DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ RADYASYON ONKOLOJİSİNDE YOĞUNLUK AYARLI RADYOTERAPİ (YART) DOZİMETRİSİ Öğr.Gör. Zafer Karagüler Dokuz Eylül Üniversitesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı Hazırlık Aşaması “Dokuz Eylül Üniversitesi Radyoterapi Merkezi Makine ve Ekipman Yenileme Projesi” kapsamında, YART uygulamasının başlatılması için karar alınmıştır. Mayıs 2002 de araştırmalar yapılmaya başlanmış ve belirlenen hedefler doğrultusunda radyoterapi sistemi oluşturulmuştur. YART dozimetrisi için film dozimetri yöntemi tercih edilmiştir. DEÜTF Rad. Onk. Mevcut Donanım Lineer Hızlandırıcı (Primus) – MLC (29 çift) – Dijital portal görüntüleme – 6-18 MV-X & 6 Kademe elektron enerjili BT(Somatom Emotion) 3B Tedavi Planlama Sistemi (Oncentra) – 3B,YART DEÜTF Rad. Onk. Lazer Tarayıcı Yüksek çözünürlükte lazer tarayıcı – PTW Fips Plus – MEPHYSTO Yazılım DEÜTF Rad. Onk. YART Başboyun Fantomu ve Kodak EDR2 Film -20 cm çapında -1cm kesit kalınlığında -Su eşdeğeri RW3 DEÜTF Rad. Onk. RTIS -CT, TPS, HIS ve Linak arasında veri kaydı ve transferi sağlayan , Dokuz Eylül Üniversitesinin katkıları ile oluşturulan radyoterapi bilgi sistemi yazılımı DEÜTF Rad. Onk. YART de Dozimetre Aşamaları BT Simülatör Linak Işınlama Planlama Karşılaştırma & Değerlendirme DEÜTF Rad. Onk. Dozimetre BT Simülatör BT koordinatları belirlenir – 2 yan, 1 tepe lazer Referans noktalar baryum ile işaretlenir Çekim yapılır TPS’e otomatik transfer yapılır DEÜTF Rad. Onk. Planlama Referans noktalar planlama sistemine tanıtılır PTV ve OR tanımlamaları yapılır Gantry açıları belirlenir İstenen doz tanımlamaları yapılır (Optimizasyon) Hesap yaptırılır DEÜTF Rad. Onk. Planlama Sonucu Planlama sonucu DVH ile değerlendirilir. Uygun planın elde edildiğinden emin olunduğunda plan verileri linaka transfer edilir. DEÜTF Rad. Onk. Fantomun Hazırlanması Filmler kesit aralarına yerleştirilir. Film pozisyonlarını belirleyen noktalar belirlenir Fazlalıklar işaretlenerek kesilir Lazerler referans noktalara çakıştırılır. DEÜTF Rad. Onk. DEÜTF Rad. Onk. DEÜTF Rad. Onk. DEÜTF Rad. Onk. DEÜTF Rad. Onk. Yoğunluk Haritası Portal görüntüleme ile elde edilen yoğunluk haritası, TPS ten elde edilen yoğunluk haritası ile karşılaştırılmaktadır. DEÜTF Rad. Onk. Referans Noktada Doz Tespiti Fantom merkezi boyunca doz ölçümü yapabileceğimiz bir hat mevcuttur. Bu düzenekle fantom merkezinde doğrudan gerçek doz ölçümü yapılabilmektedir. DEÜTF Rad. Onk. Referans noktada yapılan gerçek doz ölçümünde TPS hesabına göre -%1.3 oranında düşük doz tespit edilmiştir. DEÜTF Rad. Onk. Yoğunluk Dağılımının Karşılaştırılması DEÜTF Rad. Onk. Doz Profili İle Karşılaştırma Referans noktalar dikkate alınarak profil düzlemi belirlenir. Seçilen düzlem TPS ten elde edilen düzlem ile uyumlu olduğundan emin olunmalıdır DEÜTF Rad. Onk. DEÜTF Rad. Onk. 120 100 80 60 Seriler 1 40 20 0 -15,00 -10,00 -5,00 0,00 5,00 10,00 15,00 DEÜTF Rad. Onk. Merkez Eksende Fantom ve TPS ten Elde Edilen Doz Profillerinin Karşılaştırılması 100 ? 80 ? 60 40 20 0 -15 -10 -5 0 Fantom DEÜTF Rad. Onk. 5 10 TPS 15 Gamma evaluation ΔD 2 Δr 2 1 2 2 ΔD M ΔrM ΔD M ΔrM DEÜTF Rad. (Low et al., Med.Phys. 25,Onk. 656 – 661, 1998) Gama Değeri (Kalite İndeksi) DEÜTF Rad. Onk. Gama Değeri (Kalite İndeksi) DEÜTF Rad. Onk. Sonuç Mevcut sistemimizde: MU’ ün en az 10 olarak tanımlanması En küçük alan boyutunun 4x4 olması Segment sayısının en fazla 8 olması Gantry açı sayısının 7-9 arasında olması uygun doz dağılımı ve daha pratik uygulama sağlamaktadır. Leaf pozisyon kalibrasyonu, dozimetri sonucunu etkilemekte. DEÜTF Rad. Onk. Kaynaklar AAPM 82 Guidance document on delivery, treatment planning, and clinical implementation of IMRT: Report of the IMRT subcommittee of the AAPM radiation therapy committee AAPM 85 TISSUE INHOMOGENEITY CORRECTIONS FOR MEGAVOLTAGE PHOTON BEAMS AAPM 62 American Association of Physicists in Medicine Radiation Therapy Committee Task Group 53: Quality assurance for clinical radiotherapy treatment planning AAPM 72 BASIC APPLICATIONS OF MULTILEAF COLLIMATORS DEÜTF Rad. Onk.