upload/files/HUKUK%20BA%c5%9eLANGICI%2018%20EYL%c3

HUKUK BAŞLANGICI
18-22 EYLÜL
ÖĞR.GÖR.İDİL YILDIRIM ARI
HUKUK NEDİR?
■HUKUK SÖZCÜĞÜ ARAPÇADAN
ALINMIŞ BİR KELİMEDİR
■HAK SÖZCÜĞÜNÜN ÇOĞULUDUR
■ Hukuki düzenlemenin sosyal yapının
ihtiyaçlarını problemlerini dikkate alması
gerekir
■ Hukuksal düzenleme adalet boyutundan
mahrum ise adalet unsurunu taşımıyorsa
yetersizlik söz konusudur
■ Hukuk kuralının vicdanen adaletli olması
gerekir
■ Hukuk çıkar çatışmalarına çözüm
getiren yasalardaki bir takım
normlardır.
■ Adalet, içinde gerçekleşeceği
toplumsal koşullardan büyük ölçüde
etkilenmektedir
■ Toplumdaki bireylerin davranışlarını
belirleyen bir etkendir
HUKUKUN GÖRÜNÜMLERİ
■A-POZİTİF(DOGMATİK) HUKUK
■B-DOĞAL HUKUK
POZİTİF (DOGMATİK) HUKUK
■ Bir ülkede belli bir zamanda yürürlükte bulunan hukuk kurallarının bütünüdür
■ Türkiye’de yürürlükte bulunan yasa, tüzük, yönetmelik, genelge ve yönergelerin tümü
Türk Pozitif Hukukudur.
■ Dogma, doğruluğu önceden kabul edilen ilke, prensip, tez, hükümdür.
■ Hukuk dogmatiğine göre, hukuk yasa koyucunun irade bildiriminden ibarettir. Yasa
koyucunun irade bildirimi dışında hukuk yoktur.
■ Sadece yazılı kurallarla tespit olunmuş kurallar dışında yazılı şekle bürünmemiş,
uyulması zorunlu bulunan örf ve adet hukuku kuralları da pozitif hukuk
kapsamındadır
■ Sadece yetkili maka tarafından belli bir
prosedüre uygun olarak konulmuş yazılı hukuk
kurallarının bütününe mevzuat denilmektedir
■ YASALAR, KHK LAR, TÜZÜKLER,
YÖNETMELİKLER MEVZUATI
OLUŞTURMAKTADIR
■ YAZILI OLMAYAN ÖRF ADET POZİTİF
HUKUKUN KAPSAMINDA OLMAKLA BERABER
MEVZUAT KAPSAMINDA DEĞİLDİR
DOĞAL HUKUK
■ ADALET İLE POZİTİF HUKUK ARASINDA YER ALIR
■ OLMASI GEREKENİ TEMSİL EDER
■ POZİTİF HUKUKUN DIŞINDA VE ÜSTÜNDE ADALATİ TAM OLARAK YANSITAN BİR
HUKUKTUR.
■ DOĞAL HUKUKA GÖRE HUKUK,
■ İLKÇAĞDA İNSAN İRADESİNİN ÜRÜNÜ
■ ORTA ÇAĞDA İLAHİ İRADENİN ÜRÜNÜ
■ YENİ ÇAĞDA İNSAN AKLININ ÜRÜNÜ OLARAK DEĞERLENDİRİLMİŞTİR.
■ Doğal hukuk pozitif hukukun ilham
kaynağıdır
■ Yasa koyucu birbirine aykırı çıkarlar
söz konusu olduğunda bunlar
arasındaki dengeyi doğal hukuk
prensiplerine göre sağlamaktadır.
■ Bu durumda yasa koyucu pozitif
hukuku doğal hukuka yaklaştırarak
ülke insanlarını tatmin eden bir sistem
kurmaya çalışır.
■ Doğal hukuk olması gereken hukuktur
■ Pozitif hukuk kuralları, doğal hukukun ilkelerine uygun olduğu oranda değer kazanır
■ Örneğin herkesin kanun önünde eşit olması doğal hukukun ilkelerinden biridir.
HUKUK SİSTEMLERİ
■ A-ROMA-GERMEN HUKUKU SİSTEMİ
■ B-COMMON LAW (ORTAK HUKUK)
■ C-İSLAM HUKUKU
■ D-AVRUPA BİRLİĞİ HUKUK SİSTEMİ
A-ROMA-GERMEN HUKUKU SİSTEMİ
■ HUKUK DÜZENLERİNİ ROMA HUKUKUNUN İLKERİNE GÖRE GELİŞTİREN ÜLKELERİN
HUKUKUNDA YER ALMAKTADIR
■ KARA AVRUPASI ÜLKELERİNDE UYGULANMAKTADIR
■ BİZANSIN GÜÇLÜ İMPARATORU IUSTINIAUS KENDİ DÖNEMİNDE ÇOK DAĞINIK BİR
HAL ALAN HUKUK KURALLARINI BİR DERLEME OLARAK TOPLAMIŞ, KANUN
KUVVETİNDE YAYINLATMIŞTIR
■ CORPUS IURIS CIVILIS ADI VERİLEN VE 6.YY DA HAZIRLANARAK YAZIYA DÖKÜŞEN BU
KURALLAR GÜNÜMÜZDEKİ HUKUKUN TEMELİNİ OLUŞTURMAKTADIR.
A-ROMA-GERMEN HUKUKU
SİSTEMİ
■ ROMA HUKUKUNUN TEMEL ÖZELLİKLERİNDEN BİRİ KAMU HUKUKU- ÖZEL HUKUK
AYRIMINA DAYANMASIDIR.
■ KAMU HUKUKU ROMA DEVLETİNİN ÖRGÜTLENMESİNE VE İŞLEYİŞİNE İLİŞKİN
KURALLARDAN OLUŞMAKTADIR.
■ ÖZEL HUKUK İSE BİREYLER ARASINDAKİ ÖZEL İLİŞKİLERLE VE ÇIKARLARLA İLGİLİ
KURALLARDIR.
■ BU ALANDA HAK, MÜLKİYET, SORUMLULUK,BORÇ GİBİ TEMEL KAVRAMLAR ÖZEL
HUKUK ALANINA GİRMEKTEDİR.
■1926 YILINDA İSVİÇRE
MEDENİ KANUNU VE
BORÇLAR KANUNU’NU
BENİMSEYEN TÜRKİYE
CUMHURİYETİ, ROMA
CERMEN HUKUK SİSTEMİ
İÇİNDE YER ALMIŞTIR.
COMMON LAW SİSTEMİ
(ORTAK HUKUK)
■ İNGİLTEREDE KRALLIK MAHKEMELERİ TARAFINDDAN OLUŞTURULAN VE KURAL
OLARAK ÖRF VE ADET HUKUKUNA DAYANAN BİR HUKUK SİSTEMİDİR.
■ İNGİLTEREDE ONBİRİNCİ YÜZYILDA GEZİCİ HAKİMLER TARAFINDAN ÜLKENİN
ÇEŞİTLİ YÖRELERİNDEKİ ÖRF VE ADET KURALLARINDDAN İHTİYAÇLARA UYGUN
OLANLARINI SEÇEREK KARARLARINI OLUŞTURMASI, İNGİLTERENİN ORTAK BİR
HUKUKA SAHİP OLMASINI SAĞLAMIŞTIR.
■ ANCAK ZAMAN İÇİNDE HAKKINI ALAMADIĞINA İNANAN İNSANLARIN KRALA
YAPTIKLARI BAŞVURULAR ÜZERİNE CHANCELLOR MAHKEMESİ ORTAYA
ÇIKMIŞTIR.
■ BU MAHKEME HAKKANİYET VE DÜRÜSTLÜK İLKELERİ DOĞRULTUSUNDA SADECE
YARGICIN VİCDANINA DAYALI OLARAK KARARLAR VERMİŞTİR.
COMMON LAW SİSTEMİ
(ORTAK HUKUK)
■ COMMON LAW HUKUK SİSTEMİ
KAMU HUKUKU-ÖZEL HUKUK
AYRIMINA YER VERMEMEKTEDİR.
■ ÖRNEK OLAY HUKUKU OLARAK DA
ADLANDIRILMAKTADIR.
İSLAM HUKUKU SİSTEMİ
■ İSLAM HUKUKU İSLAM DİNİNİN ORTAYA
KOYMUŞ OLDUĞU BİR HUKUK SİSTEMİDİR
■ BİR ÇOK MÜSLÜMAN ÜLKEDE
UYGULANMAKTADIR
■ TEMEL KAYNAKLARI
■ KİTAP,SÜNNET, İCMA VE KIYASTIR.
İSLAM HUKUKU SİSTEMİ
■ KUR’AN: İSLAM HUKUKUNUN İLK VVE EN ÖNEMLİ
KAYNAĞIDIR
■ İSLAM HUKUKÇUSU BİR HUKUKİ PROBLEMİ ÇÖZMEK İÇİN
İLK ÖNE KUR’AN-I KERİM’DE İLGİLİ BİR HÜKMÜN
BULUNUP BULUNMADIĞINI ARAŞTIRMAKTADIR.
■ İLGİLİ BİR HÜKÜM VARSA UYGULANACAK HÜKÜM NORMU
ODUR.
■ ANCAK KUR’AN-I KERİMBİR KANUN KÜLLİYATI VEYA
SİSTEMATİK BİR HUKUK ESERİ DEĞİLDİR.
■ KUR’AN-I KERİM İSLAM DİNİNİN BÜTÜN ESASLARINI
İÇEREN BİR KİTAPTIR.
İSLAM HUKUKU SİSTEMİ
■ SÜNNET: İSLAM HUKUKUNUN İKİNCİ SIRADAKİ
KAYNAĞIDIR
■ PEYGAMBERİN SÖZLERİ DAVRANIŞLARI VE
BAŞKALARININ SÖZ VE DAVRANIŞLARINI
ONAYLAMASIDIR.
■ KUR’AN-I KERİM’DE BİR HÜKÜM BULUNMAYAN
HALLERDE SÜNNETE BAŞVURMAK ZORUNDADIR.
İSLAM HUKUKU SİSTEMİ
■ İCMA: İSLAM HUKUKÇULARININ HERHANGİ BİR DÖNEMDE HUKUKİ
BİR MESELE ÜZERİNDE GÖRÜŞ BİRLİĞİNE VARMALARIDIR.
■ İCMANIN ESAS İTİBARİYLE KUR’AN VEYA SÜNNETE DAYANMASI
GEREKİR.
■ İCMA BAĞLAYICI BİR HUKUK KAYNAĞIDIR
■ BİR KEZ OLUŞUNCA GELECEK KUŞAKLAR BUNA UYMAK ZORUNDADIR.
■ İCMANIN AKSİNE BİR DÜŞÜNCE İLERİ SÜRÜLEMEZ
İSLAM HUKUKU SİSTEMİ
■ KIYAS:KUR’AN VEYA SÜNNETTE BİR SORUNUN ÇÖZZÜMLENMESİ
İÇİN KONULMUŞ KURALIN, AYNI KAYNAKLARDA YER ALMAMIŞ OLAN
BİR SORUNU ÇÖZMEK İÇİN BENZETİLEREK UYGULANMASIDIR.
■ İSLAM HUKUK ALİMLERİNİN BULDUKLARI BU ÇÖZÜM YOLLARINI
ORTAYA KOYAN HÜKÜMLERE İÇTİHAT DENİLMEKTEDİR.
AVRUPA BİRLİĞİ HUKUK
SİSTEMİ
■ AVRUPA BİRLİĞİ KLASİK ULUSLARARASI ÖRGÜTLERDEN
FARKLI OLARAK, KURUCU ANDLAŞMALARI İTİBARİYLE
OLUŞTURDUĞU HUKUKİ YAPISIYLA ÜYE DEVLETLERİN İÇ
HUKUK MEVZUATINDA DOĞRUDAN VEYA DERHAL
UYGULANABİLİİR NORMLAR ARACILIĞIYLA ETKİLER
DOĞURMAKTADIR.
■ ÜYE DEVLETLER, AVRUPA TOPLULUKLARININ KURUCU
ANDLAŞMALARI UYARINCA BELİRLİ ALANLARDA EGEMEN
YETKİLERİNİ DEVREDEREK VEYA SINIRLANDIRARAK
TESİS ETTİKLERİ AVRUPA TOPLULUKLARI ARACILIĞIYLA
KENDİLERİNE VE VATANDAŞLARINA UYGULANABİLEN
BİR HUKUK NORMLARI BÜTÜNLÜĞÜ YARATMIŞLARDIR.
AVRUPA BİRLİĞİ HUKUK
SİSTEMİ
■ ÇEŞİTLİ ALANLARDAKİ MEVZUATIN UYUMLAŞTIRILMASI
ÇABALARI HUKUK YARATMA GÜCÜNÜN İKTİSADİ VE
SOSYAL HAYATIN BİR ÇOK ALANLARDAKİ MERKEZİLEŞME
EĞİLİMİNİ DESTEKLEYEN BİR GİRİŞİM OLMUŞTUR.
■ BİRLİĞİN COĞRAFİ, IRKSAL, DİNSEL YA DA KÜLTÜREL
OLMAKTAN ÇOK HUKUKSAL İLKELERİN BELİRLEYİCİ
OLDUĞU BİR ZEMİNE OTURTMASI FİKRİ SÖZ KONUSU
OLMUŞTUR.
■ BU ÇERÇEVEDE AB’NİN GETİRDİĞİ NORMLAR TÜM ÜYE
DEVLETLER İÇİN BAĞLAYICIDIR.
■ TÜM AB ÜYESİ ÜLKELER OLUŞTURULAN BU ORTAK HUKUK
DÜZENİNE TABİDİRLER.
AVRUPA BİRLİĞİ HUKUK
SİSTEMİ
■ AVRUPA BİRLİĞİNİN OLUŞUM SÜRECİNE PARALEL OLARAK, AVRUPA BİRLİĞİ
HUKUKU OLARAK ADLANDIRILAN KENDİNE ÖZGÜ YENİ BİR HUKUK SİSTEMİ
ORTAYA ÇIKMIŞTIR.
■ AVRUPA BİRLİĞİ HUKUK DÜZENİ ULUSLARARASI VE ULUSAL HUKUK
DÜZENLERİNE AİT KURALLARDAN DOĞMUŞTUR.
■ ANCAK BÜTÜNÜYLE ONLARDAN FARKLI VE KENDİNE ÖZGÜ KURUMLARA
SAHİP OLAN BAĞIMSIZ BİR HUKUK SİSTEMİDİR.
■ AVRUPA BİRLİĞİNİN GEREK ASLİ GEREK TALİ HUKUK KAYNAKLARI İÇ
HUKUKTA DA UYGULANABİLME KABİLİYETİ OLMALARINA KARŞIN İÇ HUKUK
VE ULUSLARARASI HUKUKA DAHİL OLMAYAN ONLARDAN AYRI BİR HUKUK
YAPILANMASINI ORTAYA ÇIKARMIŞLARDIR.
AVRUPA BİRLİĞİ HUKUK
SİSTEMİ
■ AVRUPA BİRLİĞİ SİSTEMİ İÇİNDE DAHİL OLAN VEYA DAHİL OLMAK
İSTEYEN HER ÜLKE ÖNCELİKLE HUKUK SİSTEMİNİ AB HUKUK
SİSTTEMİNE UYDURMAK ZORUNDADIR.
■ BU DURUM AB HUKUK SİSTEMİNİN ÖZELLİKLE ÜYE OLMAK İSTEYEN
ÜLKELER TARAFINDAN HUKUK KAYNAĞI OLARAK GÖRÜLMESİ
SONUCUNU DOĞURMAKTADIR.