Bu maddede alım ve satımda fiyat indirme si vukuunun
advertisement
İl - Madde 46 t Her işte olduğu gibi. çalışma Bu maddede alım ve satımda fiyat indirme­ müddetinin haftada 48 ve günde 8 saat esasını si vukuunun işçinin ücretine tesiri olacağı mü­ koyan bu madde, Cumartesi saat 13 te tatili lâtalâa edilmiştir. Bu sebeple; alışverişte satış zımgelen iş yerleriyle devamı zaruri olan iş yer­ neticesi fiyatta bir tenzil yapmak örf ve âdet lerinde bu 48 saatin günlere ne suretle taksim iktizası ise veyahut da fikir işçisi kendisi sebe­ edileceğini göstermiştir. biyet vermiş ise, ücret indirmeden sonra verilir. Ancak bu işlerinin işlerin nevi ve maliyetine Bu gibi ücretlerde üç ayda bir hesap görül­ ve iktisadi zaruret ve icaplarına göre tâyin ve mesi lâzımdır. Eğer muamele uzun sürüyorsa iraesi müşkül olduğundan bir emir ve tamimle bir kazançla mütenasip aylık avans verilir. yıl zarfında bildirilmesi Bakanlık yetkisine ve­ Madde 41 : 29 Ve 30 ncu maddelerde işçinin rilmek suretiyle kayıtlı olarak madde kabul edil­ ücretinin, işten hâsıl olacak kâra bir nispet da­ miştir. iresinde iştirak şeklinde olabileceği izah edil­ Madde 47 : Bir iş yerinde iş verenin elinde mişti. İşte bu iştirak; sözleşme dairesinde işin olmıyan mücbir sebeplerle veya arızi hal vukua hitamında tanzim edilecek kati bilançoda gös­ ile umumi çalışma durduğu takdirde tekrar işe terilen kâra göre tesbit ve iş veren tarafından başlayınca iş verenin kaybolan saatlerini telâfii derhal işçiye verilecektir. için işçiyi fazla çalıştırmak hakkı tanınmak lâ­ Ama işçi işten çıkmış veya çıkarılmış ise, zımdır. Çünkü ücretleri tam vermiştir. Arıza da işinin devamı nazara alınarak münasip meblâğ olağanüstü sebeptendir. Malûm olduğu üzere iş verilecektir. saatinin zaruri azalması hallerinde ücrette tenişçi kâra iştirak ücretinde, kârı alâkalandı­ . zilât yapılmaz. ran evrakları görmek ve hesabatı tetkik etmek İşte bu gibi hallerde işçinin istismar edilme­ salâhiyeti kendiliğinden ve akdin icabından ola­ mesi lâzımdır. Bu sebeple senede ancak 30 iş gü­ rak almış olacağına göre «ilgili» evrakı ve mu­ nü içinde ve günde ancak 30 iş günü için­ ameleleri tetkik edebilmesi lâzımdır. Yoksa de ve günde ancak bir saat fazla çalıştırmak şarkâra iştirak tam olmaz, itibari olur. tiyle kaybolan saatlerin telâfisine hak tanınmış­ Tetkik salâhiyetini kaldırınca ise akdin in­ tır ki, yılda 30 saat demektir. fazına mâni hükmü vâzıı kanun koymuş olaca­ Ortalama kabul edilen bu hüküm yerinde te­ ğından bu yetki böylece bırakılmıştır. lâkki edilmiştir. Çünkü daha fazla iş saati kay­ beden bir müessese iş yerinin tatil mevkiinde Madde 42 : işçiye ücret : Yapılan iş veya kalmış demek olacaktır ki, maddenin mesnedi bu, elde edilecek randıman veyahut da tasarruf mikcihetten kuvvetlidir. tariyle mütenasip olarak verilmesi meşrut ise Keyfiyetin çalışma makamına bildirilmesi ga­ bunların neticelerini işçiye bir hesapla iş veren yet tabiî ve zaruri görülerek hüküm ona göre bildirmek mecburiyetindedir ve ancak akdin ayarlanmıştır. tamamiyeti bununla mümkün olacağında hü­ Madde 48 : Çalışma saati tâyin edilmiş ol­ küm kabul edilmiştir. makla beraber birçok hâdiseler fazla saatler ça­ Madde 43 : İşçiye akitte prim ve ikramiye lışmayı icabettirebilir bu meyanda Devletin eko­ verilmesi meşrut veyahut işin icabından ise ve nomik durumu, zamanı olağanüstü halleri veya bunların hesabına da vakit gelmeden işçi iş ye­ böyle hallerin vukuu ihtimalleri, o iş yerinin işi­ rinden çıkmış veya çıkarılmış olursa, bu ikra­ nin mahiyeti, sınai korunmak ve rekabet halleri miye ve primler, işçinin hizmet müddetine göre ve daha birçok âmiller fazla istihsali, veya çok hesap edilerek verilecektir. Bu da yerinde bir ihtiyacı karşılamak için daha çok çalışmayı ica­ hüküm görülmüş ve kabul edilmiştir. bettirebilir. İşte bu gibi hallerde iş yerinin fazla Madde 44 : İşçiye ödenen ücretlerin imzalı çalışmasına müsaade etmemek hata olacağı aşi­ bir bordro veya vesikaya raptı ve beş sene mu­ kârdır. hafazası ve teftişlerde iraesi mecburiyeti kapBu gibi hallerin tâyini 30O8 sayılı İş Kanu­ sıyan bu madde umumi hükümlere muvazi gö­ nunun 37 nci maddesine atfen mezkûr kanuna rülmüştür. bırakılmıştır. Esasen İş Kanununun 37 nci mad­ Madde 45 : Çalışma zamaniyle dinlenmeyi desine dayanılarak da 6 Kasım 1939 tarih ve tasrih eden bir maddedir. ( S. Sayısı : 155 e ek)
