DİYABET NEDİR? Pankreas • • Günlük yaşamda gerekli yaşam aktivitelerini sürdürebilmek için glukoz adı verilen bir tür şekere ihtiyaç duyulur. Kandaki glukozun enerji olarak kullanılabilmesi ve hücre içine girebilmesi için pankreas adı verilen bir organın salgıladığı insülin hormonuna ihtiyaç vardır. • • Pankreas yeterince insülin yapamadığında vücut glukozu kullanamaz ve kanda glukoz miktarı artar. BU DURUM SONUCUNDA DİYABET (ŞEKER HASTALIĞI) GELİŞİR. DİYABETİ NASIL ANLARIZ? Diyabet hızla artan önemli bir sağlık problemidir. Son yapılan araştırmalara göre; Türkiye’de diyabetik kişiler tüm nüfusun yüzde 13.5’ini oluşturuyor. Henüz diyabet tanısı almamış, ancak bozulmuş glukoz toleransı olan ve diyabete aday kabul edilen kişilerle birlikte bu oran yüzde 33'e çıkıyor. Yani, Türkiye nüfusunun 10’da birinden fazlası diyabetik, 10’da ikisi de birkaç yıl içinde diyabet tanısıyla karşılaşabilir. DİYABET NEDEN ARTIYOR? Diyabet sıklığı pek çok nedene bağlı olarak artar. En önemli nedenler arasında ise aşırı karbonhidratlı gıda tüketimi, fastfood ve şekerli içecek tüketiminin artması, kilo alma, hareketsiz yaşam ve düzensiz beslenme yer alır. Kontrol altına alınamayan diyabet damarların yapısını bozar. Bunun sonucunda; kalp rahatsızlıkları, böbrek yetmezliği, kalıcı görme kaybı başta olmak üzere tüm organlarda komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Diyabet, sağlıklı beslenme alışkanlığı, medikal tedavi ve düzenli egzersizden oluşan bir yaşam şekliyle takip edildiğinde bu komplikasyonlar önlenebilir. Ancak erken tanı ve tedavi için öncelikle diyabetin belirtilerini tanımak ve zamanında hekime başvurmak çok önemli. AĞIZ KURULUĞU Diyabet öncesi dönem, erken fark edilip yeterli önlemler alınmazsa yorulan pankreas kan şekerini kontrol etmeye yetecek kadar insülin salgılayamaz hale gelir. Bu durumda önce toklukta kan şekerleri yükselmeye başlar. Ağız kuruluğu ve çok su içme bu sürecin ilk belirtilerini oluşturur. GECE İDRARA KALKMA Ağız kuruluğuna bağlı çok su içmenin yanı sıra kanda yükselen kan şekerinin böbrek üzerinde yarattığı basınç nedeniyle kişiler gece uykudan idrar ihtiyacıyla uyanmaya başlar. Gecede bir kez idrara kalkmak normal sayılır. Ancak birden daha fazla sayıda uykunun idrar ihtiyacıyla bölünmesi, akla diyabeti getirmeli. AŞIRI YEMEK YEME BACAKLARDA KRAMPLAR İnsülin azlığı nedeniyle kanda şeker yükselirken, hücre içine girip yakıt olarak kullanılamadığı için hücrelerde bir enerji açlığı ortaya çıkar. Halsizlik, bacaklarda kramplar, aşırı tatlı isteği, sabahları zor uyanma, gün içinde uyku hali, konsantrasyon azalması bu dönemde başlayan ve kandaki şeker yükseldikçe şiddeti artan belirtileri oluşturur. Bu tür şikayetleri olan kişilerde açlık kan şekeri normal olsa bile tokluk şekerlerinin takibinin ya da şeker yükleme testinin mutlaka yapılması gerekir. UYUKLAMA Kanda şeker yüksek olmasına rağmen yakıt olarak kullanılamadığı için hücreler enerjisiz kalır. Bu durum, beyin ve sinir sistemi hücrelerinin enerji azlığına yol açınca; uyku hali, konsantrasyon azlığı ve gün içinde uyuklama şikayetleri ortaya çıkar. KAŞINTI Kandaki şeker yükselmeye başlayınca cilt kurur ve genel bir vücut kaşıntısı başlar. Bu kaşıntı kadınlarda genital bölgede daha yoğun olabilir. KİLO KAYBI Pankreasın insülin rezervi azaldıkça açlıkta da kan şekeri yükselmeye başlar. Şekerin kanda yükselmesine rağmen kullanılamaması nedeniyle hücrelerin enerji açlığı arttıkça hücreler enerjiyi yağ ve kas hücrelerinin parçalanmasıyla elde etmeye çalışır. Bu dönemde yukarıdaki şikayetlere ek olarak kilo kaybı ortaya çıkar. HIPOGLİSEMİ; NEDİR? BELİRTİLERİ NELERDİR? HİPOGLİSEMİ; Kan şekerinin 75 mg/dl’nin altında olmasıdır. HİPOGLİSEMİNİN BELİRTİLERİ: • Terleme • Açlık hissi • Baş dönmesi, sinirlilik, çarpıntı • Dudaklarda uyuşma • Görme bozukluğu • Solgunluk • Yorgunluk, baygınlık HIPOGLISEMININ BELIRTILERI HIPOGLISEMI Hasta hipoglisemi belirtilerini fark ettiğinde bir şeyler yiyerek, bir bardak meyve suyu veya 2-3 kesme şeker alarak hipoglisemiyi önleyebilir. Belirtilerin 5-10 dakika içinde düzelmediği durumlarda tedavi tekrarlanabilir. HİPERGLİSEMİ NEDİR? BELİRTİLERİ NELERDİR? HİPERGLİSEMİ; Kan şekerinin 90-100 mg/dl’nin üstünde olmasıdır. BELİRTİLER VE BULGULAR : • Yoğun susama duygusu • Aşırı miktarda su içme • Aşırı idrara çıkma • Aşırı yemek yeme • Yorgunluk ve kilo kaybı • Görme bozukluğu