Slide 1 - Türk Lider .:| turklider.org

KÜRESEL RİSKLER VE BANKALARDA
SERMAYE YÖNETİMİNDE YENİ ARAYIŞLAR
Türk Bankacılık Sisteminde Küresel
Dalgalanma Karşısında Risklerin
Yönetimi
GLOBAL DENGESİZLİKLER
Global ekonomik krize giden finansal krizin arkasında global
dengesizlikler yatmaktadır.
•
Sermaye artış hızı yüksektir.
•
Yeni milyarderler çoğunlukla enerji veya emtia ihraç eden ülkelerden
gelmektedir.
•
Sermayenin global dolaşım hızı artmıştır.
•
Buna karşın, işgücünün mobilitesi düşüktür.
•
Bu şartlar altında ucuz işgücü talep eden sermaye Uzak Doğu’ya
yönelmiştir.
DIŞ TİCARET DENGESİZLİĞİ
•Ucuz iş gücü nedeniyle üretim merkezleri değişmiş ve Uzak Doğu birçok
malın üretildiği yer olmuştur.
•Yüksek global büyüme oranı sebebiyle, enerji ve emtia fiyatları artmıştır.
•Dış ticaret serbestisi olabildiğince teşvik edilmiştir. Bu nedenle, Uzak Doğu
sürekli dış ticaret fazlası verirken, ABD’nin dış ticaret açığı hergün artmıştır.
•Sonuç olarak, dünyada cari açık toplamı 1.4 trilyon ABD Doları’na ulaşmıştır.
•Bu açığın yarısı ABD tarafından verilmektedir. Önemli miktarda açık veren
diğer ülkeler; İspanya, İngiltere, Avustralya, İtalya and Türkiye’dir.
•Cari fazla veren ülkelerin önde gelenleri ise, Çin, Almanya, Suudi Arabistan,
Rusya ve Hollanda’dır.
•ABD, cari açığına rağmen negatif reel getiri sunan tek ülkedir. Bu durum
rezerv para olarak kullanılan Dolar’ın tasarruf fonksiyonunun azalmasına
neden olmaktadır.
MERKEZ BANKALARININ
FARKLI POLİTİKALARI
•
Merkez bankalarının
birbirinden farklıdır.
enflasyon
•
Avrupa Merkez Bankası enflasyona önem verirken, FED son dönemde
büyümeyi ön plana almıştır. Bu durum global para politikalarının etkisini
azaltmaktadır.
•
Merkez bankalarının krize karşı önlemleri birbirinden farklı olmuştur.
•
ABD için para
bilinmemektedir.
çarpanı
ve
bilinirken,
büyüme
global
konusundaki
sistemin
öncelikleri
çarpan
etkisi
DÖVİZ KURLARI
•
Döviz kurlarının yönetimi ülkeden ülkeye farklılık göstermektedir.
-Sabit döviz kuru
-Çıpalı döviz kuru
-Dalgalı döviz kuru
Değişen piyasa koşullarına göre dönemsel olarak, bazı ülkelerin izledikleri
kur rejimleri diğerlerine oranla daha fazla avantaj sağlayabilmektedir.
ABD KAMU KESİMİ ve HANEHALKI
BORÇLULUK ORANI
•
ABD kamu kesimi ve hanehalkı borçluluk oranı yüksektir.
•
Konut kredilerinde kaldıraç 18 kattır.
•
ABD hükümetinin borcu 10 trilyon ABD Doları’dır.
•
Finans kesimi toplam borcu 15.8 trilyon ABD Doları’dır.
•
2000 yılından 2006 yılına kadar geçen dönemde konut kredileri 4.8
trilyon ABD Dolar’ından 9.5 ABD Doları’na yükselmiştir.
AMERİKA’DAKİ BANKALARIN BU GÜNE
GELİŞİNDEKİ NEDENLER




Finansal de-regülasyon vardır.
Kredi (özellikle konut kredisi) verirken risk değerlendirmeleri yeterince
yapılmamıştır.
Faizler uzun süre düşük seviyede seyretmiş ve buna bağlı olarak
alternatif ürünlere olan talep artmıştır.
Türev ürünlerin denetim ve gözetimi yeterince yapılmamıştır.
AÇIKLANAN YARDIM PAKETLERİ NEDEN İŞE
YARAMIYOR

Finans kurumları arasında oluşan güvensizlik bu kurumların likit
kalmayı tercih etmelerine neden olmaktadır.

Tüketici güveninin erozyona uğraması sonucunda tüketici harcamaları
azalmıştır.

Resesyon kaygısı ön plana çıkmıştır.

Bankacılık kesimine yapılan yardımlar risk alma iştahının azalması
nedeniyle reel kesime aktarılamamaktadır.
REGULASYON
•
Finans kesiminin hukuksal altyapısı finansal kuruluşlara veya ülkelere göre
farklılık göstermektedir.
-Aşırı regule edilmiş piyasalar.
-Normal regule edilen piyasalar ve/veya kurumlar (BASEL Kriteri).
-Hiçbir regulasyona tabi olmayan finansal kuruluşlar.
TÜRKİYE İÇİN SWOT ANALİZİ
TÜRKİYE’NİN GÜÇLÜ YÖNLERİ
•
Kamu net borç stokunun GSMH’ya oranı %30’un altındadır.
•
Tüketici kredileri ve kredi kartlarının toplamının GSMH’ya oranı %12.5’tir.
•
Bankalarımızın sermaye yeterlilik rasyosu %15’in üzerindedir.
•
Bankalarımızın açık pozisyonu bulunmamaktadır.
•
Bankalarımızın bilançolarında toksik varlıklar yoktur.
•
Yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatları 115 milyar ABD Doları’dır.
•
Hedge Fonlar yoktur.
TÜRKİYE’NİN ZAYIF YÖNLERİ
•
Cari açık yüksektir. Enerji kaynaklarına bağlı olarak, petrol ve emtia
fiyatlarında bir düşüş yaşanırsa buna paralel olarak cari açıkta bir azalma
olacaktır.
•
Özel sektörün döviz cinsi borçları yüksektir. Ancak, kısa vadeli borçların
payı uzun vadeli borçlara oranla daha azdır.
Kaynak: Avrupa Merkez Bankası, TUİK, TBB
0
Romanya
Türkiye
Bulgaristan
Slovenya
Polonya
Litvanya
Çek
Cumhuriyeti
Macaristan
Slovakya
İtalya
Avusturya
Yunanistan
Latviya
Fransa
Estonya
Finlandiya
Belçika
İsveç
Avrupa
Bölgesi
Malta
Almanya
AB25
İspanya
20
Portekiz
40
İrlanda
60
Hollanda
80
BirleşikKrallık
100
98.1
84.0
72.6
63.4
59.2
56.1
45.6
42.3
41.4
38.3
34.8
34.2
33.1
32.5
31.8
29.0
23.7
23.5
16.6
15.3
12.6
12.0
11.9
7.6
7.2
7.0
3.4
1.8
(%)
Danimarka
AB’ye KIYASLA BANKACILIK SEKTÖRÜ (1)
Konut Kredileri/GSYİH
2006
50
0
Kaynak: Avrupa Merkez Bankası, TUİK, TBB
132
132
129
124
İsveç
AB25
Avrupa Bölgesi
Belçika
79
79
Slovenya
Finlandiya
52
47
45
36
30
28
Litvanya
Bulgaristan
Çek Cumhuriyeti
Polonya
Türkiye
Romanya
63
86
Yunanistan
Macaristan
87
Estonya
65
95
Latviya
Slovakya
97
İtalya
105
132
Almanya
350
Farnsa
136
Avusturya
149
162
Birleşik Krallık
Portekiz
164
İspanya
196
100
Hollanda
150
203
200
Danimarka
230
250
İrlanda
277
300
Malta
AB’ye KIYASLA BANKACILIK SEKTÖRÜ (2)
(%)
Toplam Borç/GSYİH
2006
NET KAMU BORCU
Toplam Net Kamu Borcu/GSYİH
70.0%
66.3%
61.4%
60.0%
55.1%
49.0%
50.0%
42.9%
41.6%
40.0%
34.0%
29.1%
30.0%
27.8%
25.6%
20.0%
10.0%
0.0%
2000
* Geçici
Kaynak: Hazine
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007(*)
2008Ç1(*) 2008Ç2(*)
CARİ AÇIK
CARİ AÇIK / GSYİH(% )
8.0%
6.0%
4.0%
2.0%
0.0%
2000
2001
2002
2003
2004
2005
-2.0%
-4.0%
-6.0%
-8.0%
CARİ AÇIK/GSYİH
Kaynak: TUİK, TCMB
CARİ AÇIK (enerj i hariç) / GSYİH
2006
2007
2008/09
-YENİ BİR ANLAŞMA- BRETTON WOODS TARZI BİR ANLAŞMA•
Mahiyet olarak Bretton Woods Anlaşması’na benzeyen fakat içerik olarak güncel
ekonomik gereklilikleri karşılayan yeni bir uluslararası anlaşmaya ihtiyaç vardır.
•
Bankacılık ve finans sektörüne güven enjekte edilmelidir.
•
Dünya’nın ülkesel bazda yapılan regulasyonlardan ziyade global bazda
yapılan regulasyonlara ihtiyacı vardır.
•
Uluslararası finans
oluşturulmalıdır.
•
Finans işinin güvene dayalı olduğunun bilinci içerisinde risk yönetim
sistemlerinden çok etik değerlere önem verilmelidir.
•
Yaşanan çalkantıdan sonra geleneksel bankacılık, yatırım bankacılığına
ve menkul kıymetleştirmeye kıyasla daha popüler hale gelmiştir.
konusunda
gözetim
yapacak
bir
kurum
TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELER
*Yıllık
Temel Ekonomik Göstergeler
Tarih
GSMH (mln YTL)
Haziran 2008
918.722*
GSMH (mln ABD Doları)
Haziran 2008
785.129*
GSMH (mln YTL)
Haziran 2008
240.9
GSMH (mln ABD Doları)
Haziran 2008
191.6
BÜYÜME ORANI
Haziran 2008
%4.2
GSMH DEFLATÖRÜ
Ekim 2008
%10.1
TÜFE
Ekim 2008
%11.99
İHRACAT (Milyar ABD Doları)
Eylül 2008
136.3*
İTHALAT (Milyar ABD Doları)
Eylül 2008
211.9*
DIŞ TİCARET AÇIĞI (Milyar ABD Doları)
Eylül 2008
75.6*
CARİ İŞLEMLER DENGESİ (Milyar ABD Doları)
Ağustos 2008
-48.7*
CARİ İŞLEMLER AÇIĞI GSMH ORANI
Ağustos 2008
6.6%*
KAMU KESİMİ NET BORÇLANMA
Eylül 2008
25.6%
AB TANIMLI KAMU BORCU/GSYİH
Haziran 2008
38 %
FAİZ (TCMB O/N%)
Ekim 2008
16.75%
FAİZ (BONO BİLEŞİK%) 14.04.2010
03.11.2008
23.95%
İMKB100
31.10.2008
27,833
USD/YTL
31.10.2008
1.57
KREDİLER
bin YTL
Tüketici Kredileri (YTL)
Konut
Taşıt
Diğer
24 Ekim 08 GSMH Oranı(%)* 28 Aralık 07 GSMH Oranı(%)
82,919
9.0%
65,586
7.7%
38,173
4.2%
30,823
3.6%
5,770
0.6%
5,862
0.7%
38,976
4.2%
28,900
3.4%
Bireysel Kredi Kartları (YTL)
31,551
3.4%
25,711
3.0%
Kamu Bankaları
Özel Bankalar
Yabancı Bankalar
Kaynak: TCMB
25,485
38,516
18,918
2.8%
4.2%
2.1%
19,273
30,687
15,626
2.3%
3.6%
1.8%
bin YTL
Krediler (Mali Kesim Hariç) Toplam (YTL)
Kaynak: BDDK
24 Ekim 08 GSMH Oranı(%)* 28 Aralık 07 GSMH Oranı(%)
355,818
38.7%
261,743
30.7%
*Kredi verisi, 2. Çeyrek itibari ile oluşan yıllık GSYİH'ye oranlanarak bulunmuştur.
TÜRKİYE’DE FİNANSAL RİSKE MARUZ KALAN
KURUMLARDA RİSK YÖNETİMİ





Döviz kuru riski yönetimi,
Vade yönetimi,
Karşı taraf riski yönetimi,
Likidite riski yönetimi,
Türev ürünlerin hedge amaçlı kullanımı.