KALP KASI • Kalpte ve kalpten çıkan büyük damarlarda bulunur. • Miyofilamanların organizasyonu iskelet kasındakilerle aynıdır; histolojik kesitlerde enine çizgilenme gösterirler. • Kalp kası hücreleri interkalar diskler ile birbirine bağlanarak kas liflerini oluşturur • İnterkalar diskler de daha koyu boyalı enine bantlar olarak lif boyunca görülürler. • Bol kapillerler içerir Kalp Kası Gelişimi • Kalp tüpünün etrafını saran splanknik mezodermden gelişir. • Myoblastlar kaynaşmazlar, birbirlerine özel bağlarla sıkıca tutunurlar. Kalp Kası Hücresi • • • • • 10-15 µm çapa ve 80-100 µm uzunluğa sahiptirler Ucuca bağlanarak lif oluşturan silindirik hücrelerdir Dallanma göstererek birkaç hücreyle bağlanabilirler Merkezi yerleşimli, büyük, bir ya da iki adet çekirdek içerir Perinükleer sitoplazma miyofibril içermez, bu bölge organelden zengindir. • Kas liflerinin arasındaki bağ dokuda çok miktarda kan damarı gözlenir. İnterkalar Diskler • Kalp kası hücreleri arasındaki bağlantı komplekslerinin ışık mikroskobik görüntüleridir. • Basamak benzeri parçalardan meydana gelir. • Geçirmeli elektron mikroskop ile incelendiğinde; • Fascia adherens; terminal sarkomerdeki aktin filamanlarının plazma membranına tutunduğu yerdir, zonula adherens ile işlevsel olarak benzerdir, transvers parçada bulunur, histolojik kesitlerde görünen parçadır. • Makula adherens (desmozomlar); transvers ve lateral parçada bulunabilir. • Oluklu bağlantılar; komşu kalp kası hücreleri arasında iyon geçişine izin vererek eş zamanlı kas kontraksiyonuna neden olur. Lateral parçada bulunur. Organeller • Çekirdek çevresindeki alan organelden zengindir. • Mitokondri, miyoglobin granülleri, Golgi cisimciği ve glikojen granülleri gözlenir. • Mitokondri – iskelet kasından daha boldur – çok sayıda ve birbirine yakın paketlenmiş kristalara sahiptir – çekirdek çevresine ek olarak, miyofibriller arasında sarkomer uzunluğu boyunca büyük mitokondri gözlenir. • Atriumda çekirdek çevresi sitoplazmada atrial granüller yer alır. • Bu granüller iki polipeptid hormon içerir: – atrial natriüretik faktör (ANF) – beyin natriüretik faktör (BNF) • • • • Sarkoplazmik Retikulum (SR) İskelet kasında olduğu kadar yaygın değildir Terminal sisterna oluşturmaz, Küçik SR sisternaları diad oluşturmak üzere T tübüllerine yaklaşır. T-tübülleri – Z çizgisi hizasında bulunur – iskelet kasındakilerden geniştirler, – beraberlerinde eksternal laminayı da taşırlar. Kalpte Kasılma Mekanizması • Kalp kası hücreleri spontan ritmik kasılma özelliğine sahiptir • Kalp kası kasılması için başlıca Ca2+ kaynağı hücredışı sıvıdır. • Kalp kasındaki uzun süreli depolarizasyon T tübül membranındaki sensörleri aktifleştirir, Ca2+ kanalı işlevlerini yapmalarını sağlar... T tübül lümeninden sarkoplazmaya Ca2+ geçişi olur... komşu terminal sisternadaki Ca2+ kanalları da açılır (Ca2+ ile tetiklenen Ca2+ salınım mekanizması) • İskelet kası depolarizasyonu sırasında bu proteinlerin kısa aktivasyonu Ca2+ kanallarının açılması için yeterli değildir. Kalbin İleti Sistemi • Kalp kası hücreleri spontan ritmik kasılma özelliğine sahiptir • Kalbin ileti sistemi özelleşmiş ve modifiye kalp kası hücrelerinden oluşur – düğümler ve iletici lifler halinde organize olmuştur – kalbin ritmik kasılmasını başlatırlar ve iletirler • Otonom sinir sistemine ait parasempatik ve sempatik lifler kalbin kasılma hızına etki ederler. Purkinje Lifleri • Ventriküllerde bulunan iletici sisteme ait liflerdir. • Ventriküler kas hücrelerinden daha geniştirler. • Çekirdekleri daha büyüktür. • Daha fazla glikojen, daha az miyofibril içerirler. • Miyofibrilleri hücrenin periferinde yerleşmiştir. • Miyofibrilden fakir glikojen içeren merkezi bölge homojen ve soluk görülür. Kalp Kasının Hasarı ve Onarımı • Kalp kası hücrelerinin ölümü fibrozis ile sonuçlanır. Kaynaklar 1. 2. 3. 4. 5. 6. Histology: A Text and Atlas by Michael H. Ross, Wojciech Pawlina (2010). 6th ed. Lippincott Williams & Wilkins, Philadelphia. ISBN: 978-0-78177200-6 Basic Histology: Text & Atlas by Luiz Junqueira, Jose Carneiro (2005). 11th ed. McGraw-Hill, New York. ISBN: 0-07-111888-8 Color Textbook of Histology by Leslie P. Gartner, James L. Hiatt (2001). 2nd ed. W.B. Saunders Company, Philadelphia. ISBN: 0-7216-8806-3 Histology and Cell Biology: An Introduction to Pathology by Abraham L Kierszenbaum, Laura Tres (2011). 3rd ed. Elsevier Saunders, Philadelphia. ISBN: 978-0-323-07842-9 Netter’s Essential Histology by William K. Ovalle, Patrick C. Nahirney (2007). 1st ed. Elsevier Saunders, Philadelphia. ISBN: 978-1-929007-86-8 Functional Histology by B. Young, JW. Heath (2000). 11th ed. Elsevier Science, Philadelphia. ISBN: 0443-05618-8