araştırma bülteni - Orman Genel Müdürlüğü

advertisement
T.C.
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
ORMAN GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
KAVAK ve HIZLI GELİŞEN ORMAN AĞAÇLARI
ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ
ARAŞTIRMA BÜLTENİ
KARAKAVAK AĞAÇLANDIRMARI VE ZİRAİ ARA KÜLTÜR EKONOMİSİ
ÜZERİNE ARAŞTIRMALAR
GİRİŞ
Odun kökenli orman ürünleri arz açığının
başlamış bulunduğu ve gerekli önlemler
alınmadığı takdirde yakın gelecekte ortaya
çıkacak darboğazın bütün işaretlerinin
belirginleştiği artık bilinmektedir.
Ulusal
düzeydeki
tam
alan
kavakçılığımızın
bugün
ulaştığı
boyutlar,bu darboğazın önlenmesinde
güvenilir bir kaynak niteliğindedir.
Bu kaynağın rasyonel işletilmesi ve çok
yönlü yararlanmaya sokulmasında daha
duyarlı politikaların saptanması ve ulusal
ekonomi içindeki etkinliğinin çağdaş
değerlendirme yöntemleriyle irdelenmesi
gerekli bulunmaktadır.
Orman varlığı yönünden çok fakir olan
Orta Anadolu ile Doğu ve Güney Doğu
Anadolu
Bölgelerinde
odun
hammaddesinin temel kaynağı olarak çok
yaygın
üretim
alanı
bulunan ve
yurdumuzda geleneksel olarak yetiştirilen
yerli karakavakların hemen tamamı kırsal
kesimyapı
özelliklerine,göre
oluşan
piyasada 7-20 cm orta çaptaki yuvarlak
odun
olarak
tüketildiğinden,
plantasyonlarda kısa idare süreli sık
dikimler uygulanmaktadır.
Yurdumuz kavak odunu üretiminin üçte
ikisi
yerli
karakavaklardan
elde
edilmekte,bu üretimin % 40'ı Orta Anadolu
Bölgesinde yapılmaktadır.
YAPILAN ÇALIŞMALAR
Bölgedeki
tam
alan
karakavak
yetiştiriciliğinin bölgenin diğer seçilmiş
tarım ürünleri ile karşılaştırmalı olarak
ülke ekonomisi içindeki etkinliğini
saptamak ve buna göre özendirici
politikaların yönlendirilmesine katkıda
bulunmak amacıyla, 37 ayrı arazi kullanım
seçeneğinde 7 değişik karlılık kriterine
göre analizler yapılmıştır. Bunlardan 4'ü,
bu üretim seçeneklerini üretici karlılığı
açısından irdeleyen bugünkü net değer
(BND),iç karlılık oranı (IKO),fayda/
masraf oranı (F/M) ve yıllık net gelir
(YNG) kriterleridir. Diğer 3'ü ise,
sözkonusu alternatif üretimleri ulusal
ekonomi içindeki etkinlikleri yönünden
inceleyen, ulusal geliri arttırma (katma
değer) etkisi,işlendirme (istihdam yaratma)
etkisi ve ödemeler dengesi üzerindeki
etki (döviz etkisi) kriterleridir.
Üretim seçeneklerini üretici karlılığı
açısından inceleyen analizlerde elma,
ayçiçeği ve fiğ yetiştiriciliği mevcut piyasa
koşullarında zarar eden, buğday, şeker
pancarı
ve
patetes
karsız
tarım
işletmeleriolarak
ortaya
çıkmış,
fasulye,soğan ve kavun ise tarımsal
üretimler içinde karlı yatırımlar olarak
belirmişlerdir. Fasulyede iç karlılık oranı
diğer tüm seçenekler içinde çok yüksek bir
değere (% 40. 18) ulaşmış: buğdayda diğer
bütün göstergelerin olumsuzluğuna karşın
iç karlılık oranı vüksek (% 24.57)
olmuştur. Elma tek başına yetiştirildiğinde
zarar eden bir yatırım olmakla birlikte, ilk
7 yılda yonca ile kombine edildiğinde
düşük düzeyde de olsa karlılığa geçmiştir.
Bu tarımsal üretimler 5 ayrı dikim
aralığındaki karakavak yetiştiriciliği ve
bunların çeşitli tarımsal üretimle ilk
yıllardaki
kombinasyonları
ile
karşılaştırıldığında, kavak yetiştiriciliğinin
daha karlı bir arazi kullanma alternatif
olduğunu görüyoruz. Orta Anadolu
Bölgesinde karlı bir üretim seçeneği olan
karakavak yetiştiriciliğinde üreticinin
karlılığı, dikim aralıklarının azalmasıyla
artmakta; kavaklık altında ilk yıllarda
tarımsal üretim yapılması karlılık oranını
arttırmakta;bu artış en çok seyrek
dikimlerde meydana gelmektedir. En
yüksek karlılık değerleri 3 x 1 m karakavak
altında tarımsal üretim uygulamalarında
elde edilmektedir. Tek başına yem bitkisi
(fiğ) üretimi zarar eden bir tarım
işletmeciliği olmasına karşın, kavaklık
altında ilk üç yıl yem bitkisi üretiminde en
yüksek karlılık değerlerine ulaşmaktadır.
SONUÇ VE ÖNERİLER
Sonuç kırsal özellik
gösteren Orta
Anadolu Bölgesinde tarım işletmeleri ya
zarar etmekte ya çok düşük karlılıkta
çalışmaktadır. Buğday başta olmak üzere
çoğu tarım ürünlerinde ve hayvancılık alt
sektöründe de ülkemiz artık kendine yeterli
üretimden
uzaklaşmaktadır.
Odun
hammaddesi arz açığı hem ülke geneli,
hem bölge için tehlike işaretleri
vermektedir.
Kavak dışındaki diğer tarımsal üretimler
için de üretimin arttırılması hedeflenmeli,
bu amaçla verim arttırıcı önlemler
alınmalı,nadasın
kaldırılmasına,
dolayısıyla gizli işsizliğin azaltılmasına ve
diğer tarımsal girdilerin etkinliğinin
artmasına olanak sağlayan sulama konusu
üzerinde durulmalı, tarım alanları bu yolla
genişletilmelidir.
Yıl: 1988, Teknik Bülten No:143, İZMİT
Proje Lideri: Aydan ALANAY
Yazışma Adresi: Kavak ve Hızlı Gelişen
Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü, P.K.:
93, 41001 İzmit,/KOCAELİ
Tel: (0 262) 3121135
Faks: (0 262) 3121137
E-posta: kavak@ogm.gov.tr
Web: http://www.kavak.gov.tr
Download