Aile Planlaması

Aile Planlaması
ve
Kontraseptif
Yöntemler
Doç.Dr. Cem Atabekoğlu
A.Ü.T.F. Kadın Hastalıkları ve
Doğum AD.
AİLE PLANLAMASI
Bütün çiftlerin ve bireylerin, istedikleri sayıda
çocuğa sahip olma ve doğumların arasını açmaya
serbestçe ve sorumluca karar vermeleri ve bu amaçla
bilgi, eğitim ve araçlara sahip olmalarıdır.
AİLE PLANLAMASI HİZMETİNİN YARARLARI - I
1. Anne ölümlerini azaltır,
Düşükler,
Kanama,
Gebeliğe bağlı hipertansiyon
Enfeksiyon ve Jinekolojik hastalıklar
Anemi-Malnütrisyon
Annenin tükenme sendromu
Annenin diğer önemli hastalıkları
Ergen gebelikleri
2. Doğurganlık oranı azaltılır,
3. Sağlıklı doğum yaşı sağlanır,
4. Sağlıklı doğum aralığı sağlanır,
AİLE PLANLAMASI HİZMETİNİN YARARLARI – II
6. Bebek ölümlerini azaltır,
Düşük doğum ağırlığı
Prematürelik
Malnütrisyon
Enfeksiyon Hastalıkları
Fiziksel büyüme-gelişme
Konjenital anomaliler
Zeka düzeyi-akademik başarı
7. Hızlı nüfus artışının getirdiği sorunlar
Beslenme
Çevre ve doğal kaynaklar
Eğitim
Sağlık
Diğer
Hangi Sıklıkla Doğum Yapmalı?
İki doğum arasındaki süre, ideal olarak
en az 2 yıl olmalıdır.
En az 2 yıllık doğum aralığı, hem çocuk, hem de anne için
olası riskleri azaltır.
Çocuklar İçin
Anne karnında ölüm
Erken doğum
Düşük doğum kilosu
Yenidoğan ölümü
Kronik kötü beslenme ve aşırı
zayıflık
Anneler İçin
Anne ölümü
Gebeliğin son 3 ayında kanama
Kansızlık
Erken doğum tehdidi
Enfeksiyon
Kötü beslenme
Yeni bir gebelik için vücudun hazır
olmaması
• Üreme Sağlığı Sorunları nedeniyle insan
ömrü %10-15 azalmaktadır.
• Kadınlarda bu etkilenme %22,
erkeklerde %3’tür.
• Gebeliklerin ½’si planlanmamış, ¼’ü
kesinlikle istenmemektedir.
• İstenmeyen gebeliklerin 150 bini istemli
düşükle sonuçlanmaktadır.
• Düşüklerin 1/3’ü sağlıksız koşullarda
olmakta ve
• Her gün 500’ü ölümle sonuçlanmaktadır.
• Dünyada her yıl 515.000 kadın gebelik
nedeniyle ölmektedir
• 70 000 kadın düşük komplikasyonlarından
ölmektedir
• Anne ölümlerinin sekizde biri düşüğe bağlı
nedenlerdendir.
• Her yıl 20 milyon emniyetsiz düşük yapmakta
ve
• 350 milyon kadın modern kontraseptif
yöntemlere ulaşamamaktadır.
AİLE PLANLAMASI
YÖNTEMLERİNİN RİSKLERİ
Bu riskler pek çok günlük aktiviteye bağlı
riskten ve en önemlisi kontraseptif bir yöntem
kullanılmaması halinde gebeliğe bağlı risklerden
daha düşüktür.
GELENEKSEL YÖNTEMLER
Geri Çekme
• Başarısızlık (%18.8)
• Bu yöntemde erkek boşalma öncesi vaginadan
dışarı çıkarak ejakülasyonunu vagina dışında
gerçekleştirmektedir.
NİÇİN BAŞARISIZ
A- Erkeğin kontrolünü kaybedip vagina içerisine
ejakülasyonunu gerçekleştirmesi
B- Ejakülasyondan hemen önce spermatozoa
içeren az miktarda semenin üretradan dışarı
salgılana bilmesi
C- Dış genital organlar ve vagina kenarına
ejaküle olan bir miktar semenin servikse
ulaşabilmesi.
TAKVİM yöntemi
• Tanım :Siklusun fertil ve fertil olmayan
dönemlerinde doğal belirtileri
gözlemleyerek ve fertil dönemde cinsel
ilişkiden uzak durarak doğurganlığın
planlanmasıdır
• Başarısızlık (%9-15)
Kimler Kullanabilir?
• Kadın bu konuda yeterli eğitim alırsa
• Adetleri düzenliyse
• Diğer hiç bir yöntemi kullanamıyorsa
Postkoital lavaj
• Su, sabun, sirke gibi maddelerle koitus sonrası
vaginanın yıkanmasıdır.
• Ejakülasyondanhemen sonra spermatozoalar
serviks içine girdiklerinden bu yöntemin
etkili olduğu söylenemez.
LAKTASYONEL AMENORE
METODU:/LAM
•
•
•
•
Tanım:Emzirerek gebelikten korunmadır.
Aşağıdaki koşullar gereklidir:
Bebek 6 aydan küçük olmalıdır.
Annenin adet görmemesi gereklidir.(İlk 6-8 hafta
içindeki kanamalar adet değildir.)
• Bebeğin doğar doğmaz ve sadece anne sütüyle
beslenmesi gereklidir.(Gece dahil günde 6-10
kez en az 4 dk.emzirilmeli,su dahil
verilmemelidir.)
Etki Mekanizması/Etkililik:
• Tam emzirme sürecinde hormonal etkilerle
özellikle ilk 3 ay için ovulasyonlu sikluslar
oluşmaz.
• Doğru uygulamada %98 den çok etkilidir.
MODERN VE ETKİLİ
YÖNTEMLER
– Kondom,
– İğne,
– Rahim içi sistem (Spiral)
– Doğum kontrol hapları,
• Yüksek etkinliğe sahiptir.
• Korunma dışında ek yararlar da
sağlamaktadır.
Yöntem Kullanım Oranları
2003
Doğum Kontrol Hapı
26.3%
8%
Spiral
Kondom
22%
İğne
Tüplerin bağlanması
20.4%
Diğer
2.7%
3.3% 1.2%
16.1%
Geri çekilme
Kullanmayan
Türkiyede herhangi bir modern yöntem kullanma oranı%42,5 tur.(TNSA 2003)
Bariyer yöntemi:
• Kondom:
• Vaginal diyafram: En önemli dezavantajı
ilişkiden önce yerleştirilmesinin ve daha sonra
6 saat süreyle çıkarılmamasının gerekmesidir.
• Servikal başlık
• Spermisidler : Kontraseptif etkinlikleri düşük
olduğundan başka bariyer yöntemleri ile
birlikte kullanılması daha doğru kabul edilir.
• Kontraseptif sünger
Başarızlık %4
Bariyer yöntemlerinin
kontrasepsiyon dışındaki yararları:
• Cinsel ilişki ile bulaşan hastalıklara karşı
koruyucudur
• Pelvik inflamatuar hastalık riskini azaltır.
• Servikal displazi ve kanser riskini
azalttığı iddia edilir.
KONDOM:
•
•
•
•
Cinsel ilişki sırasında erkek ve kadın cinsel organına
takılarak kullanılan,genellikle spermisit(sperm
hücresini öldürücü/nonoksinol-9) içeren,çok ince ve
esnek bir kılıftır.
Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan korur.
İkinci,destekleyici bir yöntem olarak kullanılabilir.
Erken boşalmaya iyi gelir.(erkek kondomu)
Sağlığa hemen hiç zararlı etkileri yoktur.
Olumsuz yönleri:
• Erkek kondomu:
• Yırtılabilir.
• Boşalmadan sonra
meni dışarı akabilir.
• Bazıları için cinsel
zevki azaltıcıdır.
• Her ilişkide tek bir
kondom
kullanılmalıdır.
• Kadın kondomu:
• Kadın takmada
zorlanabilir.
• Kadının anatomisini iyi
bilmesi gerekir.
• Deneyim gerekir.
• Fiyatı göreceli pahalıdır.
• *Ender de olsa kadında
ve de erkekte lateks ya
da poliüretana karşı allerji
olabilir.
Kadında kondom kullanımı:
SPERMİSİTLER:
• Hazneye konulan fitil,köpük ya da
tabletlerdir.Genellikle Nonoksinol-9 içerirler.
• Kadın kendi uygular.
• Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan kısmen
korur.
• Haznenin kayganlığını arttırır.
• 1 saat önce uygulanırsa cinsel ilişkiyi kesintiye
uğratmayabilir.
• Emziren kadın kullanabilir.
• Koruma etkisi RİA,hap,iğne gibi modern
yöntemlerden azdır.
Kullanım:
• Cinsel ilişkiden 15 dakika kadar önce olabildiğince
derine yerleştirilir.
• Uygulama öncesi eller yıkanmış ve kuru olmalıdır.
• Her ilişki için yeni spermisit kullanılır.
• Koruyucu etki 1 saat sürer.
• İlişkiden sonra 6 saat süreyle hazne
yıkanmamalıdır
HORMONAL
KONTRASEPSİYON
• Östrojen ve progesteronun sentetik
türevlerinin değişik yollardan kullanılması
prensibine dayanır.
Etki mekanizması/ Etkililik :
•
•
•
•
Öncelikle yumurtlamayı baskılar.
Rahim ağzındaki akıntıyı kalınlaştırır.
Rahim iç tabakasını inceltir.
Hatasız kullanımda çok etkilidir.Hatalı
kullanımla etkisi düşer.
OKS nin kontrasepsiyon dışı
yararları:
-
Adet kanamalarını daha az, daha kısa süreli hale
getirir. Anemiyi azaltır
Adet öncesi gerginlik, dismenore, endometriyozisle
ilgili şikayetleri azaltır.
Endometriyum ve over kanseri risklerini azaltır
Dış gebeliğe karşı koruyucudur
Osteoporoz ve romatoid artrit riskini azaltır.
PID’ye karşı koruyucudur.
Tekrarlayıcı fonksiyonel over kistlerinin görülme
sıklığını düşürür.
Selim meme hastalıklarında azalma
Uterus miyomlarında azalma
OKS YE BAĞLI İSTENMEYEN
ETKİLER
-
Bulantı
Meme hassasiyeti ve büyüme
Baş ağrısı
Tromboemboli
Hepatik nodüler hiperplazi ve hepatoselüler adenom
Sıvı tutulması
İştah artışı ve kilo alımı
Depresyon, yorgunluk, halsizlik
Libido azalması
Akne, yağlı cilt
Kolestaz
HDL azalması, LDL artması
Postpil amenore ?
Laktasyon miktarı ve protein içeriği üzerine olumsuz etki (3. aydan
sonra başlanması önerilir.)
ORAL KONTRASEPTİFLERİN
KULLANIMI
OKS’ler 21 tabletlik formda satılmaktadır. Bu
preparatlardan 21 gün süreyle günde bir tane alınır,
daha sonra 7 gün ara verilir, bu arada vaginal
kanama görülür. 7 gün sonra yeni kutuya başlanır.
İlk siklusta koruyuculukları düşüktür, bu nedenle ilk
siklus ikinci bir koruma yöntemi uygulanmalıdır.
OKS adetin ilk beş günü içinde başlanmalıdır.
Bazı OKS’lerde 7günlük ilaçsız dönem yerine
hormon içermeyen tabletler konmuştur, bu tip
OKS’ler ara vermeksizin kullanılırlar..
KOK’un olumsuz yönleri:
• Her gün hap almanın hatırlanması gerekir.
• Ruhsal değişikliklere neden olabilir.
• Bazı ilaçlarla etkileşimi vardır./Bazı
antibiyotikler(rifampisin),epilepsi ilaçları(valproik
asit ariç),mantar ilacı olan griseofulvin
• Hipertansiyon,ileri yaş ve sigara kullanımı gibi
durumlarda pıhtılaşma riski vardır.
• Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan korumaz.
KOK kimlere uygundur?
• Çok etkili bir korunma yöntemi kullanması
gerekenler
• Aşırı adet kanaması ve anemisi olanlar
• Adetleri düzensiz olanlar
• Ektopik gebelik öyküsü olanlar
• Adet öncesi gerginliği ve dismenoresi olanlar
• Fonksiyonel over kisti olanlar
• İyi huylu meme hastalığı olanlar
• Varisleri olanlar
KOK kimlere uygun değildir?
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Gebelik kuşkusu olanlar
Emzirenler(6.aya kadar)
Emzirmeyen kadında doğum sonrası 21 güne kadar
Rifampisin,griseofulvin,valproik asit dışında epilepsi ilacı kullananlar
Tanı konmamış genital kanaması olanlar
Meme kanseri kuşkusu ya da meme kanseri olanlar
Tromboembolisi ya da tromboemboli öyküsü olanlar
Hipertansiyonu olanlar(Özellikle !60/100 mmHg ve üzeri)
Kalp ve damar sistemi hastalığı olanlar
Akut karaciğer ve safrakesesi hastalığı olanlar
Uzun süre hareketsizliği gerektiren durumlar(bacak kırık ve
ameliyatları gibi)
• Fokal nörolojik bulgulu migreni olanlar
• 40 yaş üzerinde olup sigara içenler
• Herhangi bir yaşta olup günde 15 ‘ten fazla sigara içenler
ENJEKTE EDİLEN
KONTRASEPTİFLER:
• Depo-Provera:Sadece progesteron içerir.
3ayda bir uygulanır.
• Mesigyna:Östrojen ve progesteron içerir.
Ayda 1 uygulanır.
• Hergün hap almayı unutmaya meyilli
kadınlarda enjeksiyon iyi bir seçenektir.
Enjekte edilen kontraseptiflerin
etki mekanizmaları/etkililik:
•
•
•
•
Öncelikle yumurtlamayı baskılar.
Rahim ağzındaki akıntıyı kalınlaştırır.
Rahim iç tabakasını inceltir.
Her 2 yöntemin de gebelikten koruma
etkiliği çok yüksektir.(100 kadın yılı için 0.3
den az)
Mesigyna’nın yan etkileri:
• Adet değişikliği:Adetler kombine haplara göre
daha düzensiz,3 aylık sadece progesteron içeren
iğnelere göre daha düzenlidir.
• Enjeksiyondan sonra ilk kanama 15-20 gün sonra
olur.Enjeksiyonlar devam ettikçe adet düzeni
normale dönecektir.
• Bunun dışında yan etkiler kombine haplar gibidir
Mesigyna ne zaman uygulanır?
• Ayda 1 uygulanır. İlk enjeksiyon siklusun 1. günü
intramusküler olarak uygulanır.
Diğer enjeksiyonlar siklus durumuna bakılmaksızın
her 30 ± 3 günlük aralarla (asgari 27, azami 33
günde bir) yapılır.
• Doğum sonrası emzirmeyende 3-4.hafta,emzirende
6. Haftada yapılır.
• Düşük sonrası hemen ya da 1 hafta içinde
uygulanır.
Depo-Provera’nın
Olumlu Yönleri:
•
•
•
•
•
•
Son derece etkilidir.
Uygulaması kolaydır.
Cinsel ilişkiyi etkilemez.
Emzirmeyi etkilemez.
İleri yaştaki kadınlar da kullanabilir.
Pelvik enfeksiyonlar ve endometrium kanserine
karşı korucudur
• Anemisi olan kadınlar da kullanabilir.
• Ektopik gebeliği önler.
Depo-Provera’nınOlumsuz
Yönleri:
• Adetlerde düzensizlik oluşturabilir.
• Kilo aldırabilir.
• Kullanım bırakıldığında doğurganlık
geç geri döner.(ortalama 9 ay)
• Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan
korumaz.
İMPLANTLAR:
• Tanım:Deri altı implantları cilt altına
yerleştirilen tek kadınlık
hormonu(progesteron)içeren
kontraseptiflerdir.
• Norplant ve İmplanon Türkiyede kullanılan
implantlardır.
Norplant
İmplanon
Norplant nedir?
• Norplant 6 kapsüllü olup 5 yıl süreyle
gebelikten korur.
• Silikon taşıyıcı içindeki Levonorgestrel adlı
36 mg. miktarındaki progesteronu
salgılayarak etki gösterir
İmplanon nedir?
• İmplanon tek çubuklu bir kontraseptif
implanttır.3 yıl süreyle gebelikten korur.
• Çubuktan kontrollü olarak salgılanan 68
mg.miktarında progesteronun
(etonogestrel) etkisiyle gebelikten korur.
İMPLANTLAR/Etki
mekanizması,etkililik:
• Her iki implant da içerdikleri ve kontrollü
salgılanan progesteronun etkisiyle
gebelikten korur.
• İmplantlar %100’e yakın bir konraseptif
etkiye sahiptir.
Olumlu yönleri:
• Gebelikten koruması yönünden çok etkilidir.
• Emin bir yöntemdir,uygun kullanımda sağlık riski
azdır.
• 3 yıl süreyle gebelikten korur.
• Cinsel ilişkiden bağımsızdır.
• Östrojene bağlı yan etki olmaz.
• Emziren kadına uygundur.
• Çıkarıldığında doğurganlık hemen geri döner.
Olumsuz Yönleri:
• Eğitimli kişi tarafından takılması ve
çıkarılması gerekir.
• Adet düzensizliği yapabilir.
• Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan
korumaz.
İmplanonu uygulama:
• İğne dirsekten 6-8 cm
yukarıda biseps ve triseps
kaslarının arasındaki oyuk
hizasında cilt altına yüzeyel
yerleştirilir.
• Obturator desteğine bastırarak
aplikatörün mührü kırılır.
• Obturatoru sabit
tutarken,kanül yavaşça çekilir.
• İmplant yerleşmiş olur.
• Palpe edip doğru yerleşip
yerleşmediğine bakılır.
İmplanonun uygulanmış hali
RİA(Rahim içi Araç):
Gebeliği önlemek amacıyla rahim içine
yerleştirilen genellikle bakır da içeren
plastikten yapılmış çeşitli şekillerde
cisimlerdir.
RİA’ların sınıflandırılması:
•
İnert (medikasyonsuz) olanlar:
Paslanmaz çelik veya polietilenden
(Lippes Loop) yapılmıştır
– Lippes sarmalı (“Lippes’ loop”): polietilen ve
baryum sülfat içerikli olup, ABD dışında
birçok ülkede kullanımı devam etmektedir.
– Paslanmaz çelikten yapılmış halkalar
sadece Çin’de yaygın olarak
kullanılmaktadır
RİA’ların sınıflandırılması:
•
Bakır içerikli olanlar:
–
Nova T, T Cu – 380A ve Multiload – 375
T
Cu – 380 A’nın hem gövdesinde (incecik tel
halinde), hem de yan kollarında (levhalar halinde)
toplam yüzeyi 380 mm2 olan Cu bulunmaktadır.
Multiload – 375’in ise, sadece gövde kısmında 375
mm2’lik alana sahip bakır tel yer almaktadır.
Plastik kısımlara baryum sülfat emdirilmiş
olduğundan, Röntgen grafilerinde
izlenmeleri çok kolaydır.
Servikal uçta yer alan monofilament iplikler
sayesinde kontrolleri ve gereğinde
çıkarılmaları mümkündür.
T Cu -–380 A(Copper T), ve Multiload – 375’in
etkinliği ve etki süresi benzerdir.
Hormon salınımı olan RİA’lar:
– Progestasert: gövdesinin içindeki 38 mg’lık
progesteron deposundan 65 μ g/gün
düzeyinde progesteron salınımı
gerçekleşmektedir.
– LNG – 20: in vitro koşullarda, günde 20 μg
levonorgestrol salıveren bir RİA’dır. Ticari
adı Mirena’dır.
RİA:Etki mekanizması/Etkililik:
• Fertilizasyonu(döllenmeyi) engeller.
• Tubalara ulaşan sperm sayısını ve bunların
yumurtayı dölleme kapasitesini azaltır.
• Endometriyumda değişiklik yaparak
nidasyonu önler.
• Hormon içerenler servikal akıntıyı
koyulaştırır,spermler geçemez.
• %95-98 etkilidir.
Uygulama:
• Gebe olunmadığından emin olunan her
zamanda uygulanır.
• Düşük sonrası hemen ya da ilk 7 gün
içinde,doğum sonrası hemen ya da 3-4
hafta sonra uygulanır.
• Eğitilmiş doktor ya da ebe-hemşire
tarafından uygulanır.
Kimlere uygundur?
• Uzun süre çocuk istemeyen ama daha
sonra çocuk isteyebilecek olanlar
• Hiç çocuk istemeyen ama sterilizasyonu
da istemeyen ya da ulaşamayan kadınlar
• Her gün kullanmayı,ya da cinsel ilişki
öncesi hazırlanmayı gerektiren yöntemleri
istemeyen kadınlar
• Östojen kullanamayan kadınlar
• Emziren kadınlar
Kimler kullanamaz?
• Gebelik kuşkusu olanlar
• Tanı konmamış vajinal kanaması olanlar
• Tekrarlayan,son 3 ay içinde ya da mevcut
genital yol enfeksiyonu olanlar
• Konjenital uterin anomalisi olanlar
RİA’nın FAYDALARI NEDİR ?
• RİA çıkarıldığında fertilite hemen geri döner.
• Hap gibi unutulma olasılığı yoktur.
• Doğum veya düşükten hemen sonra
uygulanabilir.
• Emziren kadınlar için uygundur.
• Cinsel ilişkiyi etkilemez.
• Emziren annelerde rahim içi araç kullanabilir,
bebeğe ve anne sütüne hiçbir zararı yoktur.
RİA’LARIN
KONTRENDİKASYONLARI
Kimler kullanamaz ?
• Gebelik veya gebelik kuşkusu olanlar.
• Aktif ya da tekrarlayan genital organ iltihabı (pelvik
enfeksiyon Akut veya subakut salpenjitis) olanlar.
• AIDS dahil cinsel yolla bulaşan hastalık riski taşıyan
kadınlar.
• Servikal kanal stenozu
• Rahimde şekil bozukluğu olanlar.
• Henüz tanı konmamış vajinal kanamaları olan
kadınlar.
• Kesin tanı konmamış pozitif veya şüpheli vaginal smear
• Dış gebelik riski taşıyanlar ,Dış gebelik anamnezi.
• Genital organların malign lezyonları, Rahim kanseri
olan kadınlar RİA kullanmamalıdır.
RİA +Gebelik:
 Çoğunlukla rahim içi araç kısmen ya da
tam atıldığınde,bazen de RİA yerinde iken
oluşabilir.
 Gebeliğin devamı istenirse düşük
olasılığını azaltmak için çıkarılır.
 Doğumsal anomali yapmaz.
RİA’NIN ÇIKARTILMA
ENDİKASYONLARI
• RİA’nın yerleştirilmesi sırasında uterusun
perforasyonu
• Kontrol sırasında RİA’nın servikal kanalda
bulunması
• Şiddetli uterus krampları veya alt kadran
ağrısı
• 4 aydan sonra devam eden menoraji ve
metroraji
• İntrauterin gebelik saptanması
• Kullanım sırasında pelvik infeksiyon
gelişimi
RİA’ların KULLANIM SÜRESİ
• T Cu – 380A ile yapılan araştırmalar
göstermiştir ki, 100 kadın/yıl ölçeğinde,
gebeliklerin oranı 0.2-0.7 arasındadır.
• LNG-20 için verilen oran 0.2’dir. P
• progesteron salıveren RİA’larda ise 1.31.6 düzeyindedir.
Kısacası, RİA’lar son derece yüksek
düzeyde kontraseptif etkinliğe sahiptirler.
RİA/Dış gebelik:
 Rahim içi araç dış gebeliğe neden olmaz.
 Ama eğer bir gebelik kuşkusu varsa ve de
özellikle bu gebelik ağrılı ise dış gebelik
araştırılmalıdır.
TÜP LİGASYONU:
Kadında yumurtayı taşıyan tüplerin
ameliyatla bağlanmasıdır.
Olumlu yönleri:
• Çok etkilidir.
• Basit bir ameliyatla ömür boyu korunma
sağlar.
• Emzirmeye etkisi yoktur.
• Cinsel ilişkiyi kesintiye uğratmaz,cinsellik
olumsuz etkilenmez.
Olumsuz yönleri:
• Geri dönüşü zor ve pahalıdır.
• Uygulama uzman kişilerce
ameliyathanede yapılır.
• Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan
korumaz.
Nasıl uygulanır?
• 2 yolla uygulanır.
1-Minilaparatomi:
2-Laparoskopi
• Gebe olunmadığından emin olunan
herhangi bir zamanda uygulanabilir.
• Hemen doğum sonrası ancak minilap
yapılabilir.
Bipolar Yöntem
Klip Yöntem
Silikon Halka
Pomeroy Yöntemi
VAZEKTOMİ :
Tanım: Erkeğin tohum kanallarının
bağlanmasını sağlayan küçük bir cerrahi
işlemdir.
Olumlu Yönleri:
• Çok etkili ve güvenlidir.
• Çift gebelikten korunma kaygısı taşımaz.
• İleri dönemlerde ortaya çıkan yan etkisi
yoktur.
• Başarısızlık oranı çok düşüktür.
• Cinsel ilişkiyi etkilemez.
• İşlem hastanede yatmayı gerektirmez.
Olumsuz Yönleri:
• Cerrahi işlemin riskleri ve yan etkileri vardır.
• Geri dönüşü zor ve pahalıdır.
• Hemen etkili değildir. 20 ejekülasyon veya 2
ay geçmesi gereklidir.Bundan sonra sperm
sayımı yapılarak azospermi ( tohum hücresi
olmadığı) saptanmalıdır.
• Cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruyucu
etkisi yoktur.
Olası yan etkileri:
•
•
•
•
Yara enfeksiyonu
Ameliyat sonrası ateş
Kesi yerinde ağrı
Hematom ( Sktrotumu destekleyici korse
veya sıkı bir külot giyilmelidir.)
• Çok ender olarak gebelik
ACİL KONTRASEPSİYON:
Acil kontrasepsiyon korunmasız bir cinsel
ilişki ya da kontraseptif yöntem kaçağından
hemen sonra kadının olası bir gebeliği
önlemek için kullandığı yöntemlerdir.
Acil kontrasepsiyon hangi
durumlarda kullanılır?
Korunmasız cinsel ilişki
Geri çekme ve takvim yöntemi gibi etkisi sınırlı yöntemlerde sorun
oluştuğunda
Kontraseptif kullanımında oluşan kazalar
*kondom yırtılması
*diafram ve servikal başlığın hatalı yerleşmesi,kayması,
yırtılması
*hapların unutulması
*Enjektabl preparatların uygulanmasında gecikme olduğu
durumda
*RİA’nın kısmen ya da tamamen düşmesi
Yakın zamanda olası bir teratojene maruz kalınması(canlı aşı,sitotoksik
ilaç vb.)
Tecavüz
Acil kontrasepsiyon ne şekillerde
uygulanır?
Hormonlarla:
• Kombine haplar
• Yuzpe rejimi
• Sadece progesterone verilmesi
• RİA uygulanması
• RU 486
Kombine haplarla acil
kontrasepsiyon nasıl uygulanır?
• İlk doz ilk 72 saat içinde alınmalıdır.1 saat önce
antiemetik alınması ve tok karına içilmesi bulantı
ve kusmayı azaltabilir.
• 12 saat sonra 2.doz alınır.
• 2 saat içide kusma olursa dozlar tekrarlanır.
• 2 saatten sonra ilacın dolaşıma geçmesi
nedeniyle endişeye gerek yoktur.
• CYBH riski varsa antibiotik verilir.(Doxycycline
100 mg.günde 2 kez/10 gün)
Acil korumada RİA uygulanması:
• İlk 5 gün içinde uygulandığında normal
RİA kadar etkilidir.Diğer yönlerden de ayni
interval RİA uygulaması gibidir.
• Hormonal acil kontrasepsiyondan çok
daha etkilidir fakat CYBH riski korunmasız
ilişkilerde genelde çok yüksektir.