Chapter 7 Elektrik Devreleri Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 7 Summary Özet Birleşik devreler Çoğu pratik devreler seri ve paralel elektriksel elemanların birleşiminden oluşur. Seri ve paralel devre elemanları birleştirilerek çoğu zaman analiz işlemi kolaylaştırılabilir. Önemli bir analiz yaklaşımı eşdeğer bir devre oluşturmaktır. Eşdeğer bir devre diğer devre ile elektriksel olarak aynı özelliğe sahiptir, fakat genelde daha basittir. Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 7 Summary Özet Birleşik devreler Örnek: R1 1.0 k R1 iki devre de eşit 2.0 k R2 1.0 k Devre kutularını birbirinden ayıracak hiçbir elektriksel ölçüm yoktur. Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 7 Summary Özet Birleşik devreler Diğer bir örnek: birbirine eşittir R1 R2 1.0 k 1.0 k R1,2 500 Devre kutularını birbirinden ayıracak hiçbir elektriksel ölçüm yoktur. Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 7 Summary Özet eşittir R1 1.0 k R3 R 1,2 R3 R2 4.7 k 3.7 k 4.7 k 2.7 k eşittir R1,2,3 2.07 k Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd Üç devre kutularını da birbirinden ayıracak hiçbir elektriksel ölçüm yoktur. © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 7 Summary Özet Birleşik devreler Kirchhoff’un gerilim yasası (KVL) ve Kirchhoff’un akım yasası (KCurrentL) birleşik devreler de dahil, herhangi bir devreye uygulanabilir. Bir başka Örneğin, KVL kapalı yol! R2 uygulandığında, 2 gösterilen yoldaki toplam gerilim 0 V olur. 470 VSS 5.0 V R11 270 R44 100 R33 330 R66 Start/Finish Start/Finish R R55 100 100 100 Başla/Bitir Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 7 Summary Özet Aynı devreye Kirchoff’un akım yasası da uygulanabilir. A düğümünden ne değeri okunur? I + I - 26.5 mA + A I VS 5.0 V + + 8.0 mA R2 470 R4 - 18.5 mA 100 R1 270 R3 330 R6 R5 100 100 Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 7 Summary Özet Birleşik devre VS + 10 V R1 270 R2 330 R3 470 Parametreleri özetlemek açısından akım, direnç, gerilim ve güç değerlerini tablolaştırmak yararlı bir yoldur. Gösterilen devredeki bilinmeyen nicelikleri hesaplayınız. I1= 21.6 mA R1= 270 I2= 12.7 mA R2= 330 I3= 8.9 mA R3= 470 IT= 21.6 mA RT= 464 Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd V1= 5.82 V P1= 126 mW V2= 4.18 V P2= 53.1 mW V3= 4.18 V P3= 37.2 mW VS= 10 V PT= 216 mW © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 7 Summary Özet Kirchhoff’un yasaları cevapları kontrol etmek için uygulanabilir. R1 270 VS + 10 V R2 330 R3 470 Dikkat edilirse R1 deki akım R2 ve R3 deki kol akımlarına eşittir. Dış döngü etrafındaki gerilimlerin toplamı sıfırdır. I1= 21.6 mA R1= 270 I2= 12.7 mA R2= 330 I3= 8.9 mA R3= 470 IT= 21.6 mA RT= 464 Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd V1= 5.82 V P1= 126 mW V2= 4.18 V P2= 53.1 mW V3= 4.18 V P3= 37.2 mW VS= 10 V PT= 216 mW © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 7 Voltmetrenin yükleme etkisi Summary Özet VS + 10 V R1 470 k + 4.04 10 VV R2 VS = 10 V olsun, ama + 4.04 V 47 0 k voltmetre, hem R1 hem de R2 deki gerilimi 4.04 V olarak okumaktadır. Ne olduğunu açıklayabilir misiniz? Tüm ölçümler, ölçülen niceliği (değeri) etkileyebilir. Voltmetrelerin, test yapılan devrenin direnisini değiştirebilecek bir iç direnci vardır. Bu direnç oldukça büyük bir değerliklidir (1 M). Neden? Ayrıntılı bilgi: http://biltek.tubitak.gov.tr/merak_ettikleriniz/index.php?kategori_id=20&soru_id=4265 Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 7 Summary Özet Wheatstone köprüsü Wheatstone köprüsü iki gerilim R3 R1 bölücü ve bir DC gerilim kaynağından VS Çıkış Output oluşan dört direnç kolundan meydana gelmektedir. Çıkış, gerilim R2 R4 bölücülerin arasından alınmaktadır. Çoğunlukla, köprü dirençlerinden bir tanesi ayarlanabilirdir. Köprü dengedeyse, çıkış gerilimi Sıfır Volt, ve karşı çapraz koldaki dirençlerinin çarpımı birbirine eşittir. + - Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 7 Summary Özet Wheatstone köprüsü uygulaması Wheatstone köprüleri yük hücrelerinde kullanılır. Yük hücresi bir kuvveti elektrik sinyali haline dönüştürmek için kullanılan dönüştürücüdür. Köprü kolları dört gerinim ölçerden meydana gelir – ikisi gerinim ve diğer ikisi sıkıştırma. Ayrıntılı bilgi: http://tr.wikipedia.org/wiki/Y%C3%BCk_h%C3%BCcresi Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 7 Anahtar Terimler Dengeli köprü Bir köprü devresindeki çıkış gerilimi 0 V ise, köprü dengededir. Sızıntı direnci Devredeki toplam akımdan yük akımın akımı çıkarılmasından sonraki geriye kalan akımdır. Devreden akım çeken ve devrenin çıkış Yük (load) uçbirimlerine bağlı bir eleman (direnç veya başka bir bileşen olabilir). Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 7 Anahtar Terimler Dengesiz köprü Denge durumundan sapma miktarı ile orantılı olarak bir çıkış gerilimi elde edilen bir köprü devresi. Wheatstone 4-bacak tipli köprü devresiyle, devre denge köprüsü durumundaysa, bilinmeyen bir direnç doğru bir şekilde ölçülebilir. Direnideki sapmalar da devrenin dengede olmama durumuyla ölçülebilir. Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 7 Test 1. İki devre birbirine eşdeğerse a. devre elemanı sayıları b. bir elektriksel uyarıya tepkisi c. iç enerji yitimi d. yukarıdakilerin hepsi aynı olur. Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 7 Test 2. Bir karmaşık devre, bir dizi eşdeğer devreden oluşuyorsa, eşdeğer devre nasıl analiz edilebilir? a. gerilim bölücü teoremi b. Kirchhoff’un gerilim yasası c. yukarıdakilerin her ikisi d. yukarıdakilerin hiçbiri Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 7 Test 3. Gösterilen devrede, a. R1, R2 ile seri bağlantılıdır - c. R2, R3 ile seri bağlantılıdır VS + b. R1, R2 ile paralel bağlantılıdır R1 R2 R3 d. R2, R3 ile paralel bağlantılıdır Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 7 Test 4. Gösterilen devrede, R4 a. R1, R2 ile seri bağlantılıdır R1 b. R4, R1 ile paralel bağlantılıdır Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd - d. hiçbiri + c. R2 , R3 ile paralel bağlantılıdır VS R2 R3 © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 7 Test 5. Devredeki toplam direni, RT a. 1.0 k R1 b. 2.0 k c. 3.0 k d. 4.0 k 500 1.0 k R3 2.0 k RT R5 500 Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd R2 R4 1.0 k © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 7 Test 6. Gösterilen devrede, Kirchhoff‘un gerilim yasası (KVL) a. yalnızca dış döngüye (çevreye) uygulanır. b. yalnızca bağlantı noktası (düğüm) A ya uygulanır. c. herhangi kapalı bir yola uygulanabilir. d. uygulanamaz. VS + 10 V R1 270 A R2 330 Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd R3 470 © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 7 Test 7. Bir devreye ölçü aleti bağlanmasından dolayı ölçülen niceliğin değişmesi etkisi ne etkisi olarak adlandırılır? a. yükleme b. kırpma c. bozulum d. duyarlık (kesinlik) yitimi Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 7 Test 8. Dengede olmayan bir Wheatstone köprüsünün sahip olduğu gerilim gösterilmiştir. R4 direnci uçlarındaki gerilim ne olur? c. 6.0 V R1 7.0 V - b. 5.0 V VS 12 V + a. 4.0 V R2 R3 + RL 1.0 V R4 d. 7.0 V Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 7 Test 9. Wheatstone köprüsü dengeye gelinceye kadar R2 direncinin ayarlandığı varsayılsın. Bu noktada, R4 direnci uçlarındaki gerilim ölçülmüş ve 5.0 V bulunmuştur. R1 in uçlarındaki gerilim nedir? c. 6.0 V d. 7.0 V Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd + RL - - b. 5.0 V VS 12 V R3 R1 + a. 4.0 V R2 R4 5.0 V © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 7 Test 10. Gösterilen devrede, R3 açık devre yapılırsa, A noktasındaki gerilim a. azalır. b. aynı kalır. c. artar. d. hiçbiri. Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd VS + 10 V R1 270 A R2 330 R3 470 © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 7 Test Cevap: Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd 1. b 6. c 2. c 7. a 3. d 8. a 4. d c 9. d 5. b 10. c © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved