KAREKÖK ALMA Kuvvet alma Karekök alma 22 = 2. 2 = 4 4 22 2 52 = 5 . 5 = 25 25 52 5 92 = 9 . 9 = 81 81 9 2 9 ... ... O halde pozitif reel sayılarda karekök alma işlemi , kuvvet alma işleminin tam tersidir. Not : Negatif sayıların reel kökü yoktur. Tam Kare Kare kökü tamsayı olan sayılara tam kare denir. ÖR: 1 , 4 , 9 , 16 , 25 , 36 , 49 , . . . , 100 , 121 , 144 . . . Örnek: 144 sayısının karekökünü bulalım. 144 = 24.32 = 22.3= 4.3= 12 Not :. Karekök alma işlemi verilen sayının hangi sayının karesi olduğunu bulma işlemidir. Karekök içindeki bir sayıyı a. b şeklinde yazma 32 sayısını kök dışına çıkaralım. 32 = 16.2 = 16 . 2 = 4. 2 Genel olarak a 2..b = a. b dir. Karekök içindeki sayı , çarpanlarından birisi bir doğal sayının karesi olacak şekilde iki sayının çarpımı şeklinde yazılır. Tam kare olan çarpan kök dışına çıkarılarak köklü sayıya kat sayı yapılır. Kareköklü Bir Sayının Kat Sayısını Kök İçine Alma Örnek: 2 5 = 225 4.5 20 Kat sayının karesi alınarak kök içndeki sayının yanına çarpım olarak yazılır. Kök içindeki sayı ile çarpılır ve çarpım kök içine yazılır. a b a 2 .b ‘ dir. (a > 0) KAREKÖKLÜ SAYILARLA TOPLAMA VE ÇIKARMA İŞLEMİ Örnek: 3. 3 +5 3 -7 3 = 3 3 5 7 = 3 Kök içleri ayni olan kareköklü sayıları toplayıp veya çıkarırken ; kat sayıları toplanır veya çıkarılır, ortak kareköke katsayı olarak yazılır. DEĞERLENDİRME: 1- 2 2 -3 2 +12 2 =? 2- 48 sayısını kök dışına çıkarınız. 3. 3 5 sayısının kat sayısını kök içine alınız. Kareköklü Sayılarla dört işlem # 7 Kök İçleri Aynı Yapılabilecek Şekilde Verilen Kareköklü Sayılarla Toplama Çıkarma İşlemi Örnek: 125 80 20 25.5 16.5 4.5 5 5 4 5 2 5 5.5 4 2 7 5 Kareköklü Sayılarla Çarpma İşlemi Kök içlerinin eşit olması gerekmez. Katsayılar çarpılır. Kök içindeki sayılar aynı kök içine yazılıp çarpılır. Kök içindeki sayı dışarıya çıkarılabilirse çıkarılır. Örnekler 2. 2 22 2 5 . 5 52 5 Genel olarak a . a a2 a dır. (a>0) Örnekler 2. 3 6 13. 5 65 Genel Olarak a . b a.b dir. Bunun tersi de doğrudur. Yani , Karekök altında çarpım şeklinde olan sayıların karekökü bu sayıların ayrı ayrı kareköklerinin çarpımına eşittir. Kareköklü Sayılarla Bölme İşlemi a a dir. Bunun terside doğrudur. b b Karekök altında bölme şeklinde olan sayıların karekökü , ayrı ayrı kareköklerinin bölümüne eşittir. Örnekler 8 1. 2 2. ? 32 2 3. ? 0,01 ? Alıştırmalar 1. Aşağıda verilen işlemleri yapınız. a) c) 6. 24 ? (c=12) b) d) 8 18 ?(c 5 2 ) 0,25 0,64 1,44 ?(c 1 ) 10 5 6 4 ? ( 7 ) DEĞERLENDİRME Sf. 26-27’ deki alıştirmalar 1. 5 4 2 9 ?(c 16) 2. 64 81 49 ?(c 10) 3. 2 50 128 162 ?(c 9 2 ) 4. 46 5 16 ? (c=7) 5. 14 7 1 64 ? (c=4) 6. 7. - 2 24 3 54 5 27 12 ? (c= 2. 50 12. 3 2. 32 3. 48 2) 5 1 ? (c= 1) 0,25 0,81 0,01 ? Hazırlayan Mustafa GÜDER