.-6.interkostal aralığın orta klavikular çizgiyi kestiği yer Mezokardiyak odak (ikinci aort odağı, Erb odağı): sternum solu 3.-4. interkostal aralık KALP ÜFÜRÜMLERİNİN ŞİDDETİ Üfürümlerin şiddeti 6 dereceye ayrılırlar. 1o : Ancak güçlükle duyulabilir. 2o : Zayıftır, ancak duyulabilir. 3o : Trille birlikte olmayan, orta dereceli üfürüm. 4o : Trille birlikte olan şiddetli üfürüm. 5o:Steteskop kenarının göğüs duvarına dokundurulması duyulan üfürüm. 6o: Steteskop göğüs duvarından kaldırılsa bile duyulabilen üfürüm.