9. SINIF FİZİK 17-21 ŞUBAT 3.Ünite kuvvet ve hareket Sürtünme kuvveti Newton’ un Hareket Yasaları Eylemsizlik Prensibi-I. YASA bir cisme etki eden toplam kuvvet sıfırsa, cisim ya durgun haldedir. Ya da sabit hızla düzgün doğrusal hareket yapıyordur. Bir cismin hızında meydana gelecek değişmeye karşı koyma eğilimine EYLEMSİZLİK denir. KÜTLE Bir cismin eylemsizliğinin bir ölçüsüdür ve kütleleri farklı olan iki cisme aynı kuvvet uygulandığında kütlesi büyük olan cisim daha az ivmelenir. Kütle aynı zamanda cismin veya parçacığın değişmeyen bir özelliğidir ve skaler bir niceliktir. Newton’un II. YASA Bir cisme etki eden dış kuvvetlerin toplamı sıfırdan faklı ise cisim ivmeli hareket yapar. Uygulanan net kuvvettin büyüklüğü arttıkça cismin kazanacağı ivme de o kadar artar. Buna karşın cismin kütlesi arttırılırsa cismin kazanacağı ivme de o oranda azalır. Newton’un ikinci yasası kuvvet ile ivme arasındaki ilişkiyi tanımlar. Bu ifade kütlenin sabit olduğu sistemler için geçerlidir. F ma [F]=[M][L][T]-2 birimi: SI-1 kgm/s2 =1Newton=1N CGS-1 gcm/s2 =1dyne Burada F cisme etki eden dış kuvvetlerin toplamını göstermektedir 2 Etki-Tepki Prensibi- III. YASA İki cisim birbirleri ile etkileşim halinde iken cisimlerden biri diğerine bir kuvvet etki ettiriyorsa, diğeri de ona aynı büyüklükte ancak ters yönde bir kuvvetle tepki gösterir. N N N mg sin N mg m g mg Cisim masa veya eğik düzlem gibi bir yüzeyle temas halinde ise yüzeye ağarlığından dolayı aşağıya doğru bir kuvvet uygular. Etki-Tepki prensibine göre bu durumda masa veya eğik düzlem de cisme yüzeye dik yüzeyden dışarıya doğru bir kuvvetle tepki gösteriri. Bu kuvvet NORMAL kuvvet olarak adlandırılır ve her zaman yüzeye dik yüzeyden dışarı doğru bir kuvvettir. masa için Etki-Tepki prensibine göre N mg N ve mg arasındaki ilişki eğik düzlem için 3 N mg sin dir.