CUMHURİYET DÖNEMİ DIŞ İLİŞKİLER (YGS) 1. ülkeler önemli bir yer tutmuştur. Günümüzde ise Türkiye'nin dış ticaretinde Ortadoğu ve Afrika ülkeleri ağırlık kazanmaya başlamıştır. “Mustafa Kemal Atatürk, I. Birinci Dünya Savaşı’na Osmanlı Devleti'nin de girdiği günlerde bu savaşta Almanların yenileceğini, II. Çanakkale Savaşı’nın sonlarına doğru, düşmanın birkaç gün içinde çekilebileceğini, III. 1937 yılında, İtalya’nın Habeşistan’a saldırmasıyla İkinci Dünya Savaşı’nın başlamış olduğunu söylemiştir.” Bu değişmeye yol açan etkenler arasında, I. II. III. Bunlar, Mustafa Kemal Atatürk'ün kişiliğinin hangi yönünü örneklendirmektedir? A) B) C) D) E) 2. Yurtta ve dünyada barışa önem verme Topluma yön verebilecek yollar bulabilme Olayların gidişinden sonucun ne olabileceğini görebilme Savaşın amaç değil, bir araç olduğuna inanma Türk Ulusu’nun gücüne güvenme ( 1981 / ÖSS ) Özellikle İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra, sömürge durumunda olan bazı Asya ve Afrika ülkelerinin Türkiye'yi örnek aldıkları görülmüştür. Türkiye'nin, bu ülkeleri etkileyen aşağıdakilerden hangisi olmuştur? A) B) C) D) E) 3. IV. Türkiye ile Ortadoğu ve Afrika ülkeleri arasındaki ticaretin artmasında, yukarıdakilerin hangilerinin öteki ikisinden daha etkili olduğu savunulabilir? A) I ve II B) I ve III C) I ve IV D) II ve IV E) III ve IV ( 1982 / ÖSS ) 5. yönü A) B) C) D) E) 6. Yukarıda sözü edilen dönemin koşulları göz önüne alındığında, aşağıdakilerden hangisi Türkiye'nin bu isteğinde haklı olduğuna bir kanıt olarak gösterilebilir? Dünya uluslarının giderek belli bloklarda toplanmaya başlaması B) Milletler Cemiyeti’nin uluslar arası sorunların çözümünde etkisiz olması C) Almanya ve İtalya’nın saldırgan bir tutum içine girmeleri D) Dünyanın önemli bir ekonomik bunalıma girmesi E) Yabancı ülkelerin, Boğazlar statüsünün değiştirilmesi için çaba göstermeleri ( 1982 / ÖSS ) Son yıllara kadar, Türkiye'nin dış ticaretinde Batılı Ülkesinin bağımsızlık savaşını başarıyla sonuçlandırmış olması Ulusal iradeyi her şeyin üzerinde tutması Ülkesini çağdaşlaştırmada büyük başarılar sağlaması “Yurtta sulh, cihanda sulh” ilkesini ortaya koyması Kapitülasyonları kaldırmış olması ( 1982 / ÖSS ) “Dış siyasette güçlü ve sözü geçer olmanın ön koşulu içte de güçlü olmaktır.” Aşağıdakilerden hangisi, Atatürk döneminde Türkiye'nin içte de güçlü olduğunu gösteren bir dış olaydır? Türkiye'de yaşayan Rumlarla, Yunanistan’daki Türklerin karşılıklı değiştirilmesi B) Hükümetin çıkardığı yönetmeliğe uymayan bazı yabancı okulların kapatılması C) Türkiye'nin Milletler Cemiyeti’ne üye olması D) Türkiye'nin Montrö Sözleşmesi’yle Boğaz-lar üzerinde kesin egemenlik sağlaması E) Musul sorununu Ankara'da İngiltere ile anlaşarak sonuçlandırılması ( 1984 / ÖSS ) Sovyet Rusya, A) A) 4. Atatürk'ün doğumunun 100. yılı kutlamalarına çeşitli ülkeler ve bazı uluslar arası kuruluşlar da katılmışlardır. Bu durum, Atatürk'ün hangi yönü ile en az ilişkili olabilir? Yurtta ve dünyada barışı korumaya çalışması Başka ulusların haklarına saygılı olması Ortadoğu’da güç dengesini koruması Batı demokrasisi ilkelerini benimsemesi Bağımsızlığını kazanma ve sürdürmedeki başarısı ( 1981 / ÖSS ) Türkiye, Lozan Antlaşması’nı imzalamış olan devletlere 1936 yılında bir nota vererek, Avrupa'da gelişen buhranların, Boğazların güvenliği için verilmiş olan kollektif garantiyi artık işlemez hale getirdiğini belirtmiş, Boğazların güvenliği ve egemenlik haklarının korunması için bu sözleşmenin değiştirilmesini istemiştir. Türk dış politikasındaki değişikliklerin, Ortadoğu ve Afrika ülkelerindeki kalkınma çabalarının, Ortadoğu ve Afrika ülkelerindeki siyasal değişikliklerin, Ortadoğu ve Afrika ülkeleriyle Batı arasındaki sorunların bulunduğu ileri sürülmektedir. 7. I. II. III. tutulması” hükmü yer almaktadır? Lozan görüşmelerinde Türkiye'nin Boğazlar konusundaki önerisini desteklemiştir. Montrö görüşmelerinde, Boğazlardan geçiş hakkı istemiştir. Dünya Savaşı’ndan sonra Türkiye’den Boğazlarda kendisine bir üs verilmesini istemiştir. A) B) C) D) E) Bu durumlara bakarak Sovyet Rusya'nın boğazlarla ilgili politikalarında hangi amaca yöneldiği söylenebilir? A) B) C) D) E) 8. Lozan’da kaybettiği haklarını geri almaya Akdeniz yolu üzerindeki engelleri ortadan kaldırmaya Türkiye'nin güçlenmesini engellemeye II. Dünya Savaşı’nda bozulan Avrupa güç dengesini yeniden kurmaya Türkiye'yi kendi rejimi içine almaya ( 1984 / ÖSS ) Ankara Antlaşması’nda Mudanya Ateşkes Anlaşmasında Moskova Antlaşması’nda Sevr Antlaşması’nda Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nde ( 1988 / ÖSS ) 11. Dış siyasette güçlü ve sözü geçer olmanın önkoşulu içte de güçlü olmaktır. Türkiye'de aşağıdaki gelişmelerden hangisi bun bir örnektir? A) Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasından sonra Lozan Barış Antlaşması’nın imzalanması B) Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra Kurtuluş Savaşı’nın başlaması C) Saltanatın kaldırılmasından sonra Cumhuriyetin kurulması D) Cumhuriyetin ilanından sonra Halifeliğin kaldırılması E) Milletler Cemiyeti’ne girdikten sonra Balkan Antantı’nın imzalanması ( 1988 / ÖSS ) Atatürk, 1935 yılındaki bir konuşmasında, “Savaşın ağırlığını göz önüne almayan bazı samimiyetten yoksun önderler, saldırının araçları olmuşlardır. Denetimleri altındaki uluslara ulusçuluğu ve geleneği yanlış bir biçimde göstererek ve kötüye kullanarak onları aldatmışlardır” demiştir. Atatürk, bu sözleriyle hangi ülkelerin politikalarını eleştirmektedir? A) B) C) D) E) 12. Fransa ve İngiltere ABD ve SSCB Almanya ve İtalya Yunanistan ve ispanya Japonya ve Çin Bu durumun yol açtığı ve günümüze kadar süregelen sorun aşağıdakilerden hangisidir ? A) B) C) D) E) ( 1986 / ÖSS ) 9. Türkiye Cumhuriyeti hükümetleri, 1925–1937 yılları arasında Balkan Antantı’na ve Sadabad Paktı’na öncülük etmişlerdir. Aşağıdakilerden değildir? hangisi, bu girişimlerin 13. amacı Sınırlarının güvenliğini sağlamak Yurtta barış, dünyada barış ilkesine uymak Komşu devletlerin dostluğunu kazanmak Devletlerarası güç birliği kurmak Komşu devletler arasındaki anlaşmazlıklara çözüm bulmak ( 1986 / ÖSS ) Aşağıdakilerden hangisinde “Boğazların, uluslar arası bir komisyona verilerek bütün devletlerin gemilerine açık Ege hava sahası Anadolu'ya yakın olan Yunan adalarının durumu Ege Denizi kıta sahanlığı Kıbrıs Adası’nın durumu Batı Trakya’da kalan Türklerin durumu ( 1989 / ÖSS ) Yeni Türk Devleti, Türk topraklarını ele geçirmek isteyenlerle sonuna kadar savaşmayı, bağımsızlığına saygı gösteren devletlerle siyasal ilişkiler kurarak anlaşmalar yapmayı kendine temel ilke edinmiştir. Buna göre, yeni Türk Devleti'nin dış politikada izlediği yol aşağıdakilerden hangisidir? A) B) C) D) E) 10. Balkan Savaşları sonunda yapılan antlaşmalarla Edirne ve Kırklareli Türkiye'ye, Kavala Bulgaristan’a, Yanya, Selanik ve Girit Adası Yunanistan'a verilmiştir. A) B) C) D) E) 14. Barış içinde yaşama Topraklarını genişletme Bloklaşmaya son verme Rejim değişikliklerini destekleme Demokrasiyi yayma ( 1991 / ÖSS ) Lozan Antlaşması’nda boğazların yönetimi ayrı bir bütçesi olan ve Türkiye temsilcisinin başkanlık ettiği Boğazlar Komisyonu’na verilmiş; ancak daha sonra Montrö Sözleşmesi’yle Boğazlar Komisyonu, görevini Türkiye Cumhuriyeti’ne bırakmıştır. Bu durum aşağıdakilerden göstergesidir? A) B) C) D) E) hangisinin okullar bu kurala uymak istemediler ve bağlı oldukları devletlerin elçileri aracılığıyla Türk hükümetiyle görüşmek istediler. Ancak Türk hükümeti bu konuda görüşme yapmayı kesinlikle reddetti. bir Türk hükümeti bu tepkisiyle hangisini korumaya çalışmıştır? Boğazlardan az sayıda devletin yararlandığının Boğazlarla ilgili rejimin tek taraflı olarak saptandığının Boğazlar sorununun Avrupalı devletler tarafından çıkarıldığının Boğazların zamanla uluslar arası önemini yitirdiğinin Boğazlar üzerindeki Türk egemenliğinin daha çok güçlendiğinin ( 1993 / ÖSS ) A) B) C) D) E) aşağıda-kilerden Yabancı okulların sayısını İnsan haklarını Bağımsız devlet anlayışını Yabancıların kültürlerini Eğitim ve öğretimde ikiliği ( 1995 / ÖSS ) 18. Türkiye Cumhuriyeti Devleti 1932’de Milletler Cemiyeti’ne, 1934’te Balkan Paktı’na, 1937’de Sadabat Paktı’na üye olmuştur. Bu bilgilere dayanarak, I. Türkiye'nin dış ülkeler arasında saygınlığı artmıştır. II. Türkiye'de, iç güvenliği tehdit eden sorunlar vardır. III. Türkiye dünya barışına katkıda bulunmuştur. IV. Türkiye dış güvenliğini sağlamada çok zorlanmıştır. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? 15. Birinci. Dünya Savaşı’nda yenilen Almanya, Versay Antlaşması’yla Polonya’ya bırakmış olduğu yerleri geri almak için, daha sonra Polonya’nın batı bölgesini işgal etmiştir. Almanya’nın bu tutumu karşısında İngiltere ve Fransa barışı korumaya çalışmışlarsa da İkinci Dünya Savaşı’nın çıkmasını engelleyememişlerdir. Bu durum Birinci ve İkinci Dünya savaşları arasında nasıl bir ilişki olduğunu gösterir? A) B) C) D) E) A) 19. İki savaşta da çok sayıda cephe açılmıştır. Birinci Dünya Savaşı öncesindeki bloklaşmalar günümüze kadar devam etmiştir. Savaşın ikisi de aynı hükümleri içeren antlaşmalarla sonuçlanmıştır. Birinci savaşın sonucu ikinci savaşın başlamasına ortam hazırlanmıştır. İki savaşın sonunda da Avrupa’nın siyasi yapısı korunmuştur. ( 1994 / ÖSS ) II ve III Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin I. Boğazlar Komisyonu’nun kaldırılması ve görevinin Türk tarafına geçmesi II. Yabancı savaş gemilerinin boğazlardan geçişinin sınırlandırılarak, Türkiye'nin denetimine bırakılması III. Yabancı devletlere ait ticaret gemilerinin her iki yönde boğazlardan geçişlerinin serbest olması A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III ( 2001 / ÖSS ) İngiltere, ABD ve Sovyetler Birliği’nin katılımıyla 1943 yılında yapılan Tahran Konferansı’nda, Türkiye’nin, II. Dünya Savaşı’na katılması konusunda karar alınmış ve bu kararın Türkiye’ye bildirilmesi için İsmet İnönü Kahire’ye davet edilmiştir. İsmet İnönü, Kahire’ye kararın bildirilmesini kabul etmek için değil, bu kararı taraflarla serbestçe tartışmak ve görüşmek için gideceğini açıklamıştır. Atatürk, bu sözüyle aşağıdakilerden hangi-sine karşı olmadığını belirtmektedir? İsmet İnönü’nün yalnızca bu tutumuna dayanarak, I. ulusların eşitliğini gözetme II. bağımsız devlet anlayışına saygı duyma III. sorunlara kısa sürede çözüm bulma A) B) 17. I ve III C) E) III ve V hükümlerinden hangileri, Türkiye'nin dünya devletleri arasındaki saygınlığının daha da arttığını gösterir? Atatürk, ülkemize yardım yapacak devlet ülkemizi ele geçirme amacını gütmemeli ve devletimizin ulusçuluk ilkesine saygılı olmalıdır demiştir. Sömürgeciliğin dünyada yaygınlaşmasına Yabancı sermayenin ülkenin çıkarları için kullanılmasına C) Yabancıların devletlerin iç sorunlarına karışmasına D) Devletlere ekonomik ayrıcalıklar tanınmasına E) Ekonomik kalkınmada yalnız sanayileşmeye öncelik verilmesine ( 1995 / ÖSS ) Lozan Antlaşması’na göre, yabancı okulların öğrenimini Türk hükümeti düzenleyecek ve denetleyecekti. Bazı B) II ve IV ( 1996 / ÖSS ) 20. 16. I ve II D) yaklaşımlarından söylenebilir? 21. hangilerini benimsediği A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III ( 2004 / ÖSS ) Türkiye Cumhuriyeti kendi içişlerine karışılmasını istemediği gibi, başka ülkelerin de içişlerine karışmayı dış politikada ilke edinmiştir. Aşağıdakilerden hangisinin, bu ilke doğrultusunda yapılan uygulamalardan biri olduğu savunulabilir? A) B) C) D) E) 22. Müslümanlar üzerinde etkili olan halifeliğin kaldırılması Saltanatın kaldırılıp cumhuriyetin ilan edilmesi 924 yılına kadar, 1876 Anayasası’nın 1921 Anayasası ile birlikte yürürlükte olması Mecelle yerine Medeni Kanun’un kabul edilmesi Tekke ve türbelerin kapatılarak halkın dini, duygularının sömürülmesinin engellenmesi ( 2005 / ÖSS ) İkinci Dünya Savaşı’nın bitiminden bu yana geçen süre içinde teknolojide meydana gelen gelişmenin, İkinci Dünya Savaşı öncesiyle karşılaştırıldığında çok hızlı olduğu görülmüştür. Teknolojik gelişme hızındaki bu artışta, I. ham madde gereksinimin azalması, II. bilimin ilerlemesi ve bilgi birikiminin artması, III. sanayileşmenin hızlanması durumlarından savunulabilir? hangilerinin etkili olduğu A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III ( 2007 / 1 ) 23. Türkiye, İkinci Dünya Savaşı’nda 1939 yılında İngiltere ve Fransa ile ittifak, 1941 yılında Almanya ile dostluk antlaşması imzalamıştır. Yalnız bu bilgiyle, Türkiye’nin İkinci Dünya Savaşı’ndaki bu tutumunun, I. savaşın değişen koşullarına göre hareket ettiği, II. savaş dışı kalmaya çalıştığı, III. Milletler Cemiyetine üye olduğu durumlarından hangilerini gösterdiği savunulabilir? A) Yalnız I D) I ve II 24. B) Yalnız II C) Yalnız III E) II ve III (2009 /1) Lozan Antlaşmasından sonra, 1936'da Türkiye'nin Boğazlarda asker bulundurma isteğini kabul ettirmesinde, I. Almanya'nın Ren Bölgesi'ne girmesi, II. İtalya'nın Habeşistan'ı işgal etmesi, III. Rusya'da rejim değişikliği olması durumlarından savunulabilir? hangilerinin etkili olduğu A) Yalnız l D) l ve II B) Yalnız II C) Yalnız III E) II ve III ( 2010 / YGS ) YANIT ANAHTARI 1. C 6. D 11. A 16. D 21. A 2. E 7. B 12. E 17. C 22. C 3. A 8. C 13. A 18. B 23. D 4. C 9. E 14. B 19. D 24. D 5. C 10. D 15. E 20. D