Chapter 3 Elektrik Devreleri Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 3 Özet Sorular Süper Karakteristiği kritik sıcaklığa bağlı İletkenlik ( elektrik direnci sıfır). Nötron Serbest nötronlar, iyonlaştırıcı radyasyon içerebilir ve biyolojik bir tehlike oluşturabilir. Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 3 Özet Gözden geçirme: V, I, ve R Gerilim devrede elektronların bir noktadan diğer noktaya hareket edebilmesi için gerekli olan yük başına enerji miktarı, volt olarak ölçülür. Akım yük akışı hızı, amper olarak ölçülür. Direni akıma karşı koyma, ohm olarak ölçülür. Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 3 Ohm yasası Ohm yasası: Elektronikte en önemli temel yasadır: Gerilim, akım, ve direni bağıntısı. Georg Simon Ohm (1787-1854) gerilim, akım ve direni arasındaki ilişkiyi bulmuştur ve formülünü bulduğu denklem Onun ismini almıştır. Akım elde edilecekse, Ohm yasasına göre aşağıdaki ifade kullanılır: V I R Eğer direni 10 W ise, 12 V luk kaynaktan kaç A akım elde edilir? 1.2 A Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 3 Ohm yasası Ohm yasası Eğer gerilim değeri elde edilecekse, Ohm yasası: V IR Eğer üzerinden geçen akım 26.5 mA ise, 680 W luk direncin uçlarındaki yaklaşık gerilim kaç V.tur? 18 V Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 3 Ohm yasası Ohm yasası V R I Direni bulunacaksa, Ohm yasası: Lambanın (kızarıklık) 138 W direnisi nedir? OFF V Hz 120 V V mV A Range Autorange Touc h/Hold 1s 1s 10 A V 40 mA COM Fused Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 3 Ohm yasası Bir öğrenci, belli aralıklarla ölçüm yapıyor ve ölçtüğü Graph of Current değerleri göstermek için versus verilere Voltage bir doğru uyduruyor. Bu durumda direncin direnisi ve iletkenliği ne olur? 16 Eğim, iletkenliği verir: G 14.8 mA - 0 mA 1.48 mS 10.0 V - 0 V İletkenin karşılıklığı direnidir: I (mA) 14 12 8 4 R 1 1 676 Ω G 1.48 mS 0 0 2 4 6 8 10 V (V) Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 3 Ohm yasası Gerileme karşı Akım grafiği Akım (mA) Current Sabit bir direnç için gerilime karşı akımın grafiğinde pozitif eğimli bir doğrusal çizgi elde edilmiştir. Bu durumda direni değeri ne olur? 2.7 kW İletkenliği nedir? 0.37 mS Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd 10 8.0 6.0 4.0 2.0 0 0 10 20 30 Voltage (V) Gerilim © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 3 Ohm yasası Direniye karşı Akım Grafiği 8.0 Akım (mA) Current Eğer sabit bir gerilim için direni değişiyorsa, direniye karşı akımın eğrisi hiperbol şeklinde olur. 10 6.0 4.0 2.0 3 V luk bir gerilim kaynağı için eğri nasıl elde edilir? Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd 0 0 1.0 2.0 3.0 Direni Resistance (kW ) © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 3 Ohm yasası Ohm kanunu uygulaması Devredeki direncin renk kodu, yeşil-mavi-kahverengialtın. Ampermetreden kaç A değeri okunur? 26.8 mA + m DC Am eter - Güç Kaynağı Power Supply V A +15 V Gnd Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd 5 V 2A - + - + © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 3 Özet ? Arıza bulma (giderme) Arızayı tespit etmeden önce bazı sorular: 1. Devre daha önceden hiç çalışmış mıydı? 2. İlkin devre çalıştıysa ne oldu da arızalandı? 3. Arıza bulguları(belirtileri) nelerdir? 4. Arızanın olası nedenleri neler olabilir? Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 3 Özet ? Arıza giderme İlgili bilgileri gözden geçirerek arıza giderme planı: 1. Devre şeması. 2. Kullanım kılavuzu. 3. Gözden geçirme: Arıza ne zaman ve nasıl oluştu. Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 3 Özet Arıza giderme ? Devrenin orta kısmından başlayarak ya geri yönde ya da ileri yönde arızayı tespit etme işlemine yarıya (ikiye)-bölme (half-splitting) denir. Plana göre, devre dikkatli bir şekilde incelenir, sorunun yerini bulmak için ölçümler yapılır ve gerekirse, planda değişikliğe gidilir. Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 3 Anahtar Terimler Doğrusal Düz-çizgi ilişkisiyle karakterize edilme. Ohm kanun Kanuna göre, akım gerilimle doğru orantılı ve direni ile de ters orantılıdır. Arıza arama Bir sistem ya da bir devredeki arızayı izole (Sorun giderme) etmek, tanımak ve onarmak için sistematik bir yöntemidir. Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 3 Test 1. Gerilimi sabit tutup, direniye karşı akım grafiği çizilmek istense, direninin değişimi nasıl olur? a. Pozitif eğimli düz çizgi b. Negatif eğimli düz çizgi c. parabol d. hiperbol Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 3 Test 2. Sabit direnç için gerilime karşı akım grafiği çizilse, çizim için aşağıdakilerden hangisi geçerli olur? a. Pozitif eğimli düz çizgi b. Negatif eğimli düz çizgi c. parabol d. hiperbol Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 3 Test 3. Bir devrede gerilimi sabit tutup, direni iki katına çıkartılırsa, aşağıdakilerden hangisi olur? a. Akım iki katına çıkar. b. Akım yarıya iner. c. Devrede herhangi bir değişiklik olmaz. d. Gerilimin değerine bağlıdır. Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 3 Test 4. Dört-renkli bir direncin renk kodu, kırmızı-morturuncu-altın olsun. Devre, 12 V lık bir kaynaktan besleniyorsa, devreden akan (beklenen) akım aşağıdakilerden hangisi olur? a. 0.12 mA b. 0.44 mA c. 1.25 mA d. 4.44 mA Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 3 Test 5. 330 W luk bir dirençten geçen akım 15 mA ise, devreye uygulanan gerilim yaklaşık olarak aşağıdakilerden hangisidir? a. 5.0 V b. 22 V c. 46 V d. 60 V Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 3 Test 6. Bir devreye 18 V gerilim uygulandığında 4-bantlı direnç üzerinden geçen akım 22 mA olmaktadır. Direnç üzerindeki renk bandı aşağıdakilerden hangisidir? a. mavi-gri-kırmızı-altın b. kırmızı-kırmızı-kahverengi-altın c. gri-kırmızı-kahverengi-altın d. beyaz-kahverengi-kırmızı-altın Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 3 Test 7. En yüksek akım geçen devre aşağıdakilerden hangisidir? a. (a) b. (b) c. (c) d. (d) +12 V R 10 kW +15 V (a) Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd R 15 kW (b) +18 V R 22 kW (c) +24 V R 27 kW (d) © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 3 Test 8. En düşük akım geçen devre aşağıdakilerden hangisidir? a. (a) b. (b) c. (c) d. (d) +12 V R 10 kW +15 V (a) Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd R 15 kW (b) +18 V R 22 kW (c) +24 V R 27 kW (d) © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 3 Test 9. Arızalı bir devredeki arızayı bulmadan önce aşağıdakilerden hangilerini dikkate almak gerekir? a. devrenin daha önceden hiç çalışıp çalışmadığı b. bozulduğunda var olan koşulları c. arıza bulgularını (belirtilerini) d. hepsi Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 3 Test 10. Arızayı tespit etmek için devrenin ortasından işleme başlamaya ne denir? a. Kısa-devre testi b. Karşılaştırma testi c. Yarıya (ikiye) bölme testi d. Direni testi Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved Chapter 3 Test Cevap: Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd 1. d 6. c 2. a 7. a 3. b 8. c 4. b 9. d 5. a 10. c © 2010 Pearson Higher Education, Upper Saddle River, NJ 07458. • All Rights Reserved