ayrımcılık

AYRIMCILIK
Bir kişi yada gruba farklı özelliklerinde dolayı
diğerlerine davranıldığından daha farklı veya daha az
özenli davranılmasıdır (ILO)
Özellikle ırk, renk, cinsiyet, dil, din, siyasal ve başka
görüşler, ulusal veya siyasal köken, servet, doğum
veya başka her tür durum temeline dayanan ve insan
haklarının temel özgürlüklerinin tümünün herkes için
eşit koşullar içinde tanınması , yararlanılması veya
kullanılmasını tehlikeye sokma veya ortadan kaldırma
sonucu doğuran veya amacı taşıyan her türlü faklılık,
dışlama, kısıtlama veya yeğlemedir (İnsan Hakları
Komitesi)
İki kişi veya durum arasında bir farklılık olmamasına
rağmen farklı davranmak veya kişi veya durumlar
arasında ayrım yaratmak veya farklı durumlar söz
konusu olmasına rağmen benzer şekilde davranmaktır
(AB)
NEDENE GÖRE AYRIMCILIK
Doğuştan sahip olunan
özellikler nedeni ile ayrımcılık
• Irk, cinsiyet renk
Sonradan kazanılan özelikler
nedenli ile ayrımcılık
• Siyasi düşünce, medeni durum,
meslek, hastalık,
ORTAYA ÇIKIŞINA GÖRE AYRIMCILIK
ILO ,
Doğrudan, dolaylı ve sistematik olarak üçe
ayırmaktadır.
AB’de ise,
Doğrudan ayrımcılık, dolaylı ayrımcılık, taciz,
cinsel taciz, emirle ayrımcılığa özendirme,
hamilelik ve analığa bağlı ayrımcılıktır.
DOĞRUDAN AYRIMCILIK
Kanunlar, politikalar veya uygulamalarla kişi
veya grupların farklı özeliklerinden dolayı açık
bir şekilde dışlanmasıdır (ILO)
 Bir yetkilinin doğrudan veya kanıtlanmaksızın,
topluluk hukuk düzeninin yasakladığı bir ölçüte
dayanan bir önlem almasıdır (AB)

DOLAYLI AYRIMCILIK
Açık olarak taraflı olduğu anlaşılmayan
düzenleme ve uygulamaların , sonuçları itibariyle
farklı özellikleri olan gruplara (cinsiyet, dile, din
köken) eşitsizlik yaratmasıdır.
Toplumsal normlara veya kültürel değerlere göre
farklılık taşır

SISTEMATIK AYRIMCILIK

Belirli gruplara dahil olan dezavantajlı kişilere
karşı kurumsallaşmış yapılar, politikalar,
uygulamalar ve geleneklerdir. Dezavantajlılara
yönelik farklı veya ikinci derece koşullar eğitim,
ulaşım ve diğer hizmetlerdeki yetersizliklerdir.
TACIZ
Bir kişinin onuruna zarar verme ve onu
yıldırma, ona karşı düşmanca, aşağılayıcı, küçük
düşürücü veya saldırgan bir çevre yaratma amacı
taşıyan ve sonucu olan istenmeyen bir
davranıştır (AB direktifleri)
 Fiziksel, sözel veya görsel olabilir.

CINSEL TACIZ
Bireylerin cinsel içerikli fiziksel, sözlü veya görsel
olarak küçük düşürücü, aşağılayıcı ve saldırgan
davranışlara maruz kalmasıdır.
EMIRLE AYRIMCILIK

Bir kişiye bir başka kişinin talimatı ile ayrımcılık
uygulamaktır.
MAĞDURIYET KAYNAKLI AYRIMCILIK

Ayrımcılığa uğramış bir kişinin mağduriyeti
resmi olan yargıya taşıması veya yönetime
taşıması sonucunda çalıştığı kurumda ayrımcı
davranışlara maruz kalmasıdır.
ÇOKLU AYRIMCILIK
Birden fazla farklı özelliğe sahip olan kişilere
özgü dışlama ve dezavantajlılık durumunu ifade
eder.
1. Birden fazla nedenden dolayı farklı zamanlarda
farklı ayrımcılığa uğraması
2. Birleşik Ayrımcılık: farklı özelliklerin bir
aradalığının neden olduğu ayrımcılıktır.
Engelli-kadın-siyah
3. Kesişimsel ayrımcılık: farklı ayrımcılık
türlerinin etkileşim halinde olarak, aynı
zamanda harekete geçmesidir.
Özürlü-kadın

GEBELIK VE ANALIK IZNINE BAĞLI
AYRIMCILIK

Kadınların gecelik sürecinde ve doğum izninde
iken ayrımcılığa maruz kalmasıdır. İşten
çıkarılması, görev yerinin değiştirilmesi gibi.
TERS YÖNLÜ AYRIMCILIK
Toplumdaki genel ve dominant olan grubun maruz
kaldığı ayrımcılıktır. pozitif/ olumlu ayrımcılık
uygulamaları sonrasında ortaya çıkar
İKINCI KIŞILER ÜZERINDE AYRIMCILIK
Bireyin kendi özellikleri ile değil de, etrafındaki
kişiler nedeni ile ayrımcılığa uğramasıdır.
 Farklı dine mensup eş, engelli çocuk, bağımlı
çocuk gibi.

POZITIF (OLUMLU) AYRIMCILIK
Toplumda tarihsel olarak dışlanmış belirli
grupların (kadın, özürlü, yaşlı gibi özel gruplar)
toplumun geneli ile kıyaslandığında eğitim ve
istihdam imkanlarından faydalanmaktaki
zorlukları aşmak, siyasal ve toplumsal alandaki
görünürlülüklerini artırmak için üretilen ve
uygulanan kurumsal ayrımcılık politikalarıdır.
Ekonomik dezavantaj ve sosyal dışlamayı
azaltmayı hedeflemektedir.
Geçici niteliktedir.
AYRIMCILIK YAPMAMANIN ISTISNASI
Belirli bir iş için nitelik beklentisi
 Ülke güvenliği
 Özel koruma ve yardım önlemleri
1.
Özel tedbirler: (göçmenlere dil eğitimi
verilmesi, görme engellilere özel kitap,
bilgisayar verilmesi gibi)
2.
Olumlu ayrımcılık: özel gruplara karşı
iyileştirici düzenlemelerdir.

İŞYERINDE AYRIMCILIK

İstihdam veya meslek alanında fırsat veya işlem
eşitliğini ortada kaldırma veya bozma etkisi
olan, ırk, renk, cinsiyet, din, siyasal görüş, ulusal
veya sosyal köken temeline dayalı her türlü
ayrılık gözetme, ayrı tutma veya üstün tutmaktır
(ILO 11 sayılı istihdamda meslekte ayrımcılık
sözleşmesi )
SONUÇLARI
İstediği işi elde etmede güçlükler
Yetenek ve becerileri kullanamama
Düşük ücret
ILO
 Avrupa Konseyi
 Avrupa sosyal Şartı
