35 yaş sonrasında doğum kontrolü

35 yaş sonrasında doğum kontrolü
35 yaş ve sonrası dönemde istenmeyen gebelikten korunurken dikkat edilmesi
gerekenler...
Sağlıklı bir kadın, ilk adet gördüğü günden menopoza kadar geçen süre boyunca,
yani yaklaşık 35-40 yıl boyunca hamile kalabiliyor. En sağlıklı doğurma döneminin
18-35 yaş arası olduğunu belirten uzmanlar, geç doğurgan dönem olarak
adlandırılan 35 yaş ve sonrasında risklerin artması ve yaşanmış sağlık problemleri
nedeniyle bazı korunma yöntemlerinin 35 yaş ve üstü kadınlarda görülen
istenmeyen gebeliklerin istenmeyen sonuçları da beraberinde getirdiğini söyleyen
Türkiye Aile Planlaması Derneği Genel Başkanı Prof. Dr. Hakan Şatıroğlu,
�Kadının doğurganlığı yaşın ilerlemesi ile paralel olarak azalmakta, ancak
korunma gereksinimi menopoza kadar devam etmektedir. Öte yandan istenmeyen
gebelikler ileri yaşlarda çok önemli sağlık sorunlarına neden olabilmektedir. İleri
yaş gebelikler, hem anne hem de bebek açısından yüksek ölüm riski taşımaktadır.
40-44 yaşları arasındaki anne ölüm oranı 20-25 yaşları arasındaki doğumlara göre
4 kat, 45 yaş ve üzerinde ise 10 kat artış göstermektedir. Yine ileri yaş
doğumlarda bebek ölümleri, genç annelerin bebeklerine göre üç kat daha fazladır.
Bunun yanı sıra 35 yaş sonrası dönemde düşük ve sakat doğum riski de
artmaktadır. Bu nedenle seçilecek korunma yönteminin etkinliğinden emin
olunmalıdır� dedi.
35 yaş ve üstü kadınlar için spesifik bir korunma yönteminin olmadığını, ancak
doktor kontrolünde kişiye özel yöntemin belirlenmesi gerektiğine dikkat çeken
Prof. Dr. Hakan Şatıroğlu, bu dönem için uygulanabilecek korunma yöntemlerini
şöyle sıraladı:
DOĞUM KONTROL HAPLARI
Gelişmiş ülkelerde en sık kullanılan koruma yöntemi olan doğum kontrol hapları,
1/4
35 yaş sonrasında doğum kontrolü
kardiyovasküler hastalık riski olmayan ileri yaşlardaki kadınlar tarafından
menopoza kadar rahatlıkla kullanılabilir. Doğru ve düzenli kullanıldığında yüzde
100�e yakın bir koruma sağlar. İstenildiği süre kullanılabilir ve bırakıldığında
doğurganlık hemen geri döner. 35 yaş sonrası dönemde doğum kontrol hapı
kullanımı gebelikten koruma dışında, kanserden koruma, kemik erimesini önleme
ve adet dönemini düzenleme gibi ekstra faydalar da sağlamaktadır.
Bazı kadınlarda geçici olarak ilk aylarda başağrısı, bulantı gibi yakınmalar olabilir.
Kilo artışı, tüylenme yapması, kısırlık, kansere neden olması ve cinsel isteği
azaltması gibi önyargılar sanılanın aksine yanlıştır. Son yıllarda, dozların
azaltılması ve yeni moleküllerin geliştirilmesi sonucu eskiye oranla çok farklı
haplar geliştirilmiş durumdadır.
RAHİM İÇİ ARAÇLAR - SPİRALLER
Etkinlikleri yüksek olan RİA�lar ileri yaş kadınlar için uygun bir seçenektir. İçerdiği
bakır nedeniyle gebeliği yüzde 98 oranında engeller. Avantajları 5 yıl süreyle
koruma sağlaması ve kullanıcının herhangi bir şey yapmasına ya da
hatırlamasına gerek kalmamasıdır. Cinsel yolla bulaşan hastalıklarla ilgili sağlık
riskleri RİA uygulamasına engel olabilir. Ancak bu riskler, ileri yaşlarda çok
eşliliğin daha sık görüldüğü genç yaşlara göre daha azdır. Bu yaşlarda kadınların
en az bir ya da daha fazla doğum yapmış olmaları da RİA uygulamasını
kolaylaştırır. Rahim miyomlarının ileri yaşlarda daha sık görülmesi ve rahim
içerisinde yer kaplaması RİA uygulamasını güçleştirebilir. Adet kanama miktarı ve
düzeninde RİA�dan kaynaklanan değişiklikler gözlenebilir.
RAHİM İÇİ SİSTEM (RİS)
RİS, doğum kontrol haplarının gebeliği önleyen ve kanamayı azaltıcı özelliği ile
rahim içi araçların (spiral) uzun vadeli kullanım kolaylığını tek bir yöntemde
birleştirir. Yeni geliştirilen bu yöntem, hormon salgılayan spiral olarak bilinmekte
ve 5 yıl süreyle etki göstermektedir. Salgılanan hormon sadece rahim içerisinde
etki göstermektedir. Yumurtalıklar normal fonksiyonunu sürdürdüğü için, hormonal
dengesizlik olmaksızın gebelikten çok etkili bir korunma mümkün olur. Bakırlı
2/4
35 yaş sonrasında doğum kontrolü
spirallerin aksine kanamayı azaltır ve enfeksiyonları engeller.
Güvenilir ve etkili korumanın yanı sıra, 35 yaş ve sonrasında daha sık görülen
aşırı ve düzensiz adet kanamalarını tedavi edici etkisi de bulunmaktadır. İstenildiği
zaman çıkarılabilen bu yöntem bırakıldığında hemen gebe kalınabiliyor.
GEBELİĞİ ÖNLEYİCİ İĞNELER
Östrojen ve progesteron içeren bir aylık iğneler, içerik olarak doğum kontrol
haplarına benzer. 35 yaşın üzerindeki kadınlar sigara kullanmıyorlarsa, yüksek
tansiyon şikayetleri ya da ağır karaciğer rahatsızlıkları yoksa bu enjeksiyonları
kullanabilirler. Doğal östrojen içermeleri nedeniyle, cinsel metabolizma ve
kardiyovasküler sistem üzerinde olumlu etkileri vardır. Yumurtalık kanserine karşı
koruyucu etkisi bulunmaktadır. Doğum kontrol hapını her gün almayı unutan
kadınlar için en uygun alternatiftir.
Üç aylık olan iğneler ise sadece bir kadınlık hormonu ( progestin) içermektedir.
İleri yaştaki kadınlar tarafından rahatlıkla kullanabilirler. Rahim içi ve yumurtalık
kanserine karşı koruyucu etkisi vardır. Emzirenler de kullanabilir. Adet
düzensizliğine sık rastlanması ve iğne bırakıldıktan sonra hemen gebe
kalınamaması olumsuz yönleridir.
CERRAHİ YÖNTEM
Ailesini tamamlamış çiftler için uygun bir seçenek olması nedeniyle, çiftler
tarafından tercih edilmektedir. Ancak az da olsa cerrahi risk taşıdığı göz önünde
bulundurulmalıdır. Gebelikten kesin korur ancak geri dönüşümü yoktur. Eşlerin
kararlarını sağlıklı ve kesin olarak vermeleri gerekir.
BARİYER YÖNTEMLER
İleri yaşlarda vajinal kuruluğa bağlı yakınmalarda sperm öldürücü vajinal tablet, fitil
veya jellerin yararlı etkisi görülebilir. Vajinal kuruluğa bağlı enfeksiyonlara ve
3/4
35 yaş sonrasında doğum kontrolü
tahrişe direnci azalan vajen dokusunun korunması açısından yararlıdır. İleri
yaştaki kadınlarda vajen kaslarındaki gevşeklik diyafram (rahim ağzını kapatan ve
spermlerin rahme geçişini engelleyen plastik kep) kullanımını güçleştirebilir.
DOĞAL YÖNTEMLER
İleri yaşlarda gözlenen hormonal dengesizlikler nedeni ile vücut ısısı ve salgılarda
değişimler gözlenebileceği için, vücut ısısı ve rahim ağzı salgılarının izlenmesi gibi
yöntemler bu yaşlarda güvenli değildir. 4/4