2011 Yılı Eylül Ayı Ödemeler Dengesi

www.tobb.org.tr
www.tobb.org.tr
Gözden Geçirme Notları
2011 Yılı Eylül Ayı Ödemeler Dengesi Göstergeleri
TCMB tarafından 15.11.2011 tarihinde yayımlanan, 2011 yılı Eylül ayına ilişkin “Ödemeler
Dengesi” bültenine göre;
 2010 yılı Eylül ayında 3.774 milyon ABD Doları açık veren cari işlemler hesabı,
2011 yılının aynı ayında %79,1 oranında artışla 6.758 milyon ABD Doları açık
vermiştir.
 2010 yılının dokuz aylık döneminde 30.210 milyon ABD Doları açık veren cari
işlemler hesabı, bu yılın aynı döneminde 30.446 milyon ABD Doları (%100,8
oranında) artarak 60.656 milyon ABD Doları açık vermiştir (Bkz; Grafik 1).
 2011 yılı dokuz aylık döneminde cari işlemler açığında gözlemlenen bu
gelişmede geçen yılın aynı dönemine göre %86,1 oranında artış gösteren dış
ticaret açığı en önemli etken olmaya devam etmiştir.
 2011 yılının Ocak-Eylül döneminde yatırım geliri dengesi kaleminde yer alan
doğrudan yatırımlar, portföy yatırımları ve faizlerden oluşan diğer
yatırımlarda geçen yılın aynı dönemine göre 1.236 milyon ABD Doları artışla,
toplam 6.179 milyon ABD Doları net çıkış olmuştur.
 2011 yılının Ocak-Eylül döneminde bankacılık sektörünün net kredi kullanımı
bir önceki yılın aynı dönemine göre 5.524 milyon ABD Doları artışla 10.442
milyon ABD Dolarına yükselmiştir.
 2010 yılı dokuz aylık döneminde 5.344 milyon ABD Doları net kredi ödeyicisi
durumunda olan diğer sektörler, 2011 yılının aynı döneminde 5.716 milyon
ABD Doları net kredi kullanıcısı durumuna gelmiştir.
Sayfa 1
İKTİSADİ RAPORLAMA VE İSTATİSTİK MÜDÜRLÜĞÜ
Sayı: E.18.9/139
16.11.2011
TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ
Eskişehir Yolu 9. Km Dumlupınar Bulvarı No: 252 06530 ANKARA Tel: 0312 218 20 00- 21 90 Faks: 0312 218 20 64 E-posta: irim@tobb.org.tr
www.tobb.org.tr
www.tobb.org.tr
 Geçen yılın Ocak-Eylül dönemine göre turizm gelirleri %14,6 oranında artarak
17.811 milyon ABD Dolarına; turizm giderleri de %2,9 oranında artışla 3.567
milyon ABD Dolarına yükselmiştir. Turizm net geliri ise 2010 yılı ilgili
döneminde 12.081 milyon ABD Doları iken, 2011 yılının aynı döneminde
14.244 milyon ABD Dolarına yükselmiştir.
(Milyon Dolar)
5.000
0
-5.000
-6.057-6.067
-10.000
-15.000
-20.000
-25.000
-30.000 -30.210
-35.000
-40.000
-37.648
-45.000
-50.000
-55.000
-60.000
-65.000
-70.000
-75.000
-80.000
2010
2011 Ocak
Ocak-Eylül
-6.009
-6.147
-9.533
-4.110
-5.358
-8.275 -7.580 -7.749 -7.770 -8.806 -7.481
-7.159
-8.014
-8.954
-6.758
-8.887
-60.656
-70.058
2011 Şubat
2011 Mart
2011 Nisan
CARİ AÇIK
2011 Mayıs 2011 Haziran 2011 Temmuz 2011 Ağustos 2011 Eylül
2011
Ocak-Eylül
DIŞ TİCARET DENGESİ
Kaynak: TCMB.
Grafik 1. 2011 ve 2010 Yılı Ocak-Eylül Dönemi için Cari İşlemler Hesabı ve Dış Ticaret Dengesi
2011 yılı Eylül ayında cari işlemler hesabı, 2010 yılının aynı ayına göre %79,1 oranında artışla
6.758 milyon ABD Doları açık vermiştir. 2011 yılının Temmuz ayından itibaren hız kestiği
görülen cari işlemler açığındaki artışın, Eylül ayında tekrar hız kazandığı görülmektedir. Cari
işlemler açığında gözlenen hızlı gelişmede, iç talep kaynaklı hızlı büyüme ve zayıf seyreden
dış talebin yarattığı iç-dış talep ayrışmasının yanında, enerji fiyatlarındaki artıştan
kaynaklanan dış ticaret hadlerindeki bozulma da etken faktörler olmuştur (Bkz; Tablo 1).
Sayfa 2
İKTİSADİ RAPORLAMA VE İSTATİSTİK MÜDÜRLÜĞÜ
Sayı: E.18.9/139
16.11.2011
TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ
Eskişehir Yolu 9. Km Dumlupınar Bulvarı No: 252 06530 ANKARA Tel: 0312 218 20 00- 21 90 Faks: 0312 218 20 64 E-posta: irim@tobb.org.tr
www.tobb.org.tr
www.tobb.org.tr
Dış ticaret dengesi 2010 yılı Ocak-Eylül döneminde 37.648 milyon ABD Doları açık verirken,
2011 yılının aynı döneminde %86,1 oranında artarak 70.058 milyon ABD Doları açık vermiştir.
2010 yılının dokuz aylık döneminde 30.210 milyon ABD Doları açık veren cari işlemler hesabı,
bu yılın aynı döneminde 30.446 milyon ABD Doları artarak, 60.656 milyon ABD Doları açık
vermiştir.
Hizmetler Dengesi kalemi altında turizm gelirleri, 2010 yılının Ocak-Eylül döneminde bir
önceki yılın aynı dönemine göre %14,6, turizm giderleri %2,9 ve net turizm geliri de %17,9
oranlarında artış göstermiştir. 2010 yılının dokuz aylık döneminde 12.081 milyon ABD Doları
olan net turizm gelirleri, bu yılın aynı döneminde 14.244 milyon ABD olarına ulaşmıştır.
2011 yılı Ocak-Eylül döneminde yatırım gelir dengesi başlığı altında yer alan doğrudan
yatırımlar, portföy yatırımları ve faizlerden oluşan diğer yatırımlarda gerçekleşen toplam net
çıkış, bir önceki yılın aynı dönemine göre 4.943 milyon ABD Dolarından, %25,0 oranında
artışla 6.179 milyon ABD Dolarına yükselmiştir (Bkz; Grafik 2).
Yurt dışında yerleşik kişilerin, yurt içinde yaptıkları net yatırımlar, 2011 yılının dokuz aylık
döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre 5.467 milyon ABD Doları artarak 10.915
milyon ABD Dolarına yükselmiştir.
Yurt içinde yerleşik kişilerin, yurt dışında yaptıkları net yatırımlar, 2011 yılının dokuz aylık
döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre %33,7 oranında artışla net 1.652 milyon ABD
Doları olmuştur.
Sayfa 3
İKTİSADİ RAPORLAMA VE İSTATİSTİK MÜDÜRLÜĞÜ
Sayı: E.18.9/139
16.11.2011
TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ
Eskişehir Yolu 9. Km Dumlupınar Bulvarı No: 252 06530 ANKARA Tel: 0312 218 20 00- 21 90 Faks: 0312 218 20 64 E-posta: irim@tobb.org.tr
www.tobb.org.tr
www.tobb.org.tr
Tablo 1. Ödemeler Dengesi
(Milyon ABD Dolar)
CARİ İŞLEMLER HESABI
İhracat f.o.b.
İthalat f.o.b.
Mal Dengesi
Hizmetler Dengesi: Gelir
Hizmetler Dengesi: Gider
Mal ve Hizmet Dengesi
Gelir Dengesi: Gelir
Gelir Dengesi: Gider
Mal, Hizmet ve Gelir Dengesi
Cari Transferler
SERMAYE HESABI
FİNANS HESABI
Yurtdışında Doğrudan Yatırım
Yurtiçinde Doğrudan Yatırım
Portföy Hesabı-Varlıklar
Portföy Hesabı-Yükümlülükler
Hisse Senetleri
Borç Senetleri
Diğer Yatırımlar-Varlıklar
Merkez Bankası
Genel Hükumet
Bankalar
Diğer Sektörler
Diğer Yatırımlar-Yükümlülükler
Merkez Bankası
Genel Hükumet
Bankalar
Diğer Sektörler
Cari,Sermaye ve Finansal Hesaplar
NET HATA VE NOKSAN
GENEL DENGE
REZERV VARLIKLAR
Resmi Rezervler
Uluslararası Para Fonu Kredileri
2010
2011
2011
Ocak-Eylül
Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül
Ocak-Eylül
-30.210
87.036
-124.684
-37.648
25.579
-14.096
-26.165
3.704
-8.739
-31.200
990
-50
37.992
-1.236
5.448
-2.391
15.467
2.554
12.913
5.962
2
-26
8.378
-2.392
14.742
-346
2.773
17.215
-4.900
7.732
2.157
9.889
-9.889
-8.480
-1.409
-6.057
10.103
-16.170
-6.067
1.857
-1.491
-5.701
353
-931
-6.279
222
0
5.362
-672
484
218
2.021
-630
2.651
2.920
0
0
492
2.428
391
-68
45
234
180
-695
1.558
863
-863
-863
0
-6.009
10.655
-16.802
-6.147
1.945
-1.517
-5.719
466
-839
-6.092
83
0
5.481
-125
736
502
1.777
-554
2.331
5.295
0
0
-1.275
6.570
-2.704
-53
149
-2.389
-411
-528
877
349
-349
41
-390
-9.533
12.574
-20.849
-8.275
2.435
-1.909
-7.749
378
-2.260
-9.631
98
0
11.967
-145
2.864
27
4.789
-97
4.886
818
1
0
-704
1.521
3.614
-94
-4
1.454
2.258
2.434
813
3.247
-3.247
-3.100
-147
-7.580
12.516
-20.265
-7.749
2.577
-1.844
-7.016
287
-912
-7.641
61
0
9.478
-155
714
-285
5.618
825
4.793
2.097
0
0
2.236
-139
1.489
-88
-294
760
1.111
1.898
-432
1.466
-1.466
-1.214
-252
-7.770
11.670
-20.476
-8.806
3.256
-1.854
-7.404
372
-879
-7.911
141
0
7.028
31
767
1.157
-785
-193
-592
556
0
-54
105
505
5.302
-129
-37
3.777
1.691
-742
3.924
3.182
-3.182
-3.033
-149
-7.481
12.058
-21.012
-8.954
3.598
-1.730
-7.086
335
-829
-7.580
99
0
7.346
-263
934
707
1.352
-137
1.489
1.236
0
0
1.521
-285
3.380
-156
1.402
907
1.227
-135
1.872
1.737
-1.737
-1.587
-150
-5.358
12.507
-20.521
-8.014
4.808
-1.646
-4.852
386
-991
-5.457
99
0
3.333
-120
2.655
194
1.839
114
1.725
-4.156
0
0
-3.566
-590
2.921
-246
187
2.003
977
-2.025
1.360
-665
665
665
0
-4.110
12.042
-19.201
-7.159
4.896
-1.585
-3.848
294
-784
-4.338
228
0
872
-91
859
-183
-1.336
-546
-790
-2.242
0
-26
-2.305
89
3.865
-336
197
2.413
1.591
-3.238
-334
-3.572
3.572
4.429
-857
-6.758
11.532
-20.419
-8.887
4.580
-1.846
-6.153
383
-1.121
-6.891
133
0
5.009
-112
902
-142
-3.106
769
-3.875
5.127
1
0
4.002
1.124
2.340
-320
94
1.274
1.292
-1.749
2.627
878
-878
-731
-147
-60.656
105.657
-175.715
-70.058
29.952
-15.422
-55.528
3.254
-9.546
-61.820
1.164
0
55.876
-1.652
10.915
2.195
12.169
-449
12.618
11.651
2
-80
506
11.223
20.598
-1.490
1.739
10.433
9.916
-4.780
12.265
7.485
-7.485
-5.393
-2.092
Kaynak: TCMB.
Sayfa 4
İKTİSADİ RAPORLAMA VE İSTATİSTİK MÜDÜRLÜĞÜ
Sayı: E.18.9/139
16.11.2011
TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ
Eskişehir Yolu 9. Km Dumlupınar Bulvarı No: 252 06530 ANKARA Tel: 0312 218 20 00- 21 90 Faks: 0312 218 20 64 E-posta: irim@tobb.org.tr
www.tobb.org.tr
www.tobb.org.tr
(Milyon Dolar)
20.000
14.530
15.000
11.483
10.000
3.311
3.162
1.868
1.402
2.734
733
526
428
366
5.000
0
-494
-5.000
-373
-490
-507
-578
-605
-625
-738
-1.882
-6.147
-10.000
-5.035 -6.067
-6.292
-7.159
-8.806
-7.749
-8.014
-8.275
-8.954
-8.887
-15.000
-20.000
-25.000
-30.000
-35.000
-40.000
-45.000 -37.648
-50.000
-55.000
-60.000
-65.000
-70.000
-70.058
-75.000
-80.000
2010
2011 Ocak 2011 Şubat 2011 Mart 2011 Nisan 2011 Mayıs 2011 Haziran 2011 Temmuz 2011 Ağustos 2011 Eylül
2011
Ocak-Eylül
Ocak-Eylül
Mal Dengesi
Hizmetler Dengesi
Gelir Dengesi
Kaynak: TCMB.
Grafik 2. Mal, Hizmet ve Gelir Dengesi
Bankaların yurt dışında sahip oldukları yabancı para ve TL cinsinden efektif ve mevduat
varlıkları, bu yılın dokuz aylık döneminde 1.153 milyon ABD Doları tutarında azalış
göstermiştir. Bu azalış, 2.005 milyon ABD doları tutarındaki Türk Lirası artışına karşılık,
yabancı paradaki 3.158 milyon ABD Doları tutarındaki azalıştan kaynaklanmıştır. Bunun
yanında, diğer sektörlerin yurt dışındaki mevduat varlıkları 2011 yılının dokuz aylık
döneminde 11.561 milyon ABD Doları azalmıştır.
Yurt dışında yerleşik kişiler, hisse senedi piyasasında 2011 yılı Eylül ayında 769 milyon ABD
Doları tutarında alım, Ocak-Eylül döneminde ise toplam 449 milyon ABD Doları tutarında net
satım gerçekleştirmiştir.
Yurt dışı yerleşikler 2011 yılının Eylül ayında 3.874 milyon ABD Doları tutarında Devlet iç
Borçlanma Senedi (DİBS) satmasına rağmen, dokuz aylık dönemde toplam 8.575 milyon ABD
Doları tutarında DİBS alımı yapmıştır.
Sayfa 5
İKTİSADİ RAPORLAMA VE İSTATİSTİK MÜDÜRLÜĞÜ
Sayı: E.18.9/139
16.11.2011
TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ
Eskişehir Yolu 9. Km Dumlupınar Bulvarı No: 252 06530 ANKARA Tel: 0312 218 20 00- 21 90 Faks: 0312 218 20 64 E-posta: irim@tobb.org.tr
TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ
www.tobb.org.tr
www.tobb.org.tr
kredilerle ilgili olarak 2011 yılı Eylül ayında gerçekleşen 94 milyon ABD Doları net kullanımın
katkısıyla, kümülatif olarak dokuz aylık dönemde toplam 1.739 milyon ABD Doları net
kullanım yapmıştır. Genel Hükümet, Uluslararası Para Fonu (IMF)’ye yapılan 147 milyon ABD
Dolarlık geri ödemeyle birlikte, 2011 yılının dokuz aylık döneminde 353 milyon ABD Dolarlık
net kredi ödemesi gerçekleştirmiştir.
Bankacılık sektörü 2010 yılı Ocak-Eylül döneminde 4.918 milyon ABD Doları net kredi
kullanırken, bu yılın aynı döneminde %112,3 oranında artışla 10.442 milyon ABD Doları kredi
kullanmıştır.
Diğer sektörler 2010 yılı Ocak-Eylül döneminde 5.344 milyon ABD Doları net kredi ödeyicisi
konumunda iken, bu yılın aynı döneminde 5.716 milyon ABD Doları tutarında net kredi
kullanıcısı olmuştur.
Yurt dışı bankaların yurt içinde sahip oldukları yabancı para mevduatları 2011 yılı OcakEylül döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre 3.013 milyon ABD Doları artarken, TL
mevduatları da 6.450 milyon ABD Doları azalmıştır.
Resmi rezervler, 2011 yılı Eylül ayında 731 milyon ABD Doları artarak, 2011 yılının dokuz aylık
Bu konuyla ilgili bir sonraki haber bülteninin yayımlama tarihini www.tobb.org.tr adresinde İSTATİSTİKLER başlığı altında,
Takvimden görebilirsiniz.
Sayfa 6
döneminde toplam 5.393 milyon ABD Doları artış göstermiştir.
İKTİSADİ RAPORLAMA VE İSTATİSTİK MÜDÜRLÜĞÜ
Sayı: E.18.9/139
16.11.2011
Genel Hükümet, yurt dışı piyasalar ve diğer uluslararası kuruluşlardan sağlanan uzun vadeli
Eskişehir Yolu 9. Km Dumlupınar Bulvarı No: 252 06530 ANKARA Tel: 0312 218 20 00- 21 90 Faks: 0312 218 20 64 E-posta: irim@tobb.org.tr