Slayt 1 - video.eba.gov.tr






Fiilimsi Nedir?
Fiilimsiler Görevine Göre Kaça Ayrılır?
İsim Fiil Nedir?
Sıfat Fiil Nedir?
Zarf Fiil Nedir?


Kökü fiil olduğu halde, çeşitli ekler
alarak, cümlede isim, sıfat, zarf olarak
kullanılan sözcüklerdir.
Fiil gibi çekimlenemezler. Kip ve kişi eki
almazlar.
Yan cümle kurarlar.
 Eylem anlamını tamamen yitirmezler.
İsim çekim eklerini alabilirler.
 Olumsuzluk eki alabilirler: çalışmaman-ın zarar-ı gibi.

Taşıdıkları eylem anlamı nedeniyle
yan cümle kurarlar. Kurdukları yan
cümlenin yüklemi olurlar:
Kırlarda yürümek güzeldir.
Eylemler gibi çatı eki alırlar:Beğen-i-l
meyi severdi gibi.
UYARI:Türkçede “eylemsi” diye bir
sözcük türü yoktur. Eylemsiler, ad,
sıfat ya da belirteçtir.
1) İSİM-FİİL (ADEYLEM)


Fiil+ -mek,-mak,-me,-ma,-ış,-iş,-uş,-üş
(Ma-y-ış-mak). Eylem kök ya da
gövdelerine –me,-mek,-iş ekleriyle
türetilen eylem anlamlı adlardır.
Voleybol oynamayı severim.
Onun gülüşüne sinir oluyorlardı.
Kimi zaman düşün-mek-ten korkarız.
 Okulların açıl-ış-ı ertelendi.
 Eve ekmekle tuz götür-me-yi böyle
havalarda öğrendim.
 Düşmesiyle kalkması bir oldu.
 Kaçış planını iyi yapmalıyız.

Yürümek insanı rahatlatıyor.
Not: Bazı isim-fiiller, fiilimsi özelliğini kaybedip,
kalıcı isim oluşturabilirler.
 Sarmaya bayılırım.
 Kazmaları alıp, yola çıkalım.
 Yazma eserler pahalı oluyor.
 Ekmek parası için çalışıyor.
 Denemeye kaç öğrenci girdi.
 Dondurma yere düştü.
Not: Bir sözcüğün kalıcı isim olup,
olmadığını anlamak için olumsuzunu
yaparız. Olumsuzu yapılamıyorsa kalıcı
isimdir.
Sarmamaya bayılırım. (Sarma kalıcı
isimdir.Olumsuzu yapılamıyor.)
Not: Olumsuzluk eki ile “-me,-ma” isim-fiil
ekini karıştırmamak gerekir.
 Gelme dedim, geldi. (-me olumsuzluk
eki.)
 Gelmemesi beni sevindirdi. (1.si:
olumsuzluk eki, 2.si: isim-fiil eki)
2) SIFAT-FİİL (ORTAÇ)
Fiil+ -an, -ası, -mez, -ar, -dik, -ecek, -miş




Görünen köy kılavuz istemez.
Yıkılası virane bizi perişan etti.
Ne bitmez çilemiz varmış.
İşe yarar bir tornavida bulamadım.





Tanıdık simalar görünmez oldu.
Gelecek günlerin ne getireceği belli
olmaz.
Ölmüş eşek kurttan korkmaz.
Hürriyeti yaz-an eller diz-en eller.
Koş-ar adımlarla yürüdük.
Not: Sıfat-fiil, isimden önce gelip, onun sıfatı
olarak kullanılır. Bazı durumlarda, bu isim
düşer ve adlaşmış sıfat-fiil oluşur.
 Gelen, gideni aratır.
 Dün çarşıda bir tanıdığa rastladık.
 Düşenin dostu olmaz.
 Kırılacakları kutuya koyalım.
Not: “-r, -ecek, -miş, -dik” gibi fiil çekim
ekleriyle sıfat-fiil eklerini karıştırmamak
gerekir. Sözcük kişilere göre
çekimlenemiyorsa, sıfat-fiildir.
 Kaçacağım bir gün bu yerden. (Gelecek
zaman eki)



Kaçacak yerim kalmadı. (Sıfat-fiil eki)
Pişmiş aşa su katmış. (1. miş: sıfat-fiil eki;
2. miş: öğrenilen geçmiş zaman eki)
Düştük yollara, yine. (Görülen geçmiş
zaman eki)
3) ZARF-FİİL (BAĞ-FİİL) (ULAÇ)
Fiil+-e,-ip,-ince,-erek,-ken,-meden,meksizin,-dıkça,-eli,-r,-mez,-casına,dığında




O ağacı gördükçe seni hatırlıyorum.
Uyumaksızın iki gün yol aldık.
Son satırı yazıp, veriyorum.
Gülünce yanakları al al oldu.
Ağlaya ağlaya göz yaşlarım kurudu.
Tedbirini almadan, o mağaraya
girmemelisin.
 Pazara çıkalı iki saat oldu.
 Gelir gelmez onu sordu.
 İşi bitirdiğinde, odama gel
 Yağmur yağarken hüzünlenirim.

