171 6 , 10 s 1983 O : 2 Danışma Meclisi JJ : ikinci maddeyi

Danışma Meclisi
JJ : 171
ikinci maddeyi okutuyorum.
Kapsam
MADDE 2. — Bu Kanun Devlet ve kamu tüzel­
kişileri tarafından kamu yararına lüzumlu işlere tah­
sis edilmek üzere özel hukuk gerçek veya tüzelkişi­
lerine ait taşınmaz mal ve kaynakların tamamının
veya bir kısmının kamulaştırılmasına ilişkin hüküm­
leri kapsar.
Özel kanunlarına dayanılarak özel kişiler adına
yapılacak kamulaştırmalar da bu Kanun hükümleri­
ne tabidir.
Bu Kanunda geçen idare deyimi, lehlerine kamu­
laştırma yetkisi tanınan kamu tüzelkişilerini kamu
kurumlarını ve özel kişileri ifade eder.
BAŞKAN — Efendim birinci fıkradaki «... kamu
yararına lüzumlu işlere tahsis edilmek üzere...» ifa­
desi Komisyonca çıkarılmıştır. Biraz evvelki yazıyla
metin «... tüzelkişileri tarafından özel hukuk gerçek
veya tüzelkişilerine ait...» diye devam ediyor.
Madde üzerinde Sayın Uyguner'den başka söz is­
teyen var mı efendim?.. Sayın Yarkın.
Sayın Uyguner, buyurunuz efendim.
M. FEVZt UYGUNER — Sayın Başkan, dü­
zeltmeden sonra da bir yanlışlık var efendim. «Özel
hukuk gerçek veya tüzelkişisi» olmaz; «Gerçek ki­
şilere veya özel hukuk tüzelkişilerine» şeklinde olma­
sı gerekir.
BAŞKAN — Evet efendim. Sayın Komisyon, bu
«özel hukuku» çıkartıyoruz; «gerçek kişilere veya
özel hukuk tüzelkişilerine» diye düzeltiyoruz efen­
dim.
BAYINDIRLIK, ULAŞTIRMA, İMAR VE İS­
KÂN KOMİSYONU SÖZCÜSÜ MEHMET AYDAR — Katılıyoruz efendim.
BAŞKAN — Hükümet?..
BAYINDIRLIK BAKANLIĞI TEMSİLCİSİ ER­
KAN YAZGAN — Katılıyoruz efendim.
BAŞKAN — Katılıyorsunuz.
Sayın Yarkın buyurunuz.
ŞERAFETTİN YARKIN — Madde hakkında
önerge var mı acaba? Önerge varsa o zaman konuşa­
cağım.
BAŞKAN — Var efendim.
Sayın Çakmakçı'nın maddeyle ilgili bir önergesi
var, okutuyorum. Sayın Çakmakçı?.. Yoklar burada
efendim.
6 , 10 s 1983
O: 2
Divan Başkanlığına
Görüşülmekte olan 591 sıra sayılı Kamulaştırma
Kanunu Tasarısının 2 nci maddesinde «lüzumlu iş­
lere tahsis edilmek üzere» olarak geçen ibarenin, yeni
Anayasamızın 46 ncı maddesiyle uygunluk sağlanmak
ve daha teknik deyim olmak üzere «kamu yararının
gerektirdiği hallerde» şeklinde değiştirilmesini say­
gıyla öneririm.
A. Güngör Çakmakçı
BAŞKAN — Önergenin lehinde konuşmak üze­
re Sayın Yarkın, buyurunuz.
ŞERAFETTİN YARKIN — Sayın Başkan, Da­
nışma Meclisinin sayın üyeleri;
Sayın Çakmakçı'nın vermiş olduğu önerge esasen
Anayasa Komisyonunun Raporunda da aynı şekilde
dile getirilmiştir. Birinci fıkradaki «Kamu yararına
lüzumlu işlere tahsis edilmek üzere» deyimi yerine,
Anayasayla uygunluğu sağlamak üzere «Kamu ya­
rarının gerektirdiği hallerde» ibaresinin kullanılması
lüzumuna işaret etmiştir.
Bu ve o ikisi de konulmadan maddenin düzen­
lenmesi daha da büyük bir boşluğu ortaya koymak­
tadır. Bu itibarla, «Bu Kanun Devlet ve kamu tüzel­
kişileri tarafından kamu yararının gerektirdiği haller­
de gerçek kişilere veya özel hukuk tüzelkişilerine...»
şeklinde devam etmesi, hem Anayasaya uygunluk ba­
kımından, hem de kamulaştırmanın ne için yapıldı­
ğını ortaya koyması bakımından gereklidir. Aksi hal­
de madde daha büyük bir boşluk ifade etmiş olur.
Önerge istikametinde maddenin birinci fıkrasının
düzeltilmesinde yarar vardır.
Arz ederim.
BAŞKAN — Teşekkür ederim efendim.
Sayın Komisyon, buyurunuz. «O ibareyi daha de­
ğişik biçimde koyalım» diyorlar.
BAYINDIRLIK, ULAŞTIRMA, İMAR VE İS­
KÂN KOMİSYONU SÖZCÜSÜ MEHMET AYDAR — Sayın Başkanım, değerli arkadaşım Anayasa
Komisyonumuzun vermiş olduğu bir karara dayana­
rak bu önergeyi veriyor ve önergeyi destekleyen ar­
kadaşımız da aynı gerekçeyle konuşmasını tamamla­
mış bulunuyor.
Komisyonumuz, bir kamulaştırma işleminin yapı­
labilmesi için, kamuya yararlı olduğuna dair kararın
alınması yine Anayasa hükmü olduğu noktasından ha­
reketle (Ki, ilerideki maddelerde de göreceğiz) bu ka­
mu yaran kararı alınmadan kamulaştırma yapılama-
— 279 —