Kullanıcının işletim sisteminde gördüğü kısma ya da grafiksel

Günümüzde kullanılan işletim sistemleri nelerdir?
Windows sürümleri Xp,Vista,7
Açık Kaynak Kodlu İşletim Sistemleri
UNIX,LINUX,Pardus gibi…
İşletim sisteminin görevleri
-Kullanıcı ile bilgisayar donanımı arasındaki ilişkiyi sağlar.
-Her programa yeterli sistem kaynağını ayırmaktan
sorumludur.
-yazılımların belleğe,girdi çıktı aygıtlarına ve dosya sistemine
erişimini sağlar.
-donanımın yönetimi ve denetiminden sorumludur.
Sistem Kaynakları
Bilgisayarımızda aygıtların ve programların kullanımı için
ayrılmış olan mekanizmalar.Mesela bilgisayarımızın belleği
bir sistem kaynağıdır,işlemci yada harddiskteki alan bir sistem
kaynağıdır.
Okulu bir sistem olarak düşünürsek bizim sistem kaynağımız
okuldaki masa,sıra,tahta,projeksiyon diyebiliriz.
Kesme(IRQ)
Bilgisayarımızdaki aygıtların işlemciye kesme sinyali
göndererek o andaki işini bırakıp aygıtın işini halletmesini
sağlar.İşlemci gelen sinyalin IRQ numarasına göre hangi
aygıttan geldiğini ve önceliğine göre işini o anda bırakıp diğer
tarafla ilgilenir.
Kesme işlemi nasıl çalışır?
DMA(Doğrudan Bellek Erişimi)
Cihaz gerek duyduğu bilgileri işlemciye uğramadan direk olarak
sistem belleğinden elde edebilir.Böylece cihaz daha hızlı çalışmış olur
ayrıca işlemciyi gereksiz yere meşgul etmez.Bu özellik ses
kartı,Ethernet kartı gibi aygıtlarda vardır.
Giriş/Çıkış(IO) Adresleri
Cihazların işlemci ile haberleşirken kullandıkları adres
aralıklarıdır.Her aygıtın kendine ait giriş çıkış numarası mevcuttur. Bu
numaralar standartlaştığı için çakışma olasılığı düşüktür.Çakışmanın
olması durumunda her iki aygıtta çalışmaz.
Kullanıcının işletim sisteminde gördüğü kısma ya da grafiksel
arayüze kullanıcı arabirimi denir.
Çekirdek : Çekirdek, işletim sisteminin kalbidir. Adından da
anlaşılabileceği gibi, "kabuk",çekirdeğin çevresini sararken,
donanımla iletişim kurmak da çekirdeğin işidir.
Dosya yönetim sistemi : İşletim sisteminin dosyaları organize etme
ve yönetme için ne kullandığını gösteren ifadedir. Dosya verilerin
toplandığı birimlerdir.
Genelde işletim sistemleri hiyerarşik dosya yönetim sistemini
kullanır. Bu klasör sisteminin başlangıç noktası kök dizindir (root
directory, C:\>).
Dosya yönetim sisteminin temel işlevleri üç maddede toplanmıştır:
1 - Mantıksal dosya yapılarından fiziksel yapılara geçişin sağlanması.
2 - İkincil belleklerin verimli kullanılmasını sağlanması.
3 - Dosyaların paylaşılması, korunması ve kurtarılması ile ilgili
araçların sağlanması
Sürücü : Dosya ve bilgilerin saklandığı ortamlardır.Mesela Cdrom,harddisk gibi..
Dosyalar : Dosyalar 2 kısımdan oluşur.Dosyanın adı.uzantısı.
Dosyanın adı kullanıcı tarafından dosyanın içeriğine göre belirlenir.
Dosyanın uzantısı o dosyanın türünü belirtir.Dosya uzantıları
bilgisayar tarafından verilir.Bilgisayar dosyanın uzantısına bakarak
hangi program ile dosyayı açacağını belirler. Uzantıları bilmemiz
açılmayan dosyanın açılabilmesi için bilgisayarımıza hangi programı
yüklememiz gerektiğini bize söyler. Başlıca uzantılar şunlardır;
Exe Uygulama dosyaları
Bat Toplu iş dosyaları
Txt Metin dosyaları
Bmp Resim dosyaları Resim görüntüleme programları
Jpg Resim dosyaları Resim görüntüleme programları
Doc Microsoft Word dosyaları
Xls Microsoft Excel dosyaları
Ppt Microsoft Powerpoint dosyaları
Mdb Veri tabanı programı Access
Zip Sıkıştırılmış dosyalar WİNZİP
Rar Sıkıştırılmış dosyalar WİNRAR
Html internet sayfası Browser programları ile (Explorer)
Pdf Adobe reader
Mp3 müzik dosyası – müzik dinleme programları ile açılır.
Avi video dosyası
Bir dosyanın adı en fazla 255 karakter olabilir.
Bir dosyada her bir harf 1byte yer kaplar.
Etkileşimli işlem nedir?
Kullanıcı bir program çalıştırmak istediğinde, işletim sistemi
uygulamanın yerini sabit diskten tespit eder ve uygulamayı RAM’e
yükler. Bu işlem etkileşimli işlem olarak adlandırılır.
Sistem Yazılımları nelerdir? Yardımcı Programlar nelerdir?
İşletim sistemi, üzerinde yer alan bazı yazılımlar “Sistem Yazılımı”
olarak anılır. Örneğin derleyiciler (compilers) ; yazdığımız programı
makine diline çeviren ara program, editörler (editors), yararlı
programlar (utility) ; virüs temizleyen programlar gibi gerçek iş
için yardımcılardır, veri tabanı yönetim sistemleri (database
management system) ve bilgisayar ağı yazılımları (network software)
yine birer sistem yazılımlarıdır.
Başlat menüsünde donatılar içerisinde sistem araçları içerisinde bu
tip yardımcı programlara ulaşabiliriz.
İşletim Sistemi Tipleri
Çoklu Kullanıcı (Multiuser) İşletim Sistemleri
Bir işletim sisteminin birden fazla kullanıcı tarafından kullanılmasıdır. Mesela
bilgisayarımızdaki yazıcının diğer kullanıcı ile ortaklaşa kullanımı ya da bilgisayarımızda
bulunan dosyalarımızın başka kullanıcılar ile paylaştırılması ve kullanımı.
Çoklu Görev (Multitasking) İşletim Sistemleri
Bilgisayardaki aynı anda açılan programların işletim sistemi tarafından aynı anda
çalıştırılması özelliğidir. Bir bilgisayarda birden fazla programı aynı anda açmak ve
çalıştırmak o bilgisayarın işletim sisteminin çoklu görev olduğunu göstermez. Programları
aynı anda çalıştırdığını biz bilemeyiz.
Çoklu İşlemci (Multiprocessing) İşletim Sistemleri
İşletim sisteminin birden fazla işlemciyi destekliyor olması onun çoklu işlemci işletim sistemi
olduğunu gösterir. Günümüzdeki işletim sistemlerinin birçoğu bu özelliği destekler. Sadece
Win98 ve Win ME eski Windows sürümleri desteklemez.
Çoklu İşlem (Multithreading) İşletim Sistemleri
Program ihtiyaç halinde işletim sistemi tarafından küçük parçalara ayrılır ve çalıştırılabilir.
DOSYA YÖNETİMİ
Küme (Cluster) : Sektörler üzerinde tanımlanmış en küçük küme olarak tanımlanabilir.
FAT (File Allocation Table –Dosya Yerleşim Tablosu-) Nedir?
Bir diskte bulunan dosyalara ait bilgilerin kayıtlı olduğu alanları belirtmeye yarar. Bir başka deyişle
FAT, bir diskin haritası gibidir.
FAT Nasıl Çalışır?
Bu sistemde partisyon her biri belli miktarda sektör içeren "cluster", küme isimli parçalara ayrılır ve
hangi dosyaların bu cluster parçalarından hangilerine yerleştiği, hangi cluster parçalarının boş,
hangilerinin dolu olduğu gibi bilgiler FAT üzerine yazılır.İşletim sistemi de herhangi bir dosyaya
erişim yapmak istediğinde dosyayı bulmak için FAT üzerine yazılan bu bilgilerden faydalanır.
FAT Çeşitleri (FAT16, FAT32, VFAT)
FAT 16: DOS, Windows 3.1 ve OSR2 sürümü öncesi Windows 95 işletim sistemlerinin kullandığı
dosya sistemidir. Eski bir dosya sistemi olduğundan dolayı bir takım eksikleri ve dezavantajları
bulunmaktadır.Maksimum disk büyüklüğü 2gb olabilir.
1- kök dizininin (root) sınırlandırılmış olmasıdır.
2- Disk boyutu 2gb dan fazla olamaz.
Sanal Dosya Yerleşim Tabloları (Virtual File Allocation Tables – VFAT) :
Windows 95 ve NT nin kullandığı dosya sistemi.Kısa bir süre sonra yerini FAT32 ye bırakmıştır.
FAT 32:
Fat16’da adresleme işlemi 16 bit ile yapılırken fat32 de adresleme işlemi 32 bit ile yapılır.
216 = 2.2.2.2………. =64x1024=65536 16 tane 1 ve 0 bitlerini kullanarak maksimum
65536/32 = 2gb olabilir.
232 =2.2.2.2……….= 65536x65536 gibi bir değer elde edilir.
Özellikleri
1- İlk olarak FAT32’de herhangi bir kök dizin sınırlaması yoktur.
2- Kullanılan disk 2 terabyte’a kadar destekleniyor.
3- Kullanılan tek parça dosya boyutu 4gb ile sınırlıdır.
NTFS Dosya Yönetim Sistemi
NTFS (New Technology File System –Yeni teknoloji dosya sistemi-); Windows NT ve devamı olan
Windows 2000, XP tarafından desteklenen bir dosya sistemidir.
NTFS Nasıl Çalışır?
NTFS, dosya konumlarını FAT sistemindeki gibi bir ana indeks olarak saklamakla birlikte (MFT,
Master File Table –Ana dosya tablosu-) dosyanın yerleştiği konumları ve diğer bilgileri her cluster’in
içinde ayrıca saklayarak daha güvenilir bir yapı sunar.
Özellikleri :
1-Dosya konumlarıyla ilgili bilgileri cluster içlerinde de saklayarak daha güvenli bir dosya sistemi
yapısı sunar.
2-Cluster boyutu partisyon boyutuyla sinirli değildir ve 512 byte değerine kadar ayarlanabilir.
3-Yaklaşık 16 GB’a kadar uzunlukta olan tek parça dosyaları destekler
4-ACL (Access Control List, Erişim kontrol listesi) özelliği sayesinde sistem yöneticileri tarafından
hangi kullanıcıların hangi dosyalara erişebileceği ile ilgili kısıtlamaların koyulabilmesini sağlar.
5-Uzun dosya isimlerini destekler.
Ödev : Pardus ve Linux işletim sistemlerinde kullanılan dosya yönetim sistemi
hangisidir? Ntfs ile karşılaştırınız.
Dosya Yönetim sistemleri ile ilgili sorular
1-Cluster nedir?
2-Fat nedir?
3-Fat çeşitleri nelerdir?
4-Ntfs ve fat 32 arasındaki farklardan 3 tane yazınız?
5-ntfs nedir?
6-fat32 nin dezavantajları nelerdir?
Bellek yönetimi
1- Bellek yönetimi nedir? Görevlerinden 3 tanesini yazınız.
2-a)Fiziksel adres nedir? b) mantıksal adres nedir?
3-Bölüm Tanım çizelgesi nedir?
4-Ram bellek kullanım alanına göre kaç gruba ayrılır.
5 RAM bellek kullanım alanına göre geleneksel bellek, uzatılmış bellek,
genişletilmiş bellek ve yüksek bellek olmak üzere 4 gruba ayrılır.( )
 Gerektiğinde bellek tahsis etmek (malloc), kullanımı bittiğinde belleği
serbest bırakmak (free), sanal bellek yönetimi yapmak ve kullanılmayan
bellek bölgelerini yönetmek (garbage collection) gibi işlemlere bellek
yönetimi denir.( )
 Çekirdek bellekteki kullanılmayan bloklarda bulunan bilgilerin, disk
yüzeyine yazılması suretiyle belleğin başka işler için serbest
bırakılmasıyla elde edilen belleğe sanal bellek denir.( )
 Rom bellekte bulunan çok kısa ve işletim sisteminin yüklenmesini
gerçekleştiren bir program hangisidir?
 A ) Smartdrive
 B ) Bootstrap Loader
 C ) Himem
 D ) Swap file
Bellek Yönetimi Nedir?
Bellek yönetimi, bilgisayarın ana belleğini yönetmekle ilgili yapılan işlemlerin
tümüdür. Gerektiğinde bellek tahsis etmek (malloc), kullanımı bittiğinde belleği serbest
bırakmak (free), sanal bellek yönetimi yapmak ve kullanılmayan bellek bölgelerini yönetmek
(garbage collection) gibi konuları içermektedir.
Eğer bir işlem bilgisayarın sahip olduğu ana bellek alanından daha fazla belleğe
ihtiyacı varsa bu durumda ne yapmalıdır? İlk bilgisayarlarda bunun bir çözüm yolu yoktu.
Günümüzde bu sorunu çözen teknik sanal bellek olarak adlandırılır.
RAM kullanım alanına göre 5 gruba ayrılır.
� Geleneksel bellek
� Üst bellek alanı
� Uzatılmış bellek
� Genişletilmiş bellek
� Yüksek bellek alanı
Geleneksel Bellek (Conventional Memory)
Dos’un ana belleğidir (base memory olarak da bilinir). 0 – 640 KB arası hafıza bölgesidir. MS-DOS
uygulamaları burada çalışır. Bütün PC’ lerde 640K sınırı söz konusudur.
Üst bellek alanı
Ayrılmış bellek
� 384 KB
� UMB ler halinde
� Çalışan programlar
• Sistem BIOS
• Tak-çalıştır sürücüler
• Video sürücüler
Uzatılmış Bellek (Extended Memory)
Uzatılmış bellek ile temel bellek arasındaki en önemli fark gerçek modda çalışan programların
hiçbirisinin uzatılmış bellekte çalışamamasıdır. Yani uzatılmış bellek, programların çalıştırılması
için değil verilerin saklanması için kullanılır. DOS gerçek modda yazılmıştır. Bu yüzden
temel(geleneksel) bellekle sınırlıdır.
1 MB üzeri bellek
� Windows kullanır.
Genişletilmiş Bellek (Expanded Memory )
Genişletilmiş bellek olarak tercüme edilen expanded memory, 640K’ dan daha fazla
belleğe ihtiyacı olan programların kullanması içindir. Genişletilmiş bellek sadece veri saklamak için
kullanılabilir. Programlar genişletilmiş bellekte çalıştırılamazlar.
Yüksek Bellek (High Memory Area-HMA)
“Yüksek Bellek Alanı”, uzatılmış belleğin ilk 64K’ lık kısmıdır ve DOS tarafından özel olarak
kullanılır. Windows da kullanabilir.
Uzatılmış belleğin ilk 64 KB lık bölümü
� Windows’un kullandığı
DOS çekirdeği burada çalışır.
Sanal Bellek
Sanal bellek (virtual memory)' windowsun uygulamaları çalıştırırken, kullandığı bellektir, Windows
hdd'nizi üzerinde bir .swp dosyası yaratarak bellek olarak kullanır... Yüksek RAM'e sahip
sistemlerde bu dosya çok kabarmaz, ama az ram ile çalışıyorsanız,Windows sizin koyacağınız sınırlara
kadar kullanmaya çalışır. Elbette ki sanal bellek kullanımı RAM kullanımı kadar hızlı değildir, bu
nedenle program hızlarında düşüş yaşanır.
Bilgisayarım simgesine sağ tıklayıp özellikler penceresini açarız. Buradan gelişmiş
sekmesini seçtiğimizde performans bölümünde ayarlar düğmesini tıkladığımızda
performans seçenekleri penceresi açılır. Bu pencerede de gelişmiş sekmesini
tıkladığımızda sanal bellek ile ilgili veriler görünür. İhtiyaç halinde değiştir düğmesi ile
sanal bellek boyutunu değiştirebiliriz.
Genişletilmiş
Bellek
Uzatılmış
Bellek
İŞLETİM SİSTEMİNİN KURULUMU AŞAMALARI
İşletim sisteminin sürümleri
Microsoft Windows Sürümleri




Windows XP Home Edition
Windows XP Professional
Windows XP 64 bit Edition
Windows Media Center
Linux İşletim Sistemi Sürümleri
 Redhat
 Ubuntu
 Mandrake
 Pardus
Macintosh İşletim Sistemi
Apple firması tarafından geliştirilmiştir.
Sürümleri :






Mac OS X beta sürümü
Cheetah
Puma
Jaguar
Panther
Tiger
İşletim Sistemi Kurulumu için Gereksinimler




İhtiyacımız olan işletim sistemini belirleme
Gerekli lisanslı yazılımı temin etme
Gerekli donanıma sahip olma
Gerekli çevre birimlerine sahip olma (Klavye,fare,Cd-rom gibi.…)
Kurulum Tipleri
1. İlk Kurma
2. Yükseltme
3. Çift Açılma
Kurulum Adımları






Bölümleme
Biçimlendirme
Dosyaların Kopyalanması
Yazı modunda kurulumun devam etmesi
GUI(Görsel Kullanıcı Arayüzü) Modunda kuruluma devam edilmesi
Hoş geldiniz penceresi ile kurulumu tamamlama
Özel Kurulum Seçenekleri
İşletim Sisteminin Sürümünü Yükseltme
İşletim sisteminin sürümünü yükseltmek işlemi farklı şekillerde yapılabilir. Bunlar şuınlardır;
1. CD veya internet üzerinden güncelleştirme paketlerinin kurulması (servis paketi –
Service Pack)
2. İşletim sistemlerinde yer alan Otomatik Güncelleme Özelliğinin kullanılması
3. İşletim sisteminin sorunsuz üst sürümlerinin mevcut işletim sistemi üzerine
Kurulması,
4. Mevcut işletim sistemi korunarak işletim sisteminin üst sürümlerinin farklı sabit
Disk bölümüne kurulması
Bilgisayarınızda birden fazla işletim sistemi kuruluysa bunların açılış sırasını değiştirmeniz
mümkündür. Windows XP işletim sisteminde Bilgisayarım / Sağ Klik /Özellikler / Gelişmiş /
Ayarlar(Başlangıç ve Kurtarma) / Varsayılan işletim sistemi kısmından kurulu işletim sistemlerinin
açılış sırası değiştirilir.
1. GUI(GRAPHIC USER INTERFACE)’in türkçe açılımı nedir?
A)Görsel Uyarıcı Ara yüzü
B)Görsel Kullanıcı Ara yüzü
C)Gizemli Kullanıcı Ara yüzü
D)Görsel Uyarıcı Işığı
2. İşletim sisteminizde virüs, spyware (casus yazılım) gibi yazılımlardan dolayı oluşan
güvenlik açıklarını bilgisayarınıza …………………. kurarak kapatabilirsiniz.
Boşluğa ne gelmelidir?
A) Kurulum CD’si
B) Güvenlik yamaları
C) Grafik
D) GUI
3. Bir işletim sisteminin kurulumu aşağıdaki adımlardan hangisinde yanlıştır?
A)Bölümleme
B)GUI
C)Biçimlendirme
D)Kurulum CD’si
4. İşletim sistemi sürümünü yükseltme işlemi farklı şekillerde yapılabilir. Bunlardan
Bazıları şunlardır:
I.CD veya internet üzerinden güncelleştirme paketlerinin kurulması
II. İşletim sistemlerinde yer alan Otomatik Güncelleme Özelliğinin kullanılması
III. İşletim sisteminin sorunlu üst sürümlerinin mevcut işletim sistemi üzerine
Kurulması
IV. Mevcut işletim sistemi korunarak işletim sisteminin üst sürümlerinin farklı sabit
Disk bölümüne kurulması
Hangisi yanlıştır?
A) I..
B)II.
C)III
D)IV.
İÇ DONANIM SÜRÜCÜLERİ
Tanım:
Driver: Bilgisayarla kullanıcı arasındaki iletişimden sorumlu olan işletim sistemleri bu iletişimi
sağlayabilmek için bilgisayarı oluşturan donanım birimlerini tanımak zorundadır. Her donanım birimi
işletim sistemiyle tanışabilmek için bir kısım tanıtım dosyaları kullanır. Bu dosyalara sürücü (driver)
dosyaları adı verilir.
Araştırma Soruları:
Soru: Bir aygıtın sürücüsü yüklenmediyse ne olur?
Soru: İç donanım aygıtları ve dış donanım aygıtları nelerdir? Örnek veriniz.
Not: Bazı aygıtların driver’ları işletim sisteminde hali hazırda bulunduğu için ayrıca yüklenmesine
gerek yoktur. Eğer işletim sisteminde yüklü değilse o zaman aygıtla birlikte verilen sürücü cd sini
kullanarak ya da internetten aygıtın sitesinden ilgili modele uygun sürücü dosyaları indirilerek aygıt
işletim sistemine tanıtılır.
Tanım :
Autorun : Cd, cd sürücüsüne takıldıktan sonra otomatik olarak çalışarak bir pencere geliyorsa bu
özelliğe autorun yani otomatik çalıştır özelliği denir.
Aygıtı işletim sistemine kendimiz elle tanıtmak istersek bunun için denetim masasında yer alan
donanım ekle seçeneğine tıklarız. Burada aygıta ait driver dosyasının yerini belirterek aygıtın
tanıtılmasını sağlarız. Aygıtın driver dosyasından emin olursak bunu yapmamız daha doğru olur yoksa
yanlış bir driver’ı kurarak işletim sisteminde çeşitli hatalara neden oluruz.
Araştırma Soruları:
Soru : Aygıt driverını kurarken karşımıza çıkan dijital imza nedir, bilgi veriniz?
İşletim sisteminde yer alan aygıtların bir listesini görmek için Bilgisayarım simgesine sağ
tıklayarak sırasıyla Özellikler/Donanım/Aygıt Yöneticisi seçeneğine tıklanır. Aygıt yöneticisinde
işletim sisteminde bulunan tüm donanım aygıtlarının bir listesi vardır. Bu listede yer alan herhangi bir
aygıta gelip sağ tıklayarak Özellikler seçeneğine tıklarsak karşımıza aygıtla ilgili sürücü dosyalarına
ulaşabileceğimiz bir pencere gelir.
Yukarıdaki pencerede her bir seçeneğe ait açıklama hemen yan tarafta belirtilmiştir.
NOT: Aygıt yöneticisi penceresinde bir aygıtın yanında sarı ünlem işareti varsa bu şu demektir: Ya
yanlış bir sürücü yüklüdür, ya ilgili aygıt için herhangi bir sürücü yüklenmemiştir ya da sürücü düzgün
bir şekilde yüklenmemiştir. Aygıt Yöneticisi'nde yeşil renkli bir soru işareti "?" bu aygıt için uyumlu
bir sürücünün yüklü olduğunu, ancak tüm işlevlerin kullanılamayabileceğini gösterir. Kırmızı "X"
devre dışı bir aygıtı gösterir. Devre dışı bir aygıt, fiziksel olarak bilgisayarda bulunup kaynakları
tüketen, ancak korumalı mod sürücüsü yüklü olmayan bir aygıttır. Eğer doğru çalışmayan bir aygıt
varsa sürücü güncelleştirme işlemi yapılarak sorun giderilebilir.
Araştırma Soruları:
Soru : Aygıt yöneticisinde Ekran kartı, ses kartı, Ethernet kartı hangi sekmelerde yer alıyor ?
Soru : Yukarıdaki resimde yer alan pencerede Kaldır düğmesine bastığımızda ilgili aygıtın yanında ne
tür bir simge belirir?
DIŞ DONANIM SÜRÜCÜLERİ
Araştırma Soruları:
Soru: Tak ve kullan aygıtların özellikleri nelerdir? Tak ve kullan aygıtlarına örnek veriniz.
Yazıcının Tanıtılması:
Bilgisayarımıza bir yazıcıyı tanıtırken kurulum cd’sini taktıktan sonra karşımıza çıkan
kurulum sihirbazını takip ederek kurulumu yaparız. Bu adımlar sırasında karşımıza gelen pencerede
normal yükleme ve özel yükleme seçenekleri gelebilir. Normal yükleme tanıtım için gerekli dosya ve
programların yüklenmesini sağlarken özel yükleme seçeneği nelerin yüklenmesi gerektiğini bizim
seçmemize izin verir. Bir çok programın kurulumunda bu seçenekler vardır. Diğer bir aşama da
yazıcının paylaşıma izin verilmesi kısmıdır. Eğer bilgisayarımız bir ağa bağlı ise paylaşıma açmamız
yazıcımızın ağımıza bağlı diğer bilgisayarlar tarafından da kullanılabilmesini sağlar. Paylaşıma
açtığımız yazıcıya bir de isim vermeniz gerekir. Burada isim verirken diğer kişilerin de bu ismi
göreceğini unutmamalısınız. Prog1_Hp adında verilen bir isim bu yazıcının programlama atölyesi1 de
yer alan hp marka yazıcı olduğunu söyler. Bu tür isim kullanmak ağımıza bağlı kişilerin hangi yazıcıyı
kullanması gerektiğini kolaylaştırır. Kurulum sonrası isterseniz bir sınama sayfası yazdırarak yazıcının
düzgün olarak tanınıp tanınmadığını test edebilirsiniz.
Araştırma Soruları:
Soru: Yukarıdaki resimde yer alan varsayılan yazıcı bize neyi ifade ediyor?
Not: Aygıtları işletim sistemine tanıttıktan sonra işletim sisteminin yeniden başlatılması gerekir
(restart). Bu işlemi yapmadan aygıtı hemen kullanmaya çalışırsanız bir takım hatalar alabilirsiniz.
Birçok aygıtın kurulumundan sonra zaten karşınıza restart yapmanız için bir seçenek gelecektir.
SORULAR
S-1) Aygıt Yöneticisi penceresi açıldığında bilgisayarda bağlı bulunan bütün donanım birimleri
görüntülenir.( )
S-2) Sürücüyü Güncelleştir komutu donanıma ait yeni sürücüler yükler.( )
S-3)Sürücüleri nasıl yeniden yükleyebiliriz?
S-4)Bilgisayarımıza bağlı olan donanım birimlerini nasıl görebiliriz?
YARDIMCI PROGRAMLAR
Dosya Sıkıştırma Programları
Araştırma Soruları:
Soru: Günümüzde yaygın olarak kullanılan dosya sıkıştırma programları hangileridir? Bu programlar
ile sıkıştırdığımız dosyaların uzantılarını araştırınız?
Winzip programını kurup çalıştırdıktan sonra karşımıza şu pencere gelecektir.
Bu pencerede yer alan Extract düğmesi sıkıştırılmış bir dosyanın açılmasını sağlar.
Winzip programının özelliklerini şöyle sıralayabiliriz;
1. Dosyaları sıkıştırarak daha küçük boyutlara getirir.
2. Dosyaları sıkıştırarak parçalara ayırabilir.
3. Sıkıştırdığı dosyalara şifre verebilme
WİNRAR
Yaygın olarak kullanılan bir diğer sıkıştırma programı ise WİNRAR’dır.Winrar programı ile dosyaları
sıkıştırmak istediğimizde karşımıza şu ekran gelecektir.
Winrar programının genel özellikleri şunlardır;
1. Dosyaları düşük boyutlarda sıkıştırma
2. Sıkıştırılmış dosyaları exe dosyası olarak kaydetme
3. Sıkıştırılan dosyalara şifre verme
4. Sıkıştırılan dosyaları istenilen boyutlarda parçalara ayırma
5. Sıkıştırılan dosyalara açıklama yazıları ekleyebilme
6. Sıkıştırılan dosyalara kurtarma uygulayabilme
7. Sıkıştırma yöntemleri ile daha uygun boyutlarda sıkıştırma
8. Winzip desteği
Winrar programı bu özellikleri ile winzip programının önüne geçmiş ve hemen her bilgisayarda
kullanılır duruma gelmiştir. Özellikle internet üzerindeki dosya ve program paylaşımlarında çok sık
olarak kullanılmaktadır. Dosyaların boyutlarının küçültülmesi internetten yapılacak olan Download ve
Upload işlemlerinde bize hız kazandırmaktadır. Ayrıca indirilen dosyaların parçalı olması indirme
işleminin istenilen zaman aralıklarında yapılmasına olanak sağlamaktadır.
Araştırma Soruları:
Soru: Sıkıştırılan bir dosyaya ne tür bir işlem uygulanıyor araştırınız?
Soru : Sıkıştırılan bir dosyanın yapısı bozulur mu?
Soru : Şifre verirken karşımıza gelen ekranda yer alan dosya ismini gizle seçeneği ne gibi değişikliğe
neden oluyor.
Soru : Sıkıştırlan dosyanın winrar olmayan bir bilgisayarda bile açılmasını sağlamak için hangi
seçeneği seçmemiz gerekir.
Soru : Sıkıştırma yöntemlerinin farkı nedir?
Not : Diğer bir sıkıştırma programı da 7zip’dir.Bu program çok daha güçlü sıkıştırma işlemini daha
hızlı yapabilmektedir. Fakat winrar kadar yaygın değildir. Derste yaptığımız uygulamalar da Winzip
programı bu programlar arasında en kötü performansa sahip oldu.
1)Dosyaların sıkıştırılarak boyutlarının küçültülmesi için kullanılan program aşağıdakilerden
hangisidir?
A)Winamp
B)WinRAR
C)Vmware
D)Adobe Reader
VİDEO İZLEME PROGRAMI
Araştırma Soruları:
Soru: Günümüzde yaygın olarak kullanılan video izleme programları nelerdir?
Soru : Video dosyalarının uzantılarını araştırınız.
Windows işletim sisteminin kurulu olduğu hemen her bilgisayarda mutlaka Windows media
player oynatıcısı bulunuyor. Bu program video dosyalarının oynatılmasını sağlıyor. Video dosyaları
çok farklı formatlarda olduğu için her dosya media player ile açılamamaktadır. Bu dosyaların
açılabilmesi için bilgisayarımızda o dosyanın formatına uygun codec dosyasının yani çözücü dosyanın
kurulu olması gerekmekte. Herhangi bir video izleme programının kurulumu sırasında karşımıza çıkan
dosya uzantıları ile ilgili kısımda işaretlediğimiz dosya uzantıları ilgili program ile açılacaktır.
İşaretlediğimiz türdeki bir dosyaya çift tıklandığı zaman otomatik olarak o program o dosyayı
oynatmaya çalışacaktır.
Windows Media Player oynatıcısının genel özellikleri şunlardır;
Windows Media Player uygulamasını kullanarak CD, DVD, VCD yürütebilir, CD'lerden şarkı
kopyalayabilir, kendi ses ve veri CD'lerinizi oluşturabilir, radyo istasyonlarını dinleyebilir, dijital
ortam dosyalarını arayabilir ve düzenleyebilir, Pocket PC ve taşınabilir dijital ses dosyası yürütme
cihazları gibi taşınabilir aygıtlara dosya kopyalayabilirsiniz.
Günümüzde videolar alt yazı özelliği ile birlikte gelmektedir.Film izlerken alt yazının uygun
boyutlarda ve ekranın uygun yerlerinde yazıyor olması önemlidir. Bu amaçla kullanılan yaygın
programlardan bazıları şunlardır. Gom Player, BsPlayer,Quicktime gibi... İnternette ve bilgisayarlarda
yaygın olarak kullanılan Gom Player programının ücretsiz olması ve sağladığı özellikler programın
yaygınlığını arttırmıştır. Bu program alt yazı boyutundan,renk ayarına, zaman ayarı,birçok video
formatını desteklemesi,ekran çözünürlük ayarları gibi bir çok özelliğe sahiptir.
( .... ) Gomplayer; DVD ve VCD disklerinizi oynatabilir, film ile aynı isimdeki altyazıları
otomatik olarak gösterebilir.
SES DİNLEME PROGRAMLARI
Araştırma Soruları:
Soru: Günümüzde yaygın olarak kullanılan ses dinleme programları nelerdir?
Soru : Ses dosyalarının uzantılarını araştırınız.
WİNAMP PROGRAMI
Ses dosyalarını dinlemek için kullanılan gelişmiş arayüze sahip bir programdır. Winamp programını
kurduktan sonra karşımıza gelen programın arayüzünde şarkı listesi,kontrol paneli ve ekolayzır yer
alıyor. Kontrol panelinde yer alan düğmeler şunlardır;
Durdur,Başlat,bir sonraki parça,bir önceki parça,repeat(Tekrarla),shuffle(karışık)
Repeat düğmesi listede yer alan parçaların bittikten sonra tekrar baştan çalmasını sağlarken shuffle
düğmesi listedeki parçaların karışık sıra ile çalınmasını sağlar.
RESİM GÖRÜNTÜLEME PROGRAMI
Araştırma Soruları:
Soru: Günümüzde yaygın olarak kullanılan resim görüntüleme programları nelerdir?
Soru : Resim dosyalarının uzantılarını araştırınız.
Kurulum : Resim görüntüleme programının kurulumu sırasında hangi tür resim dosyalarının program
aracılığı ile otomatik olarak açılması gerektiği seçilir.Diğer adımlar next denilerek devam edilir.İrfan
View programı bir çok resim formatını desteklemekte ve basit bir arayüze sahip.Programın ücretsiz
olması internet üzerinden kolaylıkla ulaşılabilir olması yaygınlığı arttırmıştır.Programın genel
özellikleri şunlardır;
IrfanView, çok güçlü bir resim gösterici ve basit ve kullanımı kolay bir görüntü işlem
programıdır. IrfanView'ın tanıyabildiği resim formatı sayısı oldukça fazladır ve aynı zamanda görüntü
dosyalarını da açabilmektedir.Dosya açarken eğer öngörüm (preview) seçeneği açık bırakılırsa üstüne
tıkladığınız dosyanın küçük bir öngörümü görüntülenebiliyor. Bu özellik, içeriği hatırlanmayan
dosyaları teker teker açmadan arananı bulmayı çok kolaylaştırıyor.
IrfanView'ın özelliklerinden biri olan Yeniden Aç (Reopen - Shift+R) ile üstünde artık geri
alınamayacak birkaç değişiklik yapılan bir resmin orjinalini en kısa yoldan tekrar diskten yüklemeyi
sağlıyor (tabi üstüne kaydedilmediyse). IrfanView, seçilen resimleri ister sırayla ister rastgele arka
arkaya göstererek slayt gösterileri (slideshow - W) yapabiliyor. Ayrıca, Batch Conversion özelliği ile
birden çok resmi (formatı ne olursa olsun) otomatik olarak tek bir formata dönüştürebiliyor.
3)Aşağıdakilerden hangisi resim görüntüleme programı değildir?
A) Microsoft Office Picture Manager
B) FastStone
C) Media Monkey
D)Adobe Photoshop Album Starter Edition
Pdf Okuma Programı
Araştırma Soruları:
Soru: Günümüzde yaygın olarak kullanılan pdf okuma programları nelerdir?
Programın Temel Özellikleri
Adobe Reader şu anda elektronik biçimde belge paylaşımının en güvenli ve etkili yoludur. Ücretsiz
olarak dağıtılan Adobe Reader yazılımını bilgisayarınıza kurduğunuzda, Adobe Taşınabilir Belge
biçimindeki (Adobe Portable Document Format, PDF) elektronik metinleri verimli ve rahat şekilde
okuyabileceğiniz bir ortam oluşturacaksınız. Adobe Reader, metinlerinizi bilgisayar yazıcısından en
iyi çıkışı alabilmenizi sağlayacak şekilde tasarlanmıştır. Bilgisayar monitöründe izleyeceğiniz imge
kalitesi, okumak için mükemmel olmayabilir. Ama basıldığında özgün yapıtın aynı basımını
bulacaksınız.
2)Adobe Reader yazılımı aşağıdaki belge uzantılarından hangisini açmamızı sağlar?
A)Docx
B)Xls
C)Pdf
D)Ppt
Sanal Makine Programı
Araştırma Soruları:
Soru: Günümüzde yaygın olarak kullanılan sanal makine programları nelerdir?
VMWARE
Vmware programı ücretli bir programdır. Genel özellikleri şunlardır;
VMware Workstation bir PC'de birden fazla işletim sistemlerini kurup birbirlerinden bağımsız
çalıştırır. Tek bir PC'de birden fazla sanal PC'ler oluşturmayı sağlıyor. Her sanal makine tercih
ettiğiniz işletim sistemine, ağ ayarlarına ve istenilen yazılımı yüklemeye de müsaittir.
VMware Workstation kolayca bir veya daha fazla "sanal makineyi" veya konuk işletim sistemlerini
Windows ya da Linux içinde kurmaya olanak veriyor. Bu konuk işletim sistemlerinde istenen her şeyi
yapılabilir. Mesela alfa veya beta sürümü işletim sistemlerini veya dengesiz yazılım sürümlerini ana
işletim sistemine zarar vermeden denemek mümkündür.
Sanal makinemizin kurulumu sırasında karşımıza gelen ağ seçenekleri şunlardır.
Bridged Networking: Sanal makine yerel ağa gerçek makinenin ağ kartıyla çıkar. Konuğa geçerli bir
isim ve IP adresi vermek gereklidir, bu sayede ağda gerçek bir makine gibi davranır.
NAT - Network Address Translation (Ağ Adres Çevirisi): Bu modda, sanal makine ağ
kaynaklarına ulaşabilir ama onu dışarıya tanıtan bir IP adresi yoktur.. VMware, sanal makine ile
gerçek makine arasında VPN (Virtual Private Network, Sanal Özel Ağ) oluşturur.
Sadece Konak: Konak ile konuk arasında haberleşmenin en kolay yolu. VMware iki makine arasında
çapraz (crossed) ağ kablosuna benzer bir direk hat oluşturur.
Ağ Bağlantısı Yok: Bağlantı yapılmıyor.
Sanal makinemiz için belirlediğimiz sanal disk alanı 10 gb ise bu alan ihtiyaç halinde 10 gb kadar
kullanılır. Normalde 10 gb ın tamamı kullanılmaz.
Sanal makinemizin ram miktarı bizim kullandığımız bilgisayarın ram miktarına bağlı olarak
belirlenir.eğer bilgisayarımızın rami yüksek ise sanal makinemize daha fazla ram ayırabiliriz. İşletim
sisteminin kurulumu cd sürücü yardımı ile cd den de yapılabilir bir iso dosyasından da yapılabilir.
10 Doğru/Yanlış Sorusu 2 puan-----------10 X 2 = 20 Puan
10 adet test sorusu---------------------------10 X 2 = 20 Puan
10 adet kısa cevaplı soru--------------------10 X 3 = 30 Puan
3 tane klasik soru-----------------------------3 X 10 = 30 Puan
Toplam----------------------------------------------------100 Puan