KUŞ GRİBİ YAYILIYOR NE YAPMALIYIZ? * Ülkemizdeki durum.. Ülkemizde insanda tespit edilen kuş gribi vakalarının ve buna bağlı ölümlerin giderek artmakta oluşu ve bunların farklı bölgelerde ve farklı kuşlarda belirlenmiş olması AVIEN VIRUS H5N1 (kuş gribi) enfeksiyonlarının tahmin edilenlerin ötesinde yaygın olduğunu göstermektedir. * Ne yapabiliriz? Kuş gribinin insanlara geçmesindeki en önemli etken virüsü taşıyan hayvanlarla çok yakın temastır. Özellikle tavuk bakıcıları, bilhassa hastalıklı tavuk veya kanatlı av hayvanlarıyla direkt teması olanlar, bu hayvanların kesimini yapanlar, tüylerini elleyenler, sebebi bilinmeyen ölü kanatlılar veya hasta tavuklarla teması olan kişiler risk altındadır. Bu nedenle her türlü kanatlı hayvanla yakın temastan kaçınmalıyız. * Kimler risk altındadır? Daha önce hasta veya herhangi bir nedenle ölmüş kanatlı hayvanlarla temas ve sonrasında yüksek ateş ve solunum yolları hastalığı belirtileri (grip, soğuk algınlığı) gösteren hastalar riskli hastalardır. Bu hastalar SAĞLIK BAKANLIĞININ BELİRLEDİĞİ karantina hastanelerine test ve koruyucu tedavi için müracaat etmelidirler. * Risksiz görünen kişiler ne yapmalıdır? Hastalıklı veya ölü kanatlı hayvanlarla teması olan ve grip, soğuk algınlığı gibi hastalığı olmayan kişilerin kaygılanmalarına ve paniğe kapılmalarına gerek yoktur. Bu hastalıkla ilgili bilgilenerek normal yaşamlarını sürdürmelidirler. * Kanatlı hayvanlarla temas öyküsü olmayan ancak nezle/grip gibi hastalık belirtileri gösteren kişiler ne yapmalıdır? Bu gruptaki hastaların kendilerinin ve toplumun sağlığı için yapmaları gereken , en uygun davranış tamamen iyileşinceye kadar evlerinde kalmaları, toplum hayatına girmemeleri, öğrenci iseler okula gitmemeleri, sinema, tiyatro gibi kalabalık mahallere gitmemeleri ve toplu taşıma vasıtalarını kullanmamalarıdır. (nezle ve gribin yayılmasını önlemek için kişi öncelikle el ve burun temizliğine dikkat etmeli ve hapşıracağında bir mendile veya kendi omzuna değecek şekilde hapşırmalıdır. Ayrıntılı bilgi için Bkn. Web sitemizdeki Grip yazısı) * Tanı testleri Kuş gribi virüsünün belirlenmesinde PCR gibi genetik testler yanında serolojik testler de kullanılabilmektedir. Serolojik testlerin özgüllüğünün ve duyarlılığının düşük olduğu dikkate alınmalıdır. Bu nedenle serolojik testlerle pozitif sonuç elde edildiğinde tedaviye hemen başlanmalı ancak PCR ile doğrulanmadan pozitif olarak tanı kesinleştirilmemelidir. Klinik olarak ve hastanın hikayesi itibariyle çok şüpheli vakalarda laboratuvar testleri negatif bulunmuş olsa bile gerek örneklerin o dönem için virus taşımaması, tarama testlerinin duyarlılığının yeteri kadar yüksek olmaması, örnek tipinde veya alınmasında hata olabileceği hatta virüsun yapısında olabilecek farklılıklar, mutasyonlar (genetik değişime uğramasi) nedeniyle TANIDA TESTLER KADAR HASTALIĞIN ÖYKÜSÜ DE ÖNEM KAZANMAKTADIR. (Klinik suphe , hastaligin farkli tarzi ve seyri, bakiniz http://www.duzen.com.tr/ - 2005 bultenindeki kus gribi sayfasi) * Ülkemizde kuş gribi nasıl gelişti; Kuş gribinin hayvanlar arasındaki bulaşması ve yayılımı dedektif gibi iz sürerek araştırılmalıdır. Bu bağlamda Manyas'da tavuklarda ilk belirlenen vakaların Doğu Anadolu'da görülen vakalarla ilişkisinin olup olmadığı araştırılmalıdır. Anadolu'da değişik bölgelerde aniden ortaya çıkan virüsün varlığının gösterildiği kanatlılardaki yayılımın bazı duyumların alındığı Batı'dan Doğu'ya tavuk nakli ile mi? yoksa göçmen kuşlar aracılığı ile mi? meydana geldiği çok yakından izlenmelidir. * Yayılımı nasıl önlenir? Kuş gribinin yayılmasının önlenmesinde en etkili tedbir virüsün görüldüğü bölgelerdeki tavuk, hindi, kuş, ördek vb. kanatlı hayvanların süratle itlafıdır. Kanatlı hayvanların bölgeler arasında nakli önlenmelidir. Vakaların izlenmesi bu bakımdan çok önemlidir. * Tedavi Kuş gribinin insanda ölüm oranı yüksek seyreden bir hastalık olması gecikmeksizin tedaviye başlanmasını gerekli kılmaktadır. Kuş gribi hastalığı belirtilerinin insanda görülen grip ve soğuk algınlığı belirtileri ile özellikle hastalığın başlangıcında bir fark göstermediği unutulmamalıdır. Mevsim nedeniyle solunum yolu ve soğuk algınlığı hastalığı çok kişide görülebileceğinden gereksiz panik ve sağlık kuruluşlarında gereksiz izdihamın önlenmesi için halk bilgilendirilmeli ve bilinçlendirilmelidir. Hastalar izole edilmelidir. * Kimlere tedavi başlanmalıdır? Yüksek ateş, boğaz ağrısı, öksürük ve solumun güçlüğü olan ve KANATLI HAYVANLARLA TEMAS hikayesi olan hastalarda gecikmeksizin tedaviye başlanmalıdır. Bu nedenle şüpheli durumlarda sağlık kuruluşlarına başvurulması gerekir. Kuş gribine karşı mücedelede hastalar için her ilde belirli sağlık kuruluşları görevlendirilmiştir. Ankara'da büyük hastalar için Ankara Numune Hastanesi, çocuk hastalar için Keçiören Araştırma Hastanesi tahsis edilmiştir. * Aşı Kuş gribi virusuna (H5N1) karşı henüz aşı yoktur. * Grip aşısının yararı var mıdır? Şu ana kadar bilgilerimiz kuş gribinde insandan insana geçişin olmadığı şeklindedir. Ancak tüm Dünya'da virüsde meydana gelebilecek bir genetik değişiklikle virüsün insandan insana geçiş özelliği kazanabileceğinden korkulmaktadır. İnsan gribi ve kuş gribi virüslerinin aynı hastada bir arada bulunmasının kuş gribi virüsünün insandan insana geçiş özelliği kazanmasına katkıda bulunabileceği düşünülmektedir. Bu nedenle özellikle vakaların görüldüğü yörelerde risk altındaki kişilere grip aşısı yapılması bilim adamlarınca tavsiye edilmektedir. * Düzen laboratuvarında kuş gribi virusuna ilişkin ne yapılmaktadır? Düzen Laboratuvarı olarak sağlık görevlilerince alınan örnekler ekstre edildikten sonra Düzen laboratuvarına teslim edilirse PCR ile kuş gribi virüsü (H5N1) aranabilmekte ve 2 farklı mutasyon taranabilmektedir. Ancak şu anda laboratuvarda hastalardan doğrudan örnek alınması mümkün değildir ve ekstre edilmeden getirilen örneklere işlem yapılmamaktadır.