Öğrencilerle Etkili İletişim Kurma Becerisi

Öğrencilerle Etkili
İletişim Kurma
Becerisi


Öğretmenin öğrencilere önyargısız yaklaşması ve çaba
göstermesi öğrencilerle olumlu ilişki kurmasının ilk
şartıdır.
Öğreten ile öğrenci arasındaki iletişim bozukluğu sınıf ve
okul ortamındaki pek çok sorunun temelinde yatan
sebeptir.





Öğretmenin öğrencilerle iletişim kurması için
şunları yapması tavsiye edilmektedir.
öğrencilere sıcak ve arkadaşça yaklaşması,
sınıfta kendi istek ve ihtiyaçlarını rahatça dile
getirebilmesi,
öğrenciler kabul etmesi, anlayabilmesi ve onlara
olumlu duygularla yaklaşması,
öğrencilerin, kendilerinin anlaşıldığı ve
korunduğu duygusunu hissedecekleri bir ortam
yaratması gerekir (Jones ve Jones, 1996)
Etkili iletişimde iletiyi göndermek ve almak olmak
üzere iki temel beceri önemli rol oynar.
İleti gönderme becerileri
 İletişim kurduğumuz kişi ya da grupla
yaşantılarımız ortaksa ve bireyler birbirine
güveniyorsa, gönderilen iletilerin biçimi sorun
yaratmayabilir.
 Ancak ortaya bir sorun çıktığında iletilerin içeriği
ve gönderilme biçimi iletişimin kopmasına ya da
gereksiz tartışmalara neden olur.

İletişim engelleri



Öğretmenler özellikle öğrencileriyle bir sorun
yaşadığında öğrencilere gönderdiği iletileri çok dikkatli
seçmesi gerekir. Öğretmen öğrenci iletişiminde sorun
yaratan 12 iletişim engeli şunlardır (Gordon, 1996).
Emir vermek, yönlendirmek: Bu iletiler öğrenciye
duygularının, sorunlarının, gereksinmelerinin önemsiz
olduğunu anlatır. Bu durum öğrencilerin, karşılık verme
ya da direnç gösterme gibi olumsuz davranışlarına
neden olabilir.
Uyarmak, gözdağı vermek: Bu iletiler öğrencileri
korkutur ve sindirir ya da ters bir tepki göstermesine
neden olur.



Yargılamak, eleştirmek, suçlamak: Bu tür iletiler öğrencinin
benlik kavramı üzerinde olumsuz etki yapar. Öğrenci bu iletiler
karşısında kendine yapılan eleştirileri ve olumsuz
değerlendirmeleri doğruymuş gibi kabul eder ve kendisini benzer
biçimde algılar.
Ad takmak, alay etmek: Bu tip davranışlar öğrencide yargılanma
ve eleştirilmeye benzer duyguların meydana gelmesine neden
olur. Ayrıca öğrencinin okula ve derse karşı olumsuz tutum
geliştirmesine neden olabilir.
Yorumlamak, analiz etmek, tanı koymak: öğretmen bu iletileri
olayın nedenini bilmeden yaparsa, öğrenciyi boş yere suçlamış
olur. Örneğin, öğrenci annesi hasta olduğu için geç yatmış olabilir.
Ben iletisi

Sorunlu durumlarda en uygun iletişim biçimlerinden biri
ben iletisidir. “konuşman beni rahatsız ediyor”, ya da
“sınıfa geç gelince motivasyonum bozuluyor” gibi
durumun kendi üzerindeki etkisine vurgu yapan ben
iletisini kullanması sorunun çözümlenmesini kolaylaştırır
(Gordon, 1996).
Ben iletisi üç temel öğeden oluşur. Bunlar;
 Sorun yaratan davranışın tanımlanması: Öğretmenin
ben iletisi kurarken öncelikle sorun olan davranışı
tanımlaması gerekir.
 Öğrencinin kabul edilmeyen davranışının öğretmen
üzerindeki, kesin gerçek ve somut etkisinin ona
söylenmesi: öğretmen kendini rahatsız eden sorun ya
da davranışı belirledikten sonra bu davranışın kendisini
nasıl etkilediğini ya da davranışın sonuçlarını
sorgulaması ve iletmesi gerekir.
 Ben iletisinin son öğesi duyguların dile getirilmesidir.
Örnek:
 “Birbirinizle konuştuğunuz zaman, sesimi
duyuramadığım için rahatsız oluyorum.”


Özetle ben iletisi, davranış, etki ve duygu
zincirlerinden oluşur.
Burada öğelerin sıralaması önem taşımaz. Önemli olan
üç öğenin ileti içinde yer alması ve öğretmenin gözünde
öğrencinin nerede olduğunu gösteren, dürüst ve açık bir
ileti olmasıdır.




Yapılan araştırmalar eleştirel ve olumsuz iletilerin
öğrencileri daha fazla olumsuz davranışlara ittiğini ve
okuldan soğumalarına neden olduğunu göstermektedir
(Jones ve Jones, 1996).
Olumlu iletiler öğrencilerin tutumlarını olumlu yönde
etkiler.
Bu sebeple öğretmenler öğrencilerin olumlu
davranışlarını gördüğünde bunu kendisine bildirmelidir.
Alıştırma: Üç tane ben iletisi yazınız.
Alma (Dinleme) Becerileri





Öğretmenler öğrenci olumsuz bir davranışta bulunduğu zaman onu
dinlemek yerine, yargılayıcı bir biçimde ileti gönderir.
Oysa öğrencinin yaptığı davranışın gizli ya da açık bir nedeni vardır.
Bu neden çözülmezse davranışlar devam eder.
Bunun için ilk aşama sorunu tanımlayabilmek için öğrencinin
dinlenmesidir.
Sorunu tanımlamak için öğretmenin öğrenciyi önce edilgen olarak
dinlemesi ve öğrenciyi dinlediğini belirten kabul tepkileri
göstermesinin uygun olacağı belirtilmektedir (Gordon, 1996).



Etkin dinleme yapıldığında öğrenci duygularını tanır ve
kendi çatışmalarını çözümler.
Dinleme becerisinin kullanılmasının temel amacı,
öğrencilere kendi ihtiyaçlarını, isteklerini ve gerçek
sorunlarını açıklamalarında yardımcı olmaktır.
Öğrenciler genellikle bir şeye kızdıklarında asıl sorunu
kullanan ifade kullanmazlar.



Öğrencilerin kendi duygularını açığa çıkartacak ve
sorunları çözmelerine yardımcı olacak en etkili dinleme
biçimi empatik ve yargısız dinlemelerdir.
Böylece öğrenci duygularının kabul edilebilir olduğunu
anlar, duygularını saklamaz, duygularının saklamadan
kaynaklanan kaygı ve gerilim azalır.
Karışık olan duyguları netleşir.

Olumsuz davranış gösteren öğrencilerle iletişim
kurarken dikkat edilmesi gereken hususlar:

Öğretmen olumsuz davranıştan hemen sonra öğrenciyle
iletişime girmelidir. Önce gözüne bakarak, jest ve
mimiklerini kullanarak sözel olmayan iletiler gönderilmeli,
olumsuz davranışlar devam ediyorsa sözel iletişim
kurulmalıdır.
Öğretmenler sorunu kendileri çözecekken yönetime
gitme, öğrenciyi diğer öğretmenlere şikâyet etme ya da
veliye şikâyet etme gibi yolları kullanmaktadırlar. En
doğru yol sorunun direk öğrenciyle konuşulmasıdır.





Öğretmen öğrenciye konuşurken nazik konuşmalı
öfkesine yenilmemelidir.
Öğrenciyle konuşurken sürekli göz teması kurulmalıdır.
Bu iletiyi daha etkili hale getirecektir.
Öğrenciyle konuşurken kişiliğiyle ilgili iletiler
gönderilmemeli, yapılan olumsuz davranış üzerine
odaklanılmalıdır.
Ben iletisi kullanılmalıdır.




Öğrencilerle etkileşim kurma yolları
Öğretmen öğrencilerin düzenlediği ya da onların yer
aldığı etkinliklere ilgi göstermeli, onlara bu etkinliklerle
ilgili olarak olumlu ileti vermelidir.
Öğretmen öğrencilerden gelecek bireysel görüşme
isteklerini karşılamak için zaman yaratmalıdır.
Öğretmen öğrencilerinin iyi ve kötü günlerini bilmeli ve
bu gibi durumlarda onlara özel davranmalıdır.