ısı, maddeleri etkiler

Isı, Maddeleri Etkiler
o Maddelere verilen ısı, sıcaklığı artırırken
maddelerin boyutlarında da değişime neden
olur. Isının etkisiyle maddelerin boyutlarındaki
bu değişime genleşme diyoruz.
o Maddeler ısıtılınca ne kadar genleşirse
ısıtılmadan önceki sıcaklığına dönünce o kadar
büzülür.
Isı, Maddeleri Etkiler
o Son sıcaklık ve ilk sıcaklık arasındaki fark, fazla
olduğu zaman genleşmede farklı olur.
o Farklı maddelerin sıcaklıkları aynı oranda
artırılsa bile genleşme oranları farklı olabilir.
Yani genleşme miktarı maddenin cinsine
bağlıdır.
Isı, Maddeleri Etkiler
o Her malzeme belli sıcaklık değişimi sonucu
farklı bir oranda genleşir veya büzülür.
o Mimarlar binaları tasarlarken bütün bunları göz
önünde bulundurmak zorundadırlar.
Isı, Maddeleri Etkiler
o Balondaki hava ısıtıldığında genleşir, balonun
içinde genleşen hava, dışarıdaki havaya göre
hafifleşir. Bunun sonucunda havanın bir kısmı
dışarı çıkar ve balon yükselir. Balonun içindeki
hava soğurken balon alçalır.
Isı, Maddeleri Etkiler
o Evlerimizde kullandığımız çamaşır ve bulaşık
makineleri, buzdolabı, fırın gibi aletlerde sıcaklık
ayarını termostat yapar.
o Bu termostatlar farklı malzemelerin farklı
oranlarda genleşmesi ilkesi üzerine yapılmıştır.
Genleşmenin Zararları
o Maddelerin genleşme özelliği göz önünde
bulundurulmaz ise günlük yaşantımıza bazı
zararlı etkileri olabilir. Sıcak suyun konulduğu
cam bardak kırılabilir.
o Bunun nedeni camın sudan aldığı ısı etkisiyle
çok hızlı bir şekilde genleşmesidir.
Genleşmenin Zararları
o Sıcak yaz günlerinde, genleşen metal
çerçevelerdeki gözlük camları düşüp kırılabilir.
o Gevşek bırakılmayan teller kırılabilir. Tehlikeli
olabilir.
Isı, Maddeleri Etkiler
o Maddenin bulunduğu hâlden diğer hâle
geçmesine hâl değişimi adı verilir. Hâl
değişiminin ısının etkisiyle meydana gelir.
Isı, Maddeleri Etkiler
o Sıvılar ısının etkisiyle buharlaşıp gaz hâline
geçer.
o Sıvılar buharlaşırken çevresinden ısı alır.
Kaynama
o Sıvının sıcaklığı belli bir noktaya ulaştığında her
yerinde kabarcıklar çıkmaya başlar.
o Isıtılan suyun sıcaklığı arttıkça buhar oluşumu
hızlanır. Bir süre sonra kabın içinde kabarcıklar
oluşmaya başlar. Sıcaklık 100 °C‘a yaklaşınca
suyun her yerinden kabarcıklanır. Sıvının her
yerinden kabarcıklar hâlinde hızlı buharlaşması
olayına kaynama denir.
Isı, Maddeleri Etkiler
o Su kaynarken sıcaklığı hep sabit kalır. Kaynama
sırasında suya verilen ısı, suyu buharlaştırmak
için harcanır. Bu yüzden sıcaklık yükselmesi
olmaz.
o Sıvı, ısı alarak gaz hâline geçer.
o Buharlaşma, her sıcaklıkta gerçekleşir.
o Buharlaşma sıvının yüzeyinde olur
Isı, Maddeleri Etkiler
o Maddeler, bulundukları ortam ile ısı alış verişine
girerek hâl değiştirmeye başlar. Katı maddelerin
ısı alarak sıvı hâle geçmesine erime adı verilir.
Isı, Maddeleri Etkiler
o Sıvı hâldeki maddelerin ısı vermesi sonucu katı
hâle geçmesi olayına ise donma denir. Isı alan
madde erimeye, ısı veren madde de donmaya
başlar. Ülkemizin bazı bölgelerinde kışın göller
donar. Çıldır gölü buna örnektir.