Yeni Nükleer Reaktörler: Tasarım Kriterleri Doç. Dr. Cemal Niyazi Sökmen Hacettepe Üniversitesi Nükleer Enerji Mühendisliği Bölümü Özet • Nükleer Reaktörlerin Gelişimi • Üçüncü Nesil Reaktörler • Dördüncü Nesil Reaktörler • Türkiye için Seçenekler Nükleer Reaktörlerin Gelişimi Nükleer Teknolojinin Şu Andaki Konumu İlk ticari nükleer reaktör 1950 yılında çalışmaya başlıyor. • 31 Ülkede 442 Nükleer Güç Santralı (369122GW(e)) • 12193 senelik işletim deneyimi, 51470 TW-h üretim • Nükleer reaktörler dünya elektrik üretiminin yüzde 16-17 sini karşılamakta • 284 Araştırma reaktörü 56 ülke tarafından kullanılmakta ve yaklaşık 220 reaktör de uçak gemileri ve denizaltılarda kullanılmakta. • 27 Nükleer Santral Kurulmakta Üçüncü Nesil Reaktörler: Elektrik Üretim Şirketleri Ne İstiyor • 60 yıllık tasarım ömrü • İşletme kolaylığı – 24 aylık yakıt değiştirme aralığı – Yük takibi – Yüksek kapasite faktörü • • • • • İyileştirilmiş Güvenlik Otomasyon Düşük Radyoaktivite Yayan Kaza Olasılığı Şiddetli kazalara karşı önlemler Kaza sonucunda reaktörün çevresindeki etkilerin en aza indirilmesi Üçüncü Nesil Reaktörler: Örnekler • • • • ABWR Japonya AP1000 ABD EPR Finlandiya, Fransa KSNP+ Kore Üçüncü Nesil Reaktörler: INPRO • Ekonomiklik – Enerji Maliyeti ve Yatırım Riski • Sürdürülebilir kalkınma – Çevresel Etkiler ve Kaynak Kullanımı • Güvenlik • Atıklar • Nükleer Silahların Yayılmasının Engellenmesi Dördüncü Nesil Reaktörler • Sürdürülebilir kalkınma – Temiz güvenilir enerji üretimi – Atık miktarında azaltma • Güvenlik – Güvenli üretim – Reaktör kor erimesi çok düşük olasılıklı – Santral harici acil durum önlemlerine gerek olmayacak • Ekonomi • Nükleer maddelerin korunması 3.5 ve 4. Nesil Reaktörler • Yakın dönemde kullanılabilecek (2015) – Geliştirilmiş Reaktörler (PWR, BWR, CANDU) – Değişik tasarımlar (IRIS, CAREM, SMART) – Gaz Soğutmalı Reaktörler (GT-MHR, PBMR) • Uzun Dönemde kullanılabilecek ( 2030 ) – – – – Çok Yüksek Sıcaklı Reaktörler (VHTR) Superkritik Su Soğutmalı Reaktörler (SCWR) Gaz Soğutmalı Hızlı Reaktör (GFR) Eriyik Tuz Reaktörü (MSR) Türkiye İçin Seçenekler • Üçüncü Nesil Reaktörler – Kullanıma Hazır • 3.5 Nesil Reaktörler – Yakın dönemde kullanılabilir • Dördüncü Nesil Reaktörler ? TEŞEKKÜRLER