Tıbbi ve Ekonomik Değeri Olan Bazı Bitkilerin Antioksidan

24. Ulusal Kimya Kongresi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, 29 Haziran-2 Temmuz 2010, Zonguldak
Tıbbi ve Ekonomik Değeri Olan Bazı Bitkilerin Antioksidan
Kapasitelerinin İncelenmesi
Semra TÜRKOĞLUa, Sait ÇELİKa, İsmail TÜRKOĞLUb
Fırat Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Kimya Bölümü, 23119-Elazığ
Fırat Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Biyoloji Eğitimi Anabilim Dalı, 23119-Elazığ
isturkoglu@firat.edu.tr
a
b
Antioksidanlar, aktif oksijen oluşumunu engelleyerek ya da oluşan aktif oksijenleri
temizleyerek, oksidasyonun oluşturduğu zararları hücresel düzeyde engelleyen, bu nedenle
de dejeneratif hastalıkların oluşumunu durduran veya yavaşlatan maddelerdir. Son yıllarda
yapılan çalışmalarda sentetik antioksidanların akciğer hasarlarına ve karsinojenik etkiye
sahip olduğu gözlenmiş ve bu nedenle doğal antioksidanlara karşı olan ilgi artmıştır [1,2].
Bu çalışmada halk tarafından tıbbi ve ekonomik bitki olarak kullanılan Scutellaria orientalis L.
subsp. bicolor (Hochst.) Edmondson, Phlomis punges Willd. var. hispida Hub.-Mor.,
Wiedemannia orientalis Fisch. & Mey. ve Salvia palaestina Bentham Elazığ ve çevresinden
toplandı. Bitkiler gölgede kurutularak çiçeklerinin su ve etanol ekstreleri hazırlandı. Ekstreler
soxleth cihazı ile yapıldı. Ekstrelerin metal şelatlama aktiviteleri, indirgeme kuvvetleri,
hidrojen peroksit giderme aktiviteleri ve süperoksit anyonu radikalini giderme aktiviteleri
belirlendi. Bu aktiviteler doğal bir antioksidan olanα -tokoferol ile sentetik ve standart birer
antioksidan olan bütillenmiş hidroksitoluen (BHT) ve bütillenmiş hidroksianisol (BHA) ile
mukayese edildi.
Bütün testlerin sonucunda çiçeklerin su ekstresinin en iyi antioksidan aktiviteye sahip olduğu
bulunurken, hidrojen peroksit giderme aktivitesi testinin sonucunda, Phlomis punges ve
Wiedemannia orientalis bitkilerinin çiçeklerinin etanol ekstrelerinin daha iyi antioksidan
aktiviteye olduğu bulundu. Bu sonuçlara bakıldığında Scutellaria orientalis, Phlomis punges,
Wiedemannia orientalis, Salvia palaestina bitkilerinin su ekstrelerinin daha iyi antioksidan
kapasiteye sahip olduğu ve bu bitkilerin doğal bir antioksidan olarak kullanılabileceği
gözlendi.
KAYNAKLAR
1. El, S. N.; and Karakaya, S., Int. J. Food Sci. Nutr., 55, 67-74, 2004.
2. Lee, S. E.; Shin, H. T.; Hwang, H. J.; and Kim, J. H., Phytother. Res., 17, 1041-1047,
2003.