IP Gösterge Protokolleri Seti: Toplum (SO) © 2000-2010 GRI Versiyon 3.0 Gösterge Protokolleri Seti: SO IP Toplum Performans Göstergeleri Unsur: Yerel Halk Temel SO1 iriş, işletme ve çıkış da dâhil, operasyonların G yerel halk üzerindeki etkilerini değerlendiren ve yöneten tüm programların ve uygulamaların niteliği, kapsamı ve etkililiği. Temel Temel Temel Unsur: Yolsuzluk SO2 Yolsuzlukla ilgili riskler yönünden analiz edilen işletme birimlerinin yüzdesi ve toplam sayısı. SO3 Kurumun yolsuzluğu önleme politika ve prosedürleri konusunda eğitim alan çalışanların yüzdesi. SO4 Yolsuzluk vakalarına karşı alınan önlemler. İ l av e Temel Unsur: Kamu Politikası SO5 Kamu politikalarına karşı tutum ve kamu politikası geliştirmeye ve lobi faaliyetlerine katılım. SO6 Ülkelere göre siyasi partilere, politikacılara ve ilgili kuruluşlara yapılan mali ve ayni katkılar. İ l av e Unsur: Rekabeti Kısıtlayan Davranış SO7 Rekabeti kısıtlayan davranış, tröst ve tekelcilik uygulamalarına yönelik yapılan yasal işlemlerin toplam sayısı ve bu işlemlerin sonuçları. Temel Unsur: Uyum SO8 Yasa ve yönetmeliklere uyulmaması nedeniyle kesilen önemli cezaların parasal değeri ve parasal olmayan yaptırımların toplam sayısı. Versiyon 3.0 1 IP Gösterge Protokolleri Seti: SO Gerekçe Genel Referanslar İşgücü, İnsan Hakları ve Ürün Sorumluluğu kategorileri, belirli paydaş gruplarıyla (örneğin çalışanlar ya da müşteriler) ilgili toplumsal etkileri ele alır. Fakat kurumların toplumsal etkileri aynı zamanda içinde faaliyet gösterdikleri piyasa yapılarıyla ve paydaş gruplarının etkileşim halinde olduğu toplumsal ortamları oluşturan sosyal kurumlarla da bağlantılıdır. Bu etkileşimler ve kurumun yerel halklar gibi toplumsal gruplarla olan ilişkilere yaklaşımı, sürdürülebilirlik performansının önemli bir bileşenini oluşturur. Dolayısıyla Toplum Performans Göstergeleri, kurumların içinde faaliyet gösterdikleri yerel halklar üzerindeki etkilerine ve kurumun diğer toplumsal kuruluşlarla etkileşiminin nasıl yönetilip yönlendirildiğine odaklanır. Özellikle de rüşvet ve yolsuzluk, kamu politikalarının oluşturulma sürecine müdahale, tekelci uygulamalar, ve işgücü ve çevre ile ilgili olanlar haricindeki yasa ve yönetmeliklere uyum konularında bilgi edinmeye çalışır. • OECD (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü) Çokuluslu İşletmeler Genel İlkeleri (OECD Guidelines for Multinational Enterprises), Revizyon 2000. • OECD Uluslararası Ticari İşlemlerde Yabancı Kamu Görevlilerine Rüşvet Verilmesinin Önlenmesi Sözleşmesi (OECD Convention on Combating Bribery of Foreign Public Officials in International Business Transactions), 1997. • OECD Kurumsal Yönetişim İlkeleri (OECD Principles of Corporate Governance), 2004. • Amerikan Devletleri Arasında Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesi (Inter-American Convention Against Corruption), 1996. • Birleşmiş Milletler Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesi (United Nations Convention Against Corruption), 2003. Tanımlar Yolsuzluk Yolsuzluk, “kendisine verilen gücü kişisel çıkar için kötüye kullanmaktır”1 ve kamuyu ya da özel sektörü temsil eden kişiler tarafından teşvik edilebilir. Bu belgede yolsuzluk; rüşvet, dolandırıcılık, gasp, gizli anlaşma, çıkar çatışması ve kara para aklama gibi uygulamaları da içerecek şekilde yorumlanmıştır. Bu bağlamda, kurumun işlerini yürütmesi açısından aldatıcı, yasa dışı ya da güven ihlali oluşturacak bir iş yapmak üzere bir teşvik olarak herhangi bir kişiden hediye, borç, ücret, ödül ya da başka avantajlar alınması ya da bunların herhangi bir kişiye verilmesi de buna dâhildir.2 Burada paranın yanı sıra, ücretsiz ürün ve tatiller ya da hak edilmemiş avantaj sağlamak amacı veya olasılığıyla ya da bu avantajın elde edilmesi için manevi baskı yaratacak şekilde verilen özel kişisel hizmetler gibi hediyeler de söz konusu olabilir. Uluslararası Şeffaflık Örgütü (Transparency International) Bu tanımlar, Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün yönettiği bir projeyle oluşturulan “Rüşvetle Mücadele Yönelik İş İlkeleri”ne dayanmaktadır. 1 2 2 © 2000-2010 GRI Gösterge Protokolleri Seti: SO SO1 Giriş, işletme ve çıkış da dâhil, operasyonların yerel halk üzerindeki etkilerini değerlendiren ve yöneten tüm programların ve uygulamaların niteliği, kapsamı ve etkililiği 1. Gerekçe Giriş, işletme ve çıkış gibi kurumsal operasyonlar, belirli bir bölgenin sürdürülebilirliği üzerinde çok sayıda önemli etki yaratır. GRI Çerçevesi’nde yer alan çevre emisyonları ya da ekonomik veriler gibi Göstergeler, raporlama yapan kurumun olumlu ve olumsuz etkilerinin genel bir tablosunu çizseler de, bu etkilerin yerel halklar ya da coğrafi bölgeler düzeyinde tek tek dökümünü yapamayabilirler. Bu nedenle, kurumun içinde faaliyet gösterdiği yerel halkların tamamı üzerindeki olumlu ve olumsuz etkilerini sistemli bir şekilde yönetmek için kullandığı yaklaşımı yansıtan bir kriterin olması önemlidir. Paydaşlar, kurumun bir yerel halk üzerindeki etkilerini yönetmekte kullandığı yaklaşımın sağlamlığıyla yakından ilgilenirler. Dolayısıyla güvenilir yönetim sistemlerine sahip olmak, kurumun marka değerini ve muhtemel bir iş ortağı olarak itibarını artırabilir. Aynı zamanda, bu tür sistemler kurumların mevcut operasyonlarını koruma ve yenilerini başlatma yeteneğini de artırır. 2. Veri Derleme 2.1 Aşağıdaki aşamalarda, kurum operasyonlarının yerel halklar üzerindeki etkilerini değerlendirmek üzere programlar olup olmadığını rapor edin: • Yerel halkın içine girmeden önce; • Yerel halkın içinde faaliyet gösterirken ve • Yerel halkın içinden çıkma kararı alırken. 2.2 Program ya da politikaların aşağıdakileri tanımlayıp tanımlamadığını raporlayın: • Bu tür programlarda verilerin nasıl ve kim tarafından toplandığı; IP 2.4 Kurumun yerel halk üzerindeki etkileri yönetmeye yönelik programlarının olumsuz etkileri azaltıp olumlu etkileri azami düzeye çıkarma konusunda yararlı olup olmadığını, etkilenen kişilerin sayısı da dâhil olmak üzere rapor edin. 2.5 Yerel halk üzerindeki etkilerle ilgili geri bildirimlerin ve veri incelemelerinin, raporlama yapan kurum açısından yerel halkla daha fazla yakınlaşma konusunda bilinçli adımlar atılmasına nasıl olanak sağladığının örneklerini verin. 3. Tanımlar Operasyonların etkileri Bu terim temel olarak, aşağıdakiler gibi toplumsal etkileri anlatır: • Yerel halk sağlığı ve güvenliğini ilgilendiren altyapı, tehlikeli maddeler, emisyonlar ve atıklar, sağlık ve hastalık; • Mecburen başka yere taşınma, fiziksel ve ekonomik anlamda yer değiştirme ve geçim kaynaklarının yeniden yapılandırılması; • Yerel kültür, toplumsal cinsiyet, yerli halklar ve kültürel miras. Bu tanım EN10 (su kaynakları/su kullanımından etkilenen doğal yaşam alanları), EN12 (yüksek biyoçeşitlilik değerine sahip alanlar) ve LA8 (ciddi hastalıklar) gibi diğer Göstergelerin ele aldığı etkileri içermez. Ayrıca, yerel halka yapılan gönüllü katkıları da (ayni ya da maddi) kapsamaz. 4. Belgeler Olası bilgi kaynakları kurumsal politika ve prosedürler, yerel halklara yönelik kurum programlarından elde edilen verilerin sonuçları ve dış paydaş forumları, müşterek yerel halk komiteleri, paydaş raporları ve diğer girdilerin analiz sonuçlarıdır. Hem iç hem de dış kaynaklar ve referanslar kullanılmalıdır. 5. Referanslar Yok. • Bilgi alınacak yerel halk üyelerinin (birey ya da grup) nasıl seçileceği. 2.3 Programların uygulandığı operasyonların sayısını ve yüzdesini belirtin. Versiyon 3.0 3 IP Gösterge Protokolleri Seti: SO SO2 Yolsuzlukla ilgili riskler yönünden • Birleşmiş Milletler Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesi (United Nations Convention Against Corruption), 2003. • Rüşvetle Mücadeleye Yönelik İş İlkeleri (Business Principles for Countering Bribery), 2003. analiz edilen işletme birimlerinin yüzdesi ve toplam sayısı 1. Gerekçe Çalışanların ya da iş ortaklarının yolsuzluk faaliyetlerinden kaynaklanan itibar risklerini yönetmeye yönelik çabalar, destekleyici usuller içeren bir sistem gerektirir. Bu kriter, raporlama yapan kurumun politika ve prosedürlerinin kendi çalışanları ve aracıları ya da iş ortakları tarafından etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak üzere iki belirli eylemi tanımlar. Risk analizi, kurum içinde yolsuzluk vakaları yaşanma olasılığını değerlendirmeye yardımcı olan önemli ve gerekli bir yönetim yaklaşımıdır. 2. Veri Derleme 2.1 Raporlama döneminde, yolsuzlukla ilgili kurumsal riskler açısından incelenen işletme birimlerini belirleyin. Yolsuzluğa odaklanan resmi bir risk değerlendirmesi yapılabilir ya da genel risk değerlendirmelerine bir risk faktörü olarak yolsuzluk da dâhil edilebilir. 2.2 Yolsuzlukla ilgili riskler açısından incelenen işletme birimlerinin toplam sayısını ve yüzdesini raporlayın. 3. Tanımlar Yok. 4. Belgeler Olası bilgi kaynakları, izleme raporlarını içerir. 5. Referanslar 4 • OECD Uluslararası Ticari İşlemlerde Yabancı Kamu Görevlilerine Rüşvet Verilmesinin Önlenmesi Sözleşmesi (OECD Convention on Combating Bribery of Foreign Public Officials in International Business Transactions), 1997. • OECD Çokuluslu İşletmeler Genel İlkeleri (OECD Guidelines for Multinational Enterprises), Revizyon 2000. • Amerikan Devletleri Arasında Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesi (Inter-American Convention Against Corruption), 1996. © 2000-2010 GRI Gösterge Protokolleri Seti: SO IP SO3 Kurumun yolsuzluğu önleme politika ve prosedürleri konusunda eğitim alan çalışanların yüzdesi 1. Gerekçe Çalışanların ya da iş ortaklarının yolsuzluk faaliyetlerinden kaynaklanan itibar risklerini yönetmeye yönelik çabalar, destekleyici usuller içeren bir sistem gerektirir. Eğitim, böyle bir sistemin önemli bir unsurudur, çünkü yolsuzluk vakalarını önlemek için gerekli olan kurum içi bilinç ve kapasiteyi geliştirir. Bu kriter, yolsuzlukla mücadele sorunlarının bilincinde olduğu varsayabilecek kurum çalışanlarının oranını ortaya çıkarır. 2. Veri Derleme 2.1 LA1’deki verileri kullanarak, yöneticileri ve yönetici olmayan çalışanları ayrı ayrı belirtmek koşuluyla, toplam çalışan sayısını belirleyin. 2.2 Raporlama döneminde yolsuzlukla mücadele eğitimi almış yöneticilerin ve yönetici olmayan çalışanların toplam sayısının yüzdelik payını ayrı ayrı raporlayın. 3. Tanımlar Yok. 4. Belgeler Eğitim kayıtları olası bilgi kaynaklarıdır. 5. Referanslar • OECD Uluslararası Ticari İşlemlerde Yabancı Kamu Görevlilerine Rüşvet Verilmesinin Önlenmesi Sözleşmesi (OECD Convention on Combating Bribery of Foreign Public Officials in International Business Transactions), 1997. • OECD Çokuluslu İşletmeler Genel İlkeleri (OECD Guidelines for Multinational Enterprises), Revizyon 2000. • Amerikan Devletleri Arasında Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesi (Inter-American Convention Against Corruption), 1996. • Birleşmiş Milletler Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesi (United Nations Convention Against Corruption), 2003. • Rüşvetle Mücadeleye Yönelik İş İlkeleri (Business Principles for Countering Bribery), 2003. Versiyon 3.0 5 IP Gösterge Protokolleri Seti: SO SO4 Yolsuzluk vakalarına karşı alınan 5. Referanslar önlemler • Birleşmiş Milletler Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesi (United Nations Convention Against Corruption), 2003. • OECD Uluslararası Ticari İşlemlerde Yabancı Kamu Görevlilerine Rüşvet Verilmesinin Önlenmesi Sözleşmesi (OECD Convention on Combating Bribery of Foreign Public Officials in International Business Transactions), 1997. • Amerikan Devletleri Arasında Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesi (Inter-American Convention Against Corruption), 1996. • OECD Çokuluslu İşletmeler Genel İlkeleri (OECD Guidelines for Multinational Enterprises), Revizyon 2000. • Yolsuzlukla Mücadele Araçları (Anti-Corruption Instruments) ve OECD Çokuluslu İşletmeler Genel İlkeleri, 2003. • Rüşvetle Mücadeleye Yönelik İş İlkeleri (Business Principles for Countering Bribery), 2003. 1. Gerekçe Yolsuzluk, bir kurumun itibarı ve ticari faaliyeti açısından önemli bir risk olabilir. Geniş açıdan bakıldığında yolsuzluk, geçiş dönemindeki ekonomilerde yoksulluğa, çevreye verilen zarara, insan haklarının kötüye kullanılmasına, demokrasinin suistimaline, yatırımların haksız dağılımına ve hukukun egemenliğinin zayıflatılmasına yol açar. Piyasalar, uluslararası normlar ve paydaşlar kurumların dürüstlük, yönetişim ve etik iş uygulamalarına bağlılıklarını göstermelerini artan bir oranla teşvik etmektedir. Bu Gösterge, yolsuzluk kaynaklarına maruz kalma oranını sınırlamak ve yeni yolsuzluk vakalarının riskini azaltmak için alınan belirli önlemleri gösterir. Paydaşlar hem yolsuzluk vakalarının meydana gelmesiyle hem de kurumun bunlara nasıl karşılık vermeyi tercih ettiğiyle ilgilenir. 2. Veri Derleme 2.1 Aşağıdakiler de dâhil olmak üzere, yolsuzluk vakalarına karşı alınan önlemleri rapor edin: • Çalışanların yolsuzluk nedeniyle işten çıkarıldığı ya da disiplin cezası aldığı vakaların toplam sayısı; • Yolsuzlukla ilgili ihlaller nedeniyle, iş ortaklarıyla yapılan sözleşmelerin yenilenmediği vakaların toplam sayısı. 2.2 Raporlama döneminde raporlama yapan kuruma ya da kurumun çalışanlarına karşı, yolsuzluk faaliyetleri ilgili olarak açılıp sonuçlanan hukuk davalarını ve bu davaların sonuçlarını rapor edin. 3. Tanımlar Yok. 4. Belgeler Olası bilgi kaynakları raporlama yapan kuruma, kurumun çalışanlarına, iş ortaklarına ya da yüklenicilerine karşı açılan davaların hukuk birimindeki kayıtları; kurum içi disiplin kurulu toplantılarının tutanakları; iş ortaklarıyla yapılan sözleşmelerdir. 6 © 2000-2010 GRI Gösterge Protokolleri Seti: SO SO5 Kamu politikalarına karşı tutum 3. Tanımlar ve kamu politikası geliştirmeye ve lobi faaliyetlerine katılım Kamu politikası geliştirme 1. Gerekçe Bu Gösterge, kurumların kamu politikalarına karşı tutumlarıyla kurumun resmi sürdürülebilirlik politika ve hedeflerini karşılaştırabilmelerini sağlayacak bilgiler verir. Bu bilgiler, kamuya açık sürdürülebilirlik tutumlarının kurum geneline ne derecede tutarlı bir şekilde uygulandığı ve farklı birimlerde ne derecede uyumlu hale getirildiği hakkında fikir verir. İlgili tutumlar kurumun sürdürülebilirlik konularına stratejik açıdan yaklaşımlarına açıklık kazandırmaya yaradıkları gibi, kurumsal önceliklerin karşılaştırılmalarını da sağlarlar (özellikle de aynı sektör içinde karşılaştırma yapılırken). Aynı zamanda, uygulamaların dürüstlüğü ve paydaşlar üzerindeki olası etkileri açısından kaygı taşıyanlara da lobi faaliyetleri için şeffaflık sağlar. 2. Veri Derleme 2.1 Katılım, kurumun resmi bir tutum aldığı girişimler ya da katılımın resmi olarak tanındığı faaliyetler anlamına gelir. Bu çabalar meslek odaları, yuvarlak masa toplantıları, geçici işbirlikleri ve kamu politikalarını belirleyenlerle diğer türlü lobi çalışmalarını da içerebilir ama bunların kamuya açıklanması, sürece katılan organların değil, kurumun konumuyla ilgilidir. IP Hükümetin politika oluşturma süreçlerini etkilemeye yönelik düzenli ya da eşgüdümlü faaliyetler. Lobi faaliyetleri Siyasi bir makamda bulunan ya da bu makamlara aday olan kişileri, politikalara destek olmak ve/veya yasa ya da siyasi kararların gelişimini etkilemek üzere ikna etme ya da etkileme çabaları. Bu Göstergede, hükümetin her düzeyinde veya uluslararası kuruluşlarda yapılan lobi faaliyetleri ele alınabilir. 4. Belgeler Olası bilgi kaynakları raporlama yapan kurumun kamu politikalarıyla ilgili beyanları; hükümet ilişkileri komitelerinin ya da birimlerinin iç tutanakları; raporlama yapan kurumun, benimsediği tutumla ilgili olarak meslek odalarına yaptığı beyanlar; kamu politikalarını yapanlarla olan etkileşimin kayıtlarıdır. 5. Referanslar • OECD Çokuluslu İşletmeler Genel İlkeleri (OECD Guidelines for Multinational Enterprises), Revizyon 2000. • OECD Kurumsal Yönetişim İlkeleri (OECD Principles of Corporate Governance), 2004. 2.2 Raporlama yapan kurumun kamu politikaları geliştirmeye ve lobi faaliyetlerine katılımında odak noktasını oluşturan önemli konuları rapor edin. Bu, bireysel faaliyetlerden ziyade, kurum düzeyinde katılım anlamına gelir. 2.3 Yukarıda belirtilen ve rapor edilen konuların her birinde kurumun temel tutumunu belirtin ve lobi faaliyetleri ile açıklanan politikalar, sürdürülebilirlik hedefleri ya da diğer kamusal tutumlar arasında önemli farklılıklar varsa, bunları açıklayın. Versiyon 3.0 7 IP Gösterge Protokolleri Seti: SO SO6 Ülkelere göre siyasi partilere, İlgili kuruluşlar politikacılara ve ilgili kuruluşlara yapılan mali ve ayni katkılar Siyasi partiler, bunların seçilmiş temsilcileri ya da siyasi makam elde etmek üzere çalışan bireyler için kurulmuş ve öncelikli olarak resmi ya da gayri resmi maddi destek sağlama amacını güden her türlü kuruluştur. Bunlara düşünce kuruluşları, siyasi kurullar, meslek odaları ve siyasi partilere, bunların temsilcilerine ya da adaylara destek sağlanmasıyla ilişkili diğer destek kuruluşları da dâhildir. 1. Gerekçe Bu Göstergenin amacı, raporlama yapan kurumun siyasete maddi kaynak sağlama girişimlerinin ölçeğini yansıtmak; ayrıca, siyasi ilişkilerde ve siyasetçilerin raporlama yapan kurumla olan ilişkilerinde şeffaflık sağlamaktır. Pek çok ülkede, siyasi partilerin ve adayların kampanya amaçlı resmi harcamalarını kısıtlayan yasalar vardır. 2. Veri Derleme 2.1 Raporlama yapan kurumun raporlama dönemi içinde siyasi partilere, politikacılara ve ilgili kuruluşlara yaptığı mali ve ayni katkıların toplam parasal değerini belirtin. Ayni katkıların değerleri tahmin yöntemiyle belirlenmelidir. 2.2 Katkıları, eğer varsa, ulusal muhasebe kurallarına göre hesaplayın. 2.3 Aşağıdakilerin geçerli olduğu ülkelerde, toplam parasal değerin ülkelere göre dökümünü yapın: • Kurumun önemli operasyon ve/veya satışlarının olduğu; • Kurumun diğer kurumlara oranla önemli bir pazar payını elinde bulundurduğu ya da • Katkı tutarlarının, toplam küresel katkı tutarına kıyasla önemli olduğu ülkeler. 3. Tanımlar Katkılar Katkılar, seçilmiş siyasetçiler ya da adaylar için, bağışları, kredileri, sponsorlukları, bağış toplama etkinlikleri için satın alınan biletleri, reklamları, tesis kullanımlarını, tasarım ve baskıları, ekipman bağışlarını, avans ya da iş sağlanması ve benzerlerini içerir. 8 © 2000-2010 GRI 4. Belgeler Olası bilgi kaynakları dış ödeme muhasebe kayıtları ve kamuyu bilgilendirme beyanatlarıdır. 5. Referanslar • OECD Çokuluslu İşletmeler Genel İlkeleri (OECD Guidelines for Multinational Enterprises), Revizyon 2000. Gösterge Protokolleri Seti: SO SO7 Rekabeti kısıtlayan davranış, tröst 3. Tanımlar ve tekelcilik uygulamalarına yönelik yapılan yasal işlemlerin toplam sayısı ve bu işlemlerin sonuçları Rekabeti kısıtlayan davranışlar 1. Gerekçe Şirket birleşmeleri ve satın almalar tüketicilerin seçimlerini, fiyatlandırmayı ve etkin pazarlar açısından gerekli olan diğer faktörleri etkileyebilir. Pek çok ülkede, şirketler arasındaki rekabetin ekonomik verimliliği ve sürdürülebilir büyümeyi de geliştirdiği temel varsayımıyla, tekelciliği kontrol altında tutmaya ya da engellemeye yönelik yasalar çıkarılmıştır. Yasal işlemler, kurumun içinde bulunduğu piyasadaki faaliyetlerinin ya da konumunun, üçüncü taraflarda kaygı yaratacak düzeye ulaştığı bir durumu gösterir. Bu durumlarda alınan yasal kararlar, kurumun pazardaki faaliyetlerine ciddi şekilde müdahale edilmesi ve/veya cezai önlemler alınması riskini taşıyabilir. 2. Veri Derleme 2.1 Bu Gösterge, özellikle rekabeti kısıtlayan davranışları, tröst ya da tekelcilik uygulamalarını düzenlemek üzere tasarlanmış ulusal ya da uluslararası yasalar kapsamında yapılan yasal işlemlerle ilgilidir. IP Raporlama yapan kurumun ve/veya çalışanlarının, piyasadaki rekabetin etkilerini sınırlamak amacıyla fiyatları sabitlemek, ihaleleri koordine etmek, piyasa ya da üretim kısıtlamaları getirmek, coğrafi kotalar uygulamak ya da müşterileri, tedarikçileri, coğrafi bölgeleri ve ürün gruplarını paylaştırmak üzere olası rakiplerle gizli anlaşmalar yapmasıyla sonuçlanabilecek hareketleridir. Tröst ve tekelcilik uygulamaları Raporlama yapan kurumun, sektöre girişi engellemek için gizli anlaşmalarla, haksız ticaret uygulamalarıyla, pazardaki konumunu kötüye kullanılmasıyla, kartellerle, rekabeti kısıtlayıcı şirket birleşmeleriyle, fiyat sabitlemeyle ve rekabeti engelleyici diğer gizli anlaşma davranışlarıyla sonuçlanabilecek hareketleridir. 4. Belgeler Olası bilgi kaynakları, hukuk biriminin kayıtları ve devlet arşivleridir. 5. Referanslar • OECD Çokuluslu İşletmeler Genel İlkeleri (OECD Guidelines for Multinational Enterprises), Revizyon 2000. 2.2 Raporlama döneminde, raporlama yapan kurumun da katılımcı olduğunun belirlendiği rekabeti kısıtlayan davranışları, tröst ve tekelcilik yasalarının ihlali konusunda süregelen ya da tamamlanan yasal işlemleri açıklayın. 2.3 Rekabeti kısıtlayan davranışlar, tröst ya da tekelcilik uygulamalarına yönelik yapılan yasal işlemlerin toplam sayısını rapor edin. 2.4 Bütün kararlar ya da hükümler de dâhil olmak üzere, bu tür işlemlerin başlıca sonuçlarını raporlayın. Versiyon 3.0 9 IP Gösterge Protokolleri Seti: SO SO8 Yasa ve yönetmeliklere uyulmaması nedeniyle kesilen önemli cezaların parasal değeri ve parasal olmayan yaptırımların toplam sayısı 1. Gerekçe Kurumun yasa ve yönetmeliklere uymama düzeyi, yönetimin, operasyonların belirli performans parametrelerine uygunluğunu sağlama konusundaki yeterliğinin bir göstergesi olabilir. Ekonomik açıdan bakıldığında, yasa ve yönetmeliklere uyum sağlamak, doğrudan cezalar veya dolaylı olarak itibar kaybı nedeniyle oluşan mali riskleri azaltmayı sağlar. Bir kurumun yasalara uyum sicili, operasyonlarını genişletme ya da ruhsat alma olanaklarını da etkileyebilir. Gösterge EN28 ve PR9, belirli yasal unsurlara uyumu ele alır. Bir kurumun, faaliyeti sırasında uyması gereken bir dizi yasaya genel uyum sicili de aynı derecede önemlidir. Bu Gösterge, hesaplarda sahtecilik, işyerinde ayrımcılık, yolsuzlukla ilgili yasa ve yönetmelikler gibi, EN28 ve PR9’a dâhil olmayan yasalar ve yönetmelikler çerçevesinde verilen önemli cezaları ve parasal olmayan yaptırımları yansıtmayı amaçlamaktadır. 2. Veri Derleme 2.1 Aşağıdakiler de dâhil olmak üzere çeşitli yasa ve yönetmeliklere uyulmaması nedeniyle kurum aleyhinde verilen idari ya da hukuki yaptırımları belirleyin: • Uluslararası beyannameler/sözleşmeler/ anlaşmalar ve ulusal, alt-idareye ilişkin, bölgesel, yerel yönetmelikler, • Uluslararası ihtilaf mekanizmaları ya da hükümet yetkililerinin gözetimindeki ulusal ihtilaf mekanizmaları aracılığıyla kurum aleyhinde açılan davalar. 2.2 Önemli cezaları ve parasal olmayan yaptırımları aşağıdaki açılardan raporlayın: 10 • Önemli cezaların toplam parasal değeri; • Parasal olmayan yaptırımların sayısı ve • İhtilaf çözme mekanizmaları aracılığıyla açılan davalar. © 2000-2010 GRI 2.3 Raporlama yapan kurum yasa ya da yönetmeliklere herhangi bir uyumsuzluk saptamadıysa, bunu kısaca belirtmek yeterli olacaktır. 2.4 Kurumlar aldıkları para cezalarını ve parasal olmayan yaptırımları, yasaları odak alarak raporlamaya teşvik edilir. 3. Tanımlar Yok. 4. Belgeler Veri kaynakları, kurumun denetim sonuçları ya da hukuk birimi tarafından kullanılan yasalara uygunluğu izleme sistemleridir. Para cezalarına ilişkin bilgiler muhasebe birimlerinden alınabilir. 5. Referanslar Yok.