Genitoüriner Sistem Tümörlerinde Semptomatoloji Doç.Dr. Gökhan GÖKÇE Genito-üriner Sistem Tümörleri Üroepitelyal Tümörler – Mesane – Renal Pelvis – Üreter Prostat Ca Böbrek Tümörleri Testis Tümörleri Mesane Kanseri E:K- 4:1 Sıklıkla 5. dekattan sonra görülür Her yıl yaklaşık 50,OOO yeni vaka belirlenir ve yıllık 12,000 kişi bu hastalıktan hayatını kaybetmektedir Kansere bağlı ölümlerde erkeklerde 4., kadınlarda ise 10. sıklıktadır Tanıda altın standart sistoskopidir Mesane Kanseri Risk Faktörleri – Sigara – Analjezikler • Fenasetin • Siklofosfamid – Mesleksel Karsinojenler • Kömür, Asfalt, Katran, Petrokimyasallar, Plastikler – Schistosoma haematobium infeksiyonu – Papiller Nekroz – Familial Kanser Sendrmları Hereditary Nonpolyposis Colorectal Cancer (LYNCH II) Mesane Kanseri 90% Transisyonel (Değişici) hücreli kanser 9% Squamöz hücreli kanser >1% – Adenokanser – Sarkom – Undiferansiye Mesane Kanseri Klinik Bulgular – Semptomlar Ağrısız hematüri (en sık görülen buldudur) Mesane iritasyon semptomları Üreteral obstrüksiyona bağlı flank ağrı – Bulgular Anestezi altında bimanuel mesane muayenesi Teşhis Üriner sistem görüntileme – US / IVU Sistoskopi ve rezeksiyon / biyopsi Ürine sitoloji Kan testleri CT İVÜ Mesane Kanseri Sistoskopi Endoskopik Görünüm Erken Dönem Papiller Tip ve Carcinoma in situ Mesane Kanseri Böbrek Kanserleri Primer Benign - Reno-medullary interstitial cell tumour (fibroma) - Papillary Cortical adenoma (< than 2cm in dia) - Oncocytoma - Angiomyolipoma - Hemangiomas Metastatik Malign - Renal cell carcinoma (Hypernephroma, Adenocarcinoma of kidney) - Wilms’ tumour Hematojen yolla Akciğer, meme ve mide Böbrek Kanserleri RENAL CELL CARCINOMA (HYPERNEPHROMA, ADENOCARCINOMA OF KIDNEY) Tüm kanserlerin %1 ile %3 nü oluşturur Erişkinlerde görülen renal kitlelerin %85 RCC dir İleri yaşlarda sıktır ( 60 – 70 yr) Erkeklerde sıktır 3:1 Görünümü sarı renklidir Tübüler epithelium kaynaklanır Çoğu vaka sporadiktir Genç hastalarda Autosomal dominant geçiş gösterilmiştir Familial variants sadece %4 vakada görülür Böbrek Kanserleri Risk Faktörleri – Sigara – Mesleksel toksik maddelere maruz kalma (cadmium, asbestos) – Diyaliz hastalarında gelişen acquired polycystic disease risk 30 kat artmıştır – Obesite – Genetik faktörler (Von Hippel-Lindau, Tuberous sclerosis) Böbrek Kanserleri Klinik Bulgular – – – – – – – Insidental kitle Hematüri – makro/mikroscopik Flank ağrı Abdominal kitle Ateş Varikosel Paraneoplastik Hypercalcemia (parathyroid hormone, prostaglandins) Hypertensiyon (renin) Cushings syndrome (glucocorticoids) Feminisation /Masculinisation (gonadotropins) Polycythemia ( erythropoietin) Radyolojik değerlendirme Hastada RCC şüphelendirecek semptom ve bulgu var ise radyolojik değerlendsirme yapılmalıdır Ultrasound kistik ve solid lezyonların ayırımında Kompleks kistlerin ayırımında ve evrelendirmede CT RENAL CELL CARCINOMA (HYPERNEPHROMA, ADENOCARCINOMA OF KIDNEY) Renal Cell Carcinomada Renal Ven Tutulumu Prostat Kanseri (Prostatik Adenokarsinoma) İnsidans: – Deri kanserlerinden sonra ensık teşhis edilen kanserdir – Erkeklerde akciğer kanserinden sonra 2. sıklıkta kansere bağlı ölüm nedenidir Yaş: 45-89 yıl ( ort 72 yıl). Irksal ve Etnik Farklılıklar: zencilerde beyazlara oranla yüksek oranda görülür Prostat Kanseri (Etiyoloji) Genetik Faktörler: – Androgen Receptor Genlerinde Mutasyon – Tumor suppressor genlerde delesyon inaktivasyon of e.g. 1.8p, 11p (Metastasis suppressor gene), 2.13q (RB gene) 3.16q (E-cadherin), 4.& 17p (P53 gene). – Oncogenlerde aktivasyon: HRAS. – Growth factorlerde mutasyon veya Prostat Kanseri (Risk Faktörleri) 1.Heredite 2.Yağlı Diet 3.Hormonlar 4.Potensiyel Risk Faktörleri: (a) Vasectomy – düşük risk (b) Cadmium – düşük risk Prostat Kanseri (Patoloji) Lokalizasyon: – 1. Periferal Zone - en sık kanserin görüldüğü alandır (%70) – 2. Santral Zone - (%15-20) – 3. Transition Zone - (%10-15) Vakaların %85’inde taşımaktadır. tümör multi-fokal özellik Prostat Kanseri (Yayılım) 1.Lokal Yayılım Capsular Invasion Invasion of Seminal Vesicles Invasion of Rectum 2.Metastaz Lenf nodu: Pelvik nodlar Bones: Kemik metastaslarının tipleri: Osteoblastic - %50 fazla Mixed Osteoblastic ve Osteolytic - %33 Osteolytic- %8 Akciğer Diğer alanlar: Bladder, K.C., Adrenal, Testis Prostat Kanseri (Semptomlar) Mesane çıkım obstrüksiyon semptomları Mesane irritability Hematüri Geç dönem hastalık semptomları: – kemik ağrısı – kilo kaybı ve genel halsizlik – spinal kord kompresyonu Prostat Kanseri (Tanı) 1. DRE 2. Prostatic Specific Antigen 3. Prostatic Acid Phosphatase 4. Trans Rektal Ultrasound 5. MRI & CT 6. Bone Scintigraphy 7. Prostat İğne Biyopsisi 8. İnce İğne Aspirasyon Sitolojisi 9. Pelvik Lymph Node Diseksiyonu Testis Tümörleri Tüm malign tümörlerin %1ini oluşturur Testosteronun artış dönemleri (20-40’lı yaşlarda) en sık görüldüğü zaman dilimidir Tüm testiküler tümörlerin % 90-95’i germ hücre kökenlidir Testiküler tümörlerin %99’u maligndir Genç erkeklerde Psikolojik ve Fertilite Problerine neden olur Testis Tümörleri (Epidemiyoloji) İnsidans : 100,000 de 1.2 (Bombay) 100,000 de 3.7 (USA) Yaş : 3 Pik dönemi vardır - 20-40 yrs. Maximum - 0 - 10 yrs. - 60 yaşından sonra Bilaterality : % 2-3 Testicular Tumour Testis Tümörleri (Klasifikasyon) I. Testisin Primer Neoplasmları A. Germ Hücreli Tümör B. Non-Germ Hücreli Tümör II. Sekonder Neoplasmlar III. Paratesticular Tümörler Primer Neoplasmlar A. Germinal Neoplasmlar : (90 - 95 %) 1. Seminomas - 40% (a) Classic Typical Seminoma (b) Anaplastic Seminoma (c) Spermatocytic Seminoma 2. Embryonal Carcinoma - 20 - 25% 3. Teratoma - 25 - 35% (a) Mature (b) Immature 4. Choriocarcinoma - 1% 5. Yolk Sac Tumour Primer Neoplasmlar B. 1. 2. 3. Nongerminal Neoplasms : ( 5 to 10% ) Specialized gonadal stromal tumor (a) Leydig cell tumor (b) Other gonadal stromal tumor Gonadoblastoma Miscellaneous Neoplasms (a) Adenocarcinoma of the rete testis (b) Mesenchymal neoplasms (c) Carcinoid (d) Adrenal rest “tumor” Etiyoloji 1. Kriptorşitizm 2. Carcinoma in situ 3. Travma 4. Atrofi Kriptorşitzm & Testiküler Tümör İnmemiş testiste Kanser gelişme riski Normal bireylere oranla 14 48 kat daha fazladır Klinik Bulgular Testisin birinde ağrısız şişme Alt abdomende sıkıcı bir ağrı ve rahatsızlık %10 olguda akut skrotal ağrı %10 olguda metastaz bulguları - Boyun ağrısı / Öksürük / Anoreksi / Bulantı / Sırt Ağrısı/ Alt ekstremitede ödem %5 olguda Gynecomastia Nadiren infertilite Değerlendirme 1. 2. 3. 4. Ultrasound - Hypoechoic area Akciğer X-Ray - PA and lateral CT Scan Tümör Markerları - AFP - HCG - LDH - PLAP Sol Sağ Axial CT - Germ hücreli tümörün neden olduğu büyük bir paraaortik nodal kitleye bağlı olarak gelişen Sol Hidronefroz