A PROBLEM SOLVING TRAINING FOR MOTHERS WHO HAVE

A PROBLEM SOLVING TRAINING FOR MOTHERS WHO HAVE CHILDREN
WITH AUTISM
Deniz Tekin Ersan
Mugla Sitki Kocman University
deniztekinersan@gmail.com
Atilla Cavkaytar
Anadolu University
acavkayt@anadolu.edu.tr
The purpose of the study is to investigate the effects of problem solving training on problem
solving skills and some of the psychological variables which is parental stress, stress
symptoms, state and trait anxiety and depression of mothers who have children with autism.
In the study, a psycho-educational programme with 8 session was prepared. A pilot study was
conducted and required changes was performed to complete the programme. The study, in 2
X 3 mixed design, was designed in quasi experimental design with pretest, post test, follow up
measures and a control group. 11 control group and 10 experiment group, a total of 21
participants, living in Muğla-Turkey were participated in the study. For problem solving skills
levels, Problem Solving Skills Inventory-Short Form, for parental stress levels, Questionaire
on Resources and Stress-F Turkish, for stress symptoms, Stress Self-Assessment Checklist,
for state and trait anxiety levels, State-Trait Anxiety Inventory and for depression levels Zung
Self-Rating Depression Scale were used as data collection tools. According to findings of the
study, the pscho-educational programme prepared for mothers of children with autism
considered as effective on problem solving skills, parental stress, stress symptoms, state and
trait anxiety of mothers who participated to the programme. Mothers’ problem solving skills
increased, stress symptoms and state anxiety levels decreased significantly in post tests,
parental stress and trait anxiety levels decreased significantly in follow up measures compared
to pretests. It was found that there is no significant difference on mothers’ depression levels.
Moreover, in all measures and all scales, it was obtained that there is no significant difference
in mothers’ scores who were in control group.
Key words: Life skills, mothers of children with autism, parents, problem solving, psychoeducation
OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU OLAN ÇOCUK ANNELER İÇİN BİR PROBLEM ÇÖZME EĞİTİMİ
Deniz Tekin Ersan
Mugla Sitki Kocman Universitesi
deniztekinersan@gmail.com
Atilla Cavkaytar
Anadolu Universitesi
acavkayt@anadolu.edu.tr
Araştırmanın temel amacı, “problem çözme eğitiminin otizm spektrum bozukluğu olan çocuğa sahip
annelerin problem çözme beceri düzeyleri ile aile stresi, stres belirtileri, durumluk ve sürekli kaygı,
depresyon gibi bazı psikolojik değişkenler üzerindeki etkisini” belirlemektir. Çalışma doğrultusunda, 8
oturumluk bir psiko-eğitsel program hazırlanmıştır. Programı değerlendirmek için pilot uygulama
gerçekleştirilmiş ve gerekli değişiklikler yapılmıştır. Araştırma, 2 X 3 karışık desende, ön test, son test
ve izleme ölçümlü kontrol gruplu olmak üzere yarı deneysel desen şeklinde desenlenmiştir.
Araştırmaya, Muğla-Türkiye’de yaşayan, otizm spektrum bozukluğu tanılı çocuğa sahip 11 kontrol
grubu ve 10 deney grubu olmak üzere toplam 21 katılımcı katılmıştır. Problem çözme becerisini
ölçmek için “Problem Çözme Becerileri Envanteri Kısa Formu”, aile stresini ölçmek için “Aile Stresini
Değerlendirme Ölçeği”, stres belirtilerini değerlendirmek amacı ile “Stres Belirtileri Ölçeği”, durumluk
ve sürekli kaygı düzeyini değerlendirmek için “Durumluk ve Sürekli Kaygı Ölçeği” ve depresyon
düzeyini değerlendirmek için “Zung Depresyon Ölçeği” veri toplama aracı olarak kullanılmıştır.
Araştırmanın bulgularına göre; otizm spektrum bozukluğu olan çocuğa sahip anneler için hazırlanan
psiko-eğitsel programın, tamamlayan annelerin problem çözme becerisi, aile stresi, stres belirtileri,
durumluk ve sürekli kaygı düzeyleri üzerinde etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmaya katılan
annelerin problem çözme beceri düzeyleri anlamlı ölçüde artmış, stres belirtileri, durumluk kaygı
düzeyleri uygulama sonrası yapılan ölçümlerde, aile stresi ve sürekli kaygı düzeyleri ise izleme
ölçümlerinde, başlangıç düzeyine göre anlamlı olarak azalmıştır. Çalışmaya katılan annelerin
depresyon düzeylerinde ise anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Kontrol grubundaki annelerin, tüm
ölçeklerde ve tüm ölçümlerde anlamlı bir değişme bulunmamıştır.
Anahtar Kelimeler: Ebeveynler, otizm spektrum bozukluğu olan çocuğa sahip anneler, psiko-eğitim,
problem çözme, yaşam becerileri