İYİ VE KÖTÜ DİFERANSİYE KARACİĞER KANSERİ HÜCRELERİNDE EPİTELYAL MEZENKİMAL GEÇİŞ VE KANSER KÖK HÜCRESİ BELİRTEÇLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI Yekta Duygu SÖZERİ, Deniz SİVRİOĞLU, Eda YİĞİT, Ayşegül GÖRMEZ, Elif TUNCEL Danışmanlar : Prof. Dr. Kamil Can AKÇALI, Prof. Dr. Atilla Halil ELHAN Amaç: KKH(kanser kök hücresi), normal kök hücrelere benzeyen, tümörü oluşturan, kemoterapiye dirençli hücrelerdir.EMT(epitelyal mezenkimal geçiş), epitelyal hücrelerin hareketlerini sınırlayan etmenlerin ortadan kalkması ve mezenkimal fenotip kazanmasıyla karakterize bir mekanizmadır. Amacımız, iyi ve kötü diferansiye karaciğer kanser hücre hatlarında EMT ve KKH belirteç ifadelerinin karşılaştırmaktır. Hipotezimizde kötü diferansiye hücre hatlarında mezenkimal ve KKH belirteçlerin ifadeleri arttığını ve epitelyal belirteçlerin ise azaldığını, iyi diferansiye hücre hatlarında ise zıt bir ifade profili olduğunu savlamaktayız. Gereç ve Yöntem: Araştırma, vaka-kontrol tipinde bir çalışma olup Ocak-Mayıs 2015 tarihleri arasında Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyofizik ABD laboratuvarında gerçekleştirilmiştir. İstatistiksel analiz için SPSS programında ANOVA kullanılmış, p<0.05 istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir. Projede iyi ve kötü diferansiye hücre hatları kullanılarak EMT ve KKH belirteçlerinin ifadeleri karşılaştırılmıştır. Hücrelerden izole edilen mRNA’lar cDNA haline getirilmiş ve tasarladığımız primerlerle amplifiye edilmiştir. Bulgular: Epitelyal: e-cadherin, ZO-1, occludin, membranous β-catenin, Mezenkimal: N-cadherin, α-SMA, vimentin) KKH: CD13, CD90, CD133 Epitelyal belirteç olan E-cadherin, 6 hücre hattından 5'inde (p<0.05); mezenkimal belirteç olan N-cadherin ise 3’ünde hipotezlerimize uyumlu sonuç verdi (p<0.05). Böylelikle, diğerleri arasında beklenene en yakın sonucu veren belirteç oldular. CD13'ün 6 hücre hattının 5'inde, CD133'ün de 3'ünde hipotezlerimizle uyumlu olduğunu gördük. CD90'ın ise, hücre hatlarındaki ifadeleri arasında istatistiksel bir fark bulamadık. Sonuçlar: *Elde ettiğimiz bulgulardan bazıları hipotezlerimizle uyumluyken bazıları uyumsuz çıkmıştır. Bunun olası nedenleri: 1) 3 iyi ve 3 kötü diferansiye hücre hatlarındaki ifade düzeylerinde, kendi içerisinde de çeşitli farklılıklar saptanmıştır. Bu farklılığın sebebi, hücre hatlarının alındığı kişilerin yaş-ırk gibi özelliklerinin farklı olması, hücrelerin izole edildiği yerlerin değişiklik göstermesi(santral vene yakınlığı vs.) ve/veya kişilerin hepatit virüsü taşıyıp taşımaması olabilir. 2) Gen ifadelerini araştırdığımız mRNA’ların hücrelerdeki olası posttranskripsiyonel modifikasyonlardan önceki formu olması, ifadelerin ölçüm sonucunu değiştirebilir. *Sonuç olarak, hipotezlerimizle uyumluluk gösteren genlerin ifadesinin erken dönemde engellenmesi, umut vaad eden tedavilere öncü olabilir. Anahtar Kelimeler: KKH, EMT, iyi-kötü diferansiye karaciğer kanseri hücre hatları