Slide 1 - MSGSÜ Fizik Bölümü

MSGSÜ Felsefe Bölümü
16 Nisan 2013
Cemsinan Deliduman
 Descartes: Etkileşimler sadece somut etkilerle
oluşabilir. Eter uzayın her yanını kaplar. Işık
parçacıklardan oluşur ve yoğun ortamda boşluktaki
hareketine göre daha hızlı hareket eder.
 Fermat: Minimum eylem ilkesine göre ışık yoğun
ortamda daha yavaş hareket eder.
 Newton: Kütleçekim etkilerinden sorumlu bir eter
olmalı. Her yeri dolduran eter aynı zamanda her yerde
bulunan Tanrı fikriyle de uyumlu. Işığın ne olduğu
konusunda açık fikre sahip değil.
 Huygens: Işığın dalga kuramı. Işık ses gibi “boyuna” bir
dalgadır.
Boyuna dalga
Enine dalga
Yaprak, dalganın frekansına bağlı
olarak aşağı yukarı hareket eder
tepe
çukur
dalgaboyu
dışarı doğru hareket eden dalganın hızı
1. Dalga
2. Dalga
Yapıcı Girişim
1. Dalga
2. Dalga
Yıkıcı Girişim
Cam
Hava
Cam
Dalga Girişimi
Hava
Su köpüğü kabuğu
Tavus Kuşu Tüyü
Kelebek Kanadı
 Bradley: Hareket eden dünya nedeniyle




yıldızdan gelen ışığın sapması.
Bu nedenle ışık parçacıklardan oluşmuştur.
Euler: Işık kaynağının kütlesi zamanla azalmaz.
Bu nedenle ışık dalgadır.
Young: Işık su üzerindeki girişim desenlerine benzer
desenler oluşturur. Öyleyse ışık dalgadır.
Fresnel: Girişim etkilerini incelenmesiden çıkan sonuç: Işık
“enine” dalgalardan oluşmuştur.
Foucault ve Fizeau: Işığın sudaki hızının havadaki hızından
daha az olduğunu ölçtüler.
 Poisson: Esnek bir katı cisimde hem enine hem boyuna
dalgalar olabilir.
 MacCullagh (1839): Sadece dönmeye karşı dirençli bir
esnek madde yanlızca enine dalgaları iletir.
Böylesine tuhaf bir katı cisim olabilir mi?
 Riemann (1853): Sıkıştırılmaya ve dönmeye dirençli bir
eter: Sıkıştırılmayla ile ilgili özellikleri kütleçekim ve
elektrostatik etkilerden, dönmeyle ilgili özellikleri optik
ve manyetik olgulardan sorumlu.
 Boussinesq (1867): Esnek katı eter sadece optik
olaylardan sorumlu.
Yüklü çubuk
Elektroskop
Yapraklar
ayrılır
Dielektrik
Elektrometre
Boşluk
Elektrometre
Yük
Elektrik
Alanı E
Dielektrik
Polarize moleküller
 Eter moleküllerinin bile dielektrik molekülleri gibi davrandığı
düşünülmüştür. Levhalar arasında böyle bir akım olmamasına
rağmen bu isim halen kullanılmaktadır.
Işık bir tür dalga ise, dalganın hareket edeceği ortam
gerekli. Boş uzayda dalga hareketi olamaz.
 Eter optik olaylardan sorumludur.
2) Elektrik ve manyetizmanın uzaktan olan etkilerini
veya elektrik ve manyetizma çizgilerini taşıyacak
mekanik bir ortam olması gerekir.
 Eter elektromanyetik etkileri taşır.
3) Kütleçekim etkilerinin uzaktan taşınması için bu
etkileri taşıyacak uzayın her yerini dolduran bir
ortam gerekir.
 Eter kütleçekim etkilerini taşır.
1)
 Önce temel olgular bilimsel olarak gözlemlendi, daha sonra
bunları yöneten yasalar kesin olarak ortaya konuldular.
 Zaman içinde yasalara tüm deneysel gözlemleri bir anlamda
özetleyen ve yeni ilişkilerin de kolayca kavranmasına izin veren
özlü bir matematiksel biçim verildi.
 Fiziksel bir model de –ki bu durumda bu eter oldu- yasaları
kavramsallaştırmakta yardımcı olmak ve elektromanyetik
olayları daha temel, daha az karmaşık olduğuna inanılan bir
konu –yani klasik mekanik- aracılığıyla anlama çabasında
kullanılmak için oluşturuldu.
 Yalnızca sürekli bir biçimde art arda gelen yenilgilerden sonra
elektromanyetizmanın mekanik modelleri bırakıldı ve
elektromanyetik kuram fiziğin temelde ayrı bir dalı oldu.
Elektrik Alan Salınımı
Manyetik Alan Salınımı
Elektrik Enerji
Manyetik Enerji
ayna
yarı geçirgen
ayna
granit masa
ayna
ışık
kaynağı
girişim
deseni
teleskop
Cıva
havuzu
sabit ayna
lazer
sabit
ayna
yarı geçirgen
ayna
perde
ayna
girişim
yarı geçirgen ayna
eter
rüzgarı
lazer
ayna
1. durum
ayna
girişim
eter
rüzgarı
ayna
yarı geçirgen ayna
2. durum
lazer
 Deney düzeneği döndürüldükten sonra dahi halkalar
hareket etmeden aynı desende kalırlar. Bunun anlamı eter
rüzgarının olmadığıdır.
 Dolayısıyla eter yoktur denilebilir. Bu sonuç özel görelilik
kuramının gelişmesine yol açmıştır.
 Optik Eter
 Coulomb Yasası
 Enine ve Boyuna Dalga
 Elektrik Yükleri
 Dalga Boyu ve Frekans
 Elektromanyetik Eter
 Girişim
 Yerdeğiştirme akımı
 Işığın girişimi
 Elektromanyetizma
 Newton halkaları
 Elektromanyetik Dalga
 Esnek Katı Eter
 Eter Rüzgarı
 Manyetik Alan
 Michelson-Morley Deneyi