ANAYASAL GEREKÇE Anayasamızın 83 üncü maddesinin

- 4 ANAYASAL GEREKÇE
Anayasamızın 83 üncü maddesinin 2 nci fıkrası hükmü gereğince; seçimden önce veya sonra
bir suç işlediği ileri sürülen milletvekili, Meclis kararı olmadıkça tutulamaz, sorguya çekilemez, tu­
tuklanamaz ve yargılanamaz.
Anayasanın 83 üncü maddesindeki düzenleme Anayasamızın 76 ncı maddesindeki düzenleme
._ ile çelişmekte, çekişkinin de ötesinde 76 ncı maddeyi düzenlemeyi gerekli kılan amacı ortadan kal­
dırmaktadır.
83 üncü maddedeki bu düzenleme, 76 ncı maddede tanımlanan ve zaten milletvekilliğine se­
çilme engeli olarak "gösterilen zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik,
inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlarla, kaçakçılık, resmî ihale ve alım-satıma fesat karıştırma, devlet sırlarını açığa vurma gibi suç iddiaları dolayısıyla soruşturma açılma­
sına ve yargılama yapılmasına engel olmaktadır.
Anayasanın 76 ncı maddesinde belirtilen suçlardan hükmü kesinleşmiş olan kişi milletvekili
seçilemezken, milletvekili seçilmeden bir gün önce veya milletvekili seçildikten sonra bu suçları iş­
lediği iddia edilen kişiler milletvekilliğini sürdürdüğü gibi bu suçlarla ilgili olarak sorgulanamamakta ve yarguanamamaktadır. Böyle bir düzenleme Anayasanın ruhuna, genel hukuk kurallarına
aykırıdır.
Anayasanın 76 ncı maddesindeki suç iddiaları ile ilgili olarak kovuşturma yapılmasına izin ve­
rilmeli, karma komisyon Yasama Dokunulmazlığının kaldırılıp kaldırılmayacağına kovuşturma so­
nucu oluşacak objektif ölçüler çerçevesince karar verebilmelidir.
OBJEKTİF ÖLÇÜLERİN BULUNMAMASINA İLİŞKİN GEREKÇE
Yasama Dokunulmazlığının kaldırılması ile ilgili Anayasamızın 83 üncü maddesinde belirli
objektif ölçüler belirtilmediği gibi Yasama Dokunulmazlığının kaldırılması hakkındaki Meclis İç­
tüzüğünün 131 ila 134 üncü maddelerinde de belirli objektif ölçülere yer verilmemiştir.
Bir çok Anayasa Mahkemesi Kararlarında da belirtildiği üzere; Yasama Dokunulmazlığının
kaldırılması konusunda bir takım belirli, objektif ölçülere uygun davramlması ve bu ölçülerin bir
hukuk devletinden beklenen nitelikte bulunması şarttır. Yeterli olmamakla birlikte eski Cumhuriyet
Senatosu içtüzüğünde belirli objektif ölçüler yer almış ve Anayasa Mahkemesi bu objektif ölçülere
uygunluğu gözetmiştir.
SONUÇ
Bir suç isnadı ciddî ise, siyasî ereklere uygun ise yahut üyenin şeref ve haysiyetini koruma yö­
nünden dokunulmazlığın kaldırılması zarurî ise Yasama Dokunulmazlığı kaldırılmalıdır.
Dokunulmazlığın amacı, yasama görevini yürütecek milletvekillerinin çeşitli çevrelerden gele­
bilecek baskı ve kaygılardan korunmuş olarak görevlerini gereği gibi yapmalarını sağlayarak, siya­
sal nitelikli kovuşturmalar bahanesiyle milletvekillerinin meclise katılmaktan alıkonmasını, çalışma
şevkinin kırılmasını bu yolla da TBMM'nin istencinin çarpıtılmasını önlemektir. Yoksa kimilerinin
TBMM'ni yıpratmak için kasıtlı olarak söylediği gibi milletvekiline soruşturmadan kaçma, suç iş­
leme ayrıcalığı tanınması değildir.
Hangi suç isnadının ciddî olduğu; "Milletvekili Seçilme Yeterliliği" başlıklı Anayasamızın 76
ncı maddesinde belirtildiği gibi, 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Yasasının "Milletvekili Seçileme­
yecek Olanlar" başlıklı 11 inci maddesinde de belirtilmiştir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi
(S. Sayısı: 446)